گزارش «اعتماد» از حوزه‌هاي انتخابات شوراياري‌ها در محله‌هاي تهران
شهر در دست صندوق‌هاي راي
حميدرضا خالدي / محله‌هاي شهر از چند روز قبل پر شده از انواع بنرهاي تبليغاتي؛ چهره‌اي كه سيماي بسياري از نقاط شهر و محله‌ها را كاملا انتخاباتي كرده است. اما نه براي انتخابات مجلس يا رياست‌جمهوري كه براي انتخاباتي محله‌اي. در هر محله هفت نفر عضو اصلي و سه نفر عضو علي‌البدل براي مديريت محله خود انتخاب مي‌شوند. همين باعث شده تا با وجودي كه بسياري از شهروندان تهراني حتي روح‌شان هم از برگزاري چنين انتخاباتي بي‌خبر است، حال و هواي خيلي از خيابان‌هاي شهر انتخاباتي شود. انگار كه انتخابات مجلس در حال برگزاري است؛ حال و هوايي كه در هيچ يك از سه دوره قبل انتخابات شوراياري‌ها تجربه نشده است. با اين حال به گفته رييس هيات نظارت برانتخابات شوراياري‌هاي شوراي شهر، اين حال و هوا در شرق و جنوب شهر، بيشتر از ساير بخش‌هاست. تا حدي كه به گفته وي حتي در برخي حوزه‌هاي محلات جنوبي ديروز صف تشكيل شده بود.
حسينيه حضرت قائم – خيابان هاشمي بين كارون و قصرالدشت - صندوق شماره 9413
اينجا حال و هواي رقابت براي انتخابات شوراياري‌ها مانند خيلي جاهاي ديگر، تنها با بنرها و پوسترهاي نصب‌شده روي ديوارها لمس مي‌شود. بنري نصب شده روي تير چراغ برق تقاطع هاشمي و قصرالدشت، شايد يكي از جالب‌ترين بنرهاي سطح شهر باشد. بنري كه خانمي ميانسال، روي صندلي و در مركز تصوير قرار گرفته و دردو سوي آن، هر سمت، سه مرد كت و شلواري صف كشيده‌اند. درست مانند باديگاردهاي فيلم‌هاي غربي. خيابان‌هاي اينجا بيشتر از شمال شهر و غرب از بنرها پرشده است. از بنرهايي با انواع و اقسام ژست‌هاي مصنوعي گرفته تا پوسترهاي سياه و سفيد با قطع A4. چند مسجد را مي‌گردم تا بالاخره موفق مي‌شوم در حسينيه‌اي در خيابان هاشمي، يكي از صندوق‌هاي راي‌گيري را پيدا كنم. حدود 10 زن و پنج، شش مشغول انجام كارهاي خود براي راي‌گيري هستند. دو نفر از آقايان مشغول نگاه كردن به ليست كانديداهاي نصب‌شده روي ديوار هستند. ليستي بلند‌بالا كه مقابل هر يك كد مخصوصي زده شده است. مقابل آن سه ميز چوبي قرار دارد كه روي يكي صندوق سفيد‌رنگ پلاستيكي راي‌گيري قرار دارد و روي ميزهاي ديگر دو مرد جوان مشغول بررسي شناسنامه‌ها و مهركردن آنها و دادن برگه‌هاي تعرفه هستند. يكي ازهمان‌هايي كه مشغول نگاه كردن به ليست اسامي است به تصور اينكه من هم براي راي‌گيري آمده‌ام، مي‌پرسد: آقا كيا رو بنويسيم؟
و درجواب من كه مي‌پرسم: مگر خودتان اينها را نمي‌شناسيد؟ لبخندي مي‌زند و مي‌گويد: نه بابا. خيلي‌هاشون رو نمي‌شناسم. الان كه مي‌بيني اينجام، به درخواست همسرم است چون برادرش كانديدا شده است. نگاهي دوباره به ليست اسامي مي‌كند و انگار كه با خودش صحبت كند، مي‌گويد: اصلا ولش كن. هر كي رو كه مي‌شناسم مي‌نويسم.
از يكي ديگر از راي‌دهندگان كه حالا كارش تمام شده و آماده مي‌شود تا برود مي‌پرسم: شما هم به خاطر دوستان‌تان آمده‌ايد.
