درس دموكراسي پوتين
سعيد عابدپور
پنجشنبه هفته گذشته كنفرانس خبري سالانه پوتين چهار ساعت تمام با 1700 خبرنگار داخلي و خارجي در كرملين برگزار شد. آن‌گونه كه انتظار مي‌رفت اين «شوي» خبري پوتين در صدر اخبار روزنامه‌هاي مهم جهان قرار گرفت و بار ديگر توان تبليغاتي پوتين را عيان كرد. پوتين مرد استفاده از رسانه است و در اين مورد با اسلاف خود كه از رسانه و مصاحبه گريزان بودند، تفاوت چشمگير دارد. توانايي پوتين در پاسخ به سوالات گاه نامتعارف از پختگي و دانش رسانه‌اي و سياسي او حكايت مي‌كند. پوتين در اين كنفرانس خبري درباره خيلي چيزها از جمله قواعد دموكراسي، برگزيت، امريكا، اوكراين، خاورميانه سخن گفت. او مانند مردي سخن گفت كه در كشورش دموكراسي حاكم است. درخشش پوتين در صحنه سياسي امروز جهان حاصل بي‌فروغي ترامپ در سياست جهاني است و پوتين بدين نكته واقف است و از آن به خوبي بهره مي‌برد. سخنان او با آب و تاب فراواني تبديل به تيتر اول رسانه‌ها شد و شايد هم هدف پوتين همين بود تا با قدرت نرم رسانه‌اي، خود را به عنوان بازيگر درجه اول جهاني بشناساند. روزنامه ال‌پاييس درباره پوتين نوشت: «وجود خاصيكه پشت پرده سياست جهاني را در دست دارد.» وال استريت ژورنال و لوموند نوشتند: پوتين امريكا را ويران كرد ولي كاري به ترامپ ندارد. وال‌استريت توفيق و توانايي پوتين را در غلبه بر تحريم‌ها ستود. روسيه توانست در مساله اوكراين و روابط با ژاپن در عمل، ژئوپولتيك امريكا را شكست دهد. با توجه به اينكه بودجه نظامي روسيه تنها يك دهم بودجه نظامي امريكا است، روسيه نفوذ خود را در جهان گسترش داده است. روزنامه واشنگتن‌پست درباره ديدگاه پوتين نسبت به عقب‌نشيني امريكا از سوريه نوشت: پوتين سعي كرد شادماني خود را مخفي نگه دارد و تنها به گفتن انتخاب درست بسنده كند. از سوي ديگر هدف روسيه تاثير‌گذاري بر روند سياسي در امريكا و اتحاديه اروپا و به خاكسپاري دموكراسي است. در اين چهارچوب پوتين با كنفرانس خبري‌اش اعلام كرد كه وي به اهداف خويش نايل شده است. روزنامه لوموند به «نقش پوتين در شكست دادن امريكا در خاورميانه» پرداخت و فرانس 24 نوشت: «چگونه پوتين غرب را در كاهش سرعت توسعه روسيه محكوم كرد؟» پوتين درباره برگزيت، (خروج انگلستان از اتحاديه اروپا)، تلاش براي همه‌پرسي دوباره را غيردموكراتيك خواند و اين اظهارنظر چنان به مزاج سياستمداران انگليسي تلخ آمد كه...
ديويد ميلي‌بند، وزير امور خارجه سابق اين كشور گفت: پوتين با سخنراني درباره دموكراسي باعث اهانت به بريتانيا اهانت كرده است. ولي عكس‌العمل يان موراي، نماينده مجلس عوام متفاوت بود. او گفت: «خانم ترزا مي نخست‌وزير نهايتا فردي را يافت كه از كارش حمايت مي‌كند.»
پوتين با زرنگي هر چه تمام‌تر بين شرايط سخت اقتصادي فرانسه با روسيه تفاوت قايل شد ولي نگفت اين تفاوت در كجا است همچنين توضيح نداد چرا قيمت بنزين در كشورش با وجود اينكه روسيه جزو بزرگ‌ترين صادركنندگان نفت و گاز است، بالا رفته. با اين وجود پوتين از توجه خود به اقشار پايين و حتي بازگشت به اقتصاد سوياليستي سخن گفت. اشاره پوتين به سوسياليسم در اين سخنراني بازگشت به برنامه‌هايي با هدف تامين نيازهاي اوليه اقشار پايين جامعه از نظر زيستي بود .
پوتين و ترامپ تفاوت‌هاي زيادي با هم دارند اما قابل توجه‌ترين تفاوت‌شان در كنفرانس‌هاي خبري به چشم مي‌‌آيد. ترامپ معمولا در هر كنفرانس خبري با خبرنگاران كلنجار مي‌رود. تند حرف مي‌زند و درشت‌گويي و حتي توهين مي‌كند. به قول معروف اعصاب ندارد و در مواجهه با سوالات تحريك‌آميز، خود را مي‌بازد. در مقابل پوتين فردي بسيار خونسرد است. براي او كه اجازه مي‌دهد تا 1700 نفر خبرنگار در كنفرانس او حضور پيدا كنند، فرصتي است تا از تمامي ديدگاه‌هاي موافق يا مخالف آگاه شود. او از سوالات متفاوت هراسي ندارد و در اين باره از تساهل بالايي برخوردار است. اين رابطه دو طرفه است و روزنامه‌ها، مجلات و سايت‌هاي اينترنتي نيز با نقل وسيع اين كنفرانس خبري سهم عمده‌اي در گسترش قدرت رسانه‌اي و سياسي روسيه ايفا مي‌كنند.