مرگ خاموش پناهجويان

تشديد خشونت‌ها، قتل و غارت، تخريب خانه و كاشانه صدها هزار نفر از ساكنان كشورهاي دستخوش جنگ و ناامني، به گسترش پناهندگي آوارگان به كشورهاي ديگر دامن زده است و موضوع رسيدگي به وضعيت رقت‌بار پناهندگان به معضلي جدي براي كشورهاي حوزه مديترانه از جمله ايتاليا، اسپانيا و يونان تبديل شده است. پناهجويان براي عبور از درياي مديترانه با مشكلات مختلفي از جمله تهديد مرگ ناشي از درياي پرتلاطم مديترانه روبه‌رو مي‌شوند. شواهد نشان مي‌دهد با وجود كاهش تعداد پناهجوياني كه در 7 ماه نخست سال 2018 ميلادي از طريق دريا براي رسيدن به اروپا تلاش كرده‌اند، 1500 نفر در درياي مديترانه (مرگبارترين مسير دريايي براي پناهجويان) جان خود را از دست داده‌اند. در همين دوره زماني در سال 2017، از هر 42 نفر، يكي از آنها جان خود را در دريا از دست داده است. يكي از دلايل افزايش ميزان مرگ و مير در سال جاري، كاهش توانايي جست‌وجو و امداد در سواحل ليبي در مقايسه با سال گذشته است. در هفت ماه نخست 2017، نيروهاي گارد ساحلي ليبي حدود 39 هزار پناهجو را در دريا نجات دادند. اين در حالي است كه در سال 2018، تعداد قايق‌هاي گشت‌زني ماموران امداد و نجات عمليات كشف و نجات قربانيان به‌شدت كاهش يافته است. مسير دريايي از آفريقاي شمالي به اسپانيا هم شاهد افزايش 50 درصدي ميزان مرگ و مير مهاجران در سال گذشته بود. در كل سال 2017 ميلادي 200 مهاجر در دريا جان باختند. اين درحالي است كه از ابتداي سال 2018 تاكنون حدود 300 نفر جان خود را در اين مسير از دست داده‌اند. مهاجران و آوارگان به ناچار زمان بيشتري را در قايق‌هاي ناامن سپري كردند. از آغاز سال جاري تاكنون دست كم 318 نفر از پناهجوياني كه قصد ورود به اسپانيا را داشتند در دريا غرق شدند. آمار سازمان ملل بيانگر سه برابر شدن تعداد مهاجرين غيرقانوني غرق شده نسبت به همين بازه زماني در سال گذشته است. بين ماه ژانويه تا ماه جولاي گذشته، دست‌كم 27 هزار و600 مهاجر غيرقانوني وارد اسپانيا شدند كه از اين ميان، 23 هزار و 800 نفر از مسير دريا و 3800 نفر از مسير زمين وارد شدند كه اين به معناي افزايش 130 درصدي نسبت به همين دوره زماني در سال گذشته است. مسير دريايي از شمال آفريقا به اسپانيا شاهد افزايش 50 درصدي مرگ و مير مهاجران و آوارگان از سال گذشته بوده، به‌طوري‌كه 300 نفر در سال جاري در اين مسير جان باختند. بي‌شك مسوول مرگ اين پناهجويان كشورهايي هستند كه نه تنها نمي‌كوشند جان آنها را نجات دهند، بلكه سعي مي‌كنند پناهجويان را از سواحل خود دور نگهدارند. افزايش برخوردهاي خصمانه نهادهاي دوكشور ايتاليا و مالت نسبت به سازمان‌هاي حقوق بشري غيردولتي همچنان ادامه دارد. اقدامات سختگيرانه اروپايي‌ها براي حفظ مرزها برخلاف ارزش‌هاي «همبستگي و اتحاد اروپايي‌ها» همچنان ادامه دارد. ايتاليا از كشورهايي است كه گفته مي‌شود بارها از نجات سرنشينان كشتي‌هاي درهم شكسته مهاجران خودداري كرده و مهاجران نجات يافته مجبور مي‌شوند روزها و حتي هفته‌ها در ميان دريا سرگردان بمانند. رم تهديد كرده در صورتي كه اروپا در زمينه راهكارهايي به منظور پذيرفتن پناهجويان به توافق نرسد، مانع از پهلو گرفتن كشتي‌هاي اروپايي حامل پناهجويان در بنادر خود مي‌شود. خودداري ايتاليا از پذيرش كشتي‌هاي حامل نهادهاي غيردولتي امدادرساني با هدف خودداري از پذيرش كشتي‌هاي حامل پناهجويان بارها مورد انتقاد قرار گرفته. وزير داخلي ايتاليا در سختگيرانه‌ترين موضع‌گيري ضد مهاجرتي خود مدعي است «اين كشتي‌ها فراموش كنند كه بتوانند به ايتاليا برسند!». نكته قابل تامل اينكه اخيرا ايتاليا و مجارستان ائتلافي را براي مقابله با پذيرش پناهجويان در اروپا تشكيل داده‌اند.