وي كه خود را علي و 31 ساله معرفي مي‌كند و با تي‌شرت مشكي خود كه عكس عجيب و غريبي روي آن كشيده شده و شلوار شش‌جيب خود جلب‌توجه مي‌كند، پاسخ مي‌دهد: خب مشخص است. همه اينها كه اينجا هستند براي راي دادن به يكي از دوستان يا آشنايان‌شان آمده‌اند.
يكي از نيروهاي حاضر در شعبه، در مورد ميزان استقبال مردم اين محله مي‌گويد: بد نبوده. تقريبا تا الان 600- 500 نفري آمده‌اند. اكثرا هم دنبال راي دادن به آشنايان و دوستان‌شان هستند. طبيعي هم هست. اينجا يك محله قديمي است. خيلي‌ها با هم فاميل و دوست و آشنا هستند. براي همين براي‌شان مهم نيست كه داوطلبان تا چه حد توانا هستند و مهارت دارند. اينجا مي‌آيند راي مي‌دهند به اميد اينكه شايد دوست و آشناي‌شان راي بياورد و بتواند كمكي هم به آنها بكند.
با اين وجود برخي مردم هم واقعا به قصد بهتر شدن وضعيت محله‌شان آمده‌اند. رحيم، دكتر داروساز است و ساكن خيابان قصرالدشت. وي در مورد انگيزه‌اش براي راي دادن مي‌گويد: محلات جنوب شهر مشكلات خاص خودشان را دارند؛ مشكلاتي كه فقط مردمي كه در آن زندگي مي‌كنند مي‌توانند آنها را درك كنند. اگر ما نمايندگان خوبي را انتخاب كنيم، آنها مي‌توانند مسائل محله را حل و وضعيت مردم آن را راحت‌تر كنند.
محله كرمان – صندوق 946 – خيابان كرمان - خيابان موسوي
محله كرمان يكي از محلات قديمي شرق تهران است كه انتخابات در آن شور و حال بيشتري دارد. تقريبا خياباني را نمي‌توانيد پيدا كنيد كه حداقل يك بنر تبليغاتي در آن ديده نشود؛ از بنرهاي تبليغاتي تك‌نفره تا بنرهاي اعضاي ائتلافي.
مسجد محمدي در خيابان موسوي محله كرمان يكي از محله‌هايي است كه بيشترين راي‌دهنده را در اين محله داشته است. از در آهني و چند پله مسجد كه بگذريد وارد صحن مجلس مي‌شويد كه مانند ساير شعب اخذ راي چند ميز براي انجام كارهاي مربوط به راي‌دهندگان در آن چيده شده است. حدود 10نفري مشغول راي دادن هستند. روح‌الله، 26ساله يكي از همين جوان‌هاست كه مي‌گويد: اگر ما مردم، ياد بگيريم كه از همين محلات، در سرنوشت خود دخالت داشته باشيم، مديريت كشورمان نيز به شكل بهتري انجام خواهد شد.
بابك دوست حميد هم مي‌گويد: درست است كه اين انتخابات محلي است، ولي مي‌تواند تجربه خوبي براي مديريت شهر، چه براي مردم و چه براي كانديداها باشد.
مسجد‌النبي – بلوار دانشجو – محله ولنجك – صندوق 5081، منطقه 2
اينجا چندان خبري از بنرهاي تبليغاتي نيست. شايد بيشترين تبليغات را بتوانيد درخيابان اصلي ولنجك ببينيد كه آن هم تعدادش از تعداد انگشتان دست بيشتر نمي‌شود. بلوار دانشجو هم خلوت است و مسجد كه درست نبش بلوار قرار دارد خلوت‌تر. شايد اگر بنر قرمز‌رنگ انتخابات نبود كسي متوجه نمي‌شد كه اينجا صندوق راي‌گيري وجود دارد. چند جوان خوش‌تيپ با ماشين‌هاي شاسي‌بلند و 206 و سواري نيسان جلوي مسجد پارك مي‌كنند و درحالي كه مشغول شوخي با يكديگر هستند جلوي مسجد تجمعي چند‌نفره را تشكيل مي‌دهند. در دست هر‌كدام‌شان بروشورهايي است كه روي آنها نام چند نفر درج شده است. هر كس مي‌خواهد وارد حوزه راي‌گيري شود. يكي از جوان‌ها نزديكش مي‌شود و چيزي مي‌گويد و برمي‌گردد. درست مانند جواني كه جلوي من را مي‌گيرد و در حالي كه با انگشت، نام دو نفر را در بروشور نشان مي‌دهد، مي‌گويد: آقا دمت گرم به اين دو نفر حتما راي بده.
مي‌پرسم: چرا؟ چطور مگه؟
خنده‌اي مي‌كند و مي‌گويد: خب دوستان هستند ديگه. براي شما چه فرقي مي‌كنه؟ اول دوستاتون رو بنويس و بعد هر چي موند اين دو نفر را بنويس.
وقتي متوجه مي‌شود كه خبرنگارم و قصد راي دادن ندارم. دستانش را روي سر مي‌زند و خطاب به دوستانش مي‌گويد: بچه‌ها بدبخت شديم. دوباره رو به من مي‌كند و ادامه مي‌دهد: آقا اصلا بي‌خيال اين دوتا اسم بشويد. مثل اينكه به ما تبليغ نيامده است!
اينجا هم انگيزه‌ها همان انگيزه‌هاي شهروندان شرق تهران است؛ تلفيقي از انگيزه مشاركت در مديريت محله تا «به خاطر» دوستان آمدن. گرچه كفه انتخاب انديشمندانه به انتخاب براساس دوستي مي‌چربد. داخل صحن مسجد فقط يك نفر براي راي دادن ديده مي‌شود. جواني كه كوتاه، در مورد انگيزه‌اش مي‌گويد: براي دوستم آمده‌ام. اما خودم هم معتقدم كه نبايد به شوخي اين انتخابات را برگزار كرد. چون واقعا اگر افراد با‌عرضه و متخصصي باشند، مي‌توانند در رشد محله‌ها موثر باشند.
ميدان ونك – خطي‌هاي تاكسي ونك – توحيد
يكي از راننده‌ها خطاب به دوستش مي‌گويد: رفتي راي بدهي؟
شهروندان در كدام محله‌ها مي‌توانستند راي بدهند؟
به گفته سالاري شهروندان در طول زمان برگزاري انتخابات ديروز بدون توجه به محله زندگي خود در هر محله‌اي مي‌توانستند راي بدهند، چرا كه احراز هويت محله‌شان به سادگي ممكن نيست. به گفته وي گزارش‌هايي هم رسيده مبني براينكه تعدادي از اعضا گروهي از دوستان خود را براي راي‌گيري به صندوقي خاص آورده‌اند. اما ثابت نشده است. به گفته سالاري از شنبه اسامي منتخبان به ترتيب اعلام خواهد شد. ضمن آنكه در مورد پيش‌بيني اينكه هر‌يك از برگزيدگان با چه تعداد راي انتخاب خواهند شد مي‌گويد: متوسط آراي دوره‌هاي قبل را به ياد ندارم، در مورد اين دوره هم الان زود است كه اظهارنظر كنم. با اين حال به گفته برخي اعضاي ستادهاي برگزاري كه با خبرنگار اعتماد گفت‌وگو كرده‌اند افراد در محله‌ها معمولا با 600 – 500 راي انتخاب مي‌شوند؛ موضوعي كه اين سوال را به ذهن مي‌آورد كه آيا واقعا فردي كه با اين تعداد راي منتخب مي‌شود، مي‌تواند نماينده محله‌اي مثلا با 30 – 20 هزارنفري باشد؟
شور و حال عجيب اين دوره شايد در نگاه اول مثبت و حركتي روبه‌جلو در مديريت شهري باشد، ولي در عين حال تحليل فرآيند و آسيب‌شناسي آن مي‌تواند در هر‌چه بهتر برگزارشدن و تحقق اهداف تشكيل اين شوراياري‌ها در دوره‌هاي بعد مثمرثمر باشد.
انتخابات شوراياري‌هاي تهران، با 13850 داوطلب و در بيش از دو‌هزار صندوق اخذ راي برگزار شده تا درنهايت بيش 30 درصد از اين داوطلب‌ها، مديريت 354 محله پايتخت را برعهده گيرند.