نقطه قوت تيم ملي ايران در مرداني است كه عقب زمين مي‌ايستند
دفاعي از آهن و پولاد
علي ولي‌اللهي
خط دفاع تيم ملي ايران جزو نقاط قوت تيم به حساب ميآيد. كلا كي‌روش آدم مدافعي است! البته در زمين بازي وگرنه بيرون از مستطيل سبز در حمله به اين و آن كم نمي‌گذارد. همان زمان كه تيم منچستر يونايتد دستيار الكس فرگوسن بود، گفته مي‌شد مرد پرتغالي تئوريسين ساختار دفاعي شياطين سرخ است. حالا هم كه 8 سال است در تيم ملي ايران فعاليت مي‌كند، مردم تيم تحت هدايت او را بيشتر با كلين‌شيت به خاطر مي‌آورند تا بردهاي پر گل. در جام جهاني روسيه هم اوج اين داستان بود. دفاع وحشتناك ملي‌‌پوشان مقابل مراكش، اسپانيا و پرتغال چشم همه را به خود خيره كرد و البته دستمايه طنز كاريكاتوريست‌ها هم شده بود. يادمان نرفته كاريكاتور عمر مومني براي سايت گل را كه به گل ديه‌گو كاستا به ايران پرداخته بود.
احتمالا در جام ملت‌هاي آسيا نيز با وجود اعلام كي‌روش مبني بر هجومي‌تر بازي كردن، تيم ملي ايران از دفاع شروع مي‌شود. يعني تيم تمركزش روي دفاع است. دفاعي كه تيم كي‌روش انجام مي‌دهد، وابستگي 100درصدي به نفرات خط دفاع ندارد و يك سيستم 11 نفره است. طبق آنچه كارشناسان مي‌گويند، دفاع ايران تشكيل شده از چند ضلعي‌هايي است كه راه‌هاي نفوذ را در هر نقطه مي‌بندند. سيستمي كه در آن ترجيح داده مي‌شود، توپ را به حريف بدهد و در عوض فضاها را مال خود كند. يك جور دفاع منطقه‌اي. دفاعي كه همچون يك فنر چند لايه با پيشرفت حريف بسته و بسته‌تر مي‌شود و در زمان لازم با سرعت هر چه تمام‌تر باز مي‌شود. در سيستم دفاعي كي‌روش، هافبك‌هاي دفاعي نقش بسيار موثري دارند. همانطور كه مهاجمين بايد نقطه شروع پرس و فشار به حريف باشند. با اين حال همچنان افرادي كه در خط دفاعي گمارده مي‌شوند از اهميت بالايي برخوردارند. گفته مي‌شود كي‌روش در تمرينات تخصصي، تمرينات ويژه‌اي براي مدافعين در نظر دارد كه يكي از آنها سرعت واكنش است. اين يكي از آيتم‌هايي است كه مدافعين بر اساس آن انتخاب مي‌شوند و قول‌هاي قوي ولي غيررسمي زيادي شنيده شده كه سيدجلال حسيني به خاطر ناموفق بودن در همين تست رد شده.
خط دفاعي تيم ملي ايران در جام ملت‌ها احتمالا متشكل از سيدمجيد حسيني و مرتضي پورعليگنجي و احسان حاج‌صفي و رامين رضاييان خواهد بود. البته كي‌روش در آخرين ديدار دوستانه مقابل قطر از وريا غفوري به جاي رامين استفاده كرد. در مورد سمت چپ هم ممكن است ميلاد محمدي با توجه به سرعتش به كار گرفته شود. اما دو نفر وسط تيم، حسيني و پورعليگنجي خواهند بود. دو مدافعي كه به درك درستي نسبت به هم رسيده‌اند و تجربه دو ديدار فوق‌العاده سخت مقابل اسپانيا و پرتغال را در جام جهاني دارند. حسيني مدافع فوق‌العاده جواني است كه بدون شك جزو كشف‌هاي تازه فوتبال ايران است و هم‌اكنون در تيم دوم سوپرليگ تركيه يعني ترابوزان اسپور تقريبا به صورت فيكس بازي مي‌كند. پورعليگنجي هم سن و سال زيادي ندارد و تنها 26 ساله است اما بسيار با تجربه‌تر و ميدان‌ديده‌تر از حسيني است و هم‌اكنون در ليگ بلژيك توپ مي‌زند. اين دو مدافع در ساختار دفاعي كي‌روش به عنوان لنگر استفاده مي‌شوند. نكته قابل توجه اين است كه احتمالا كار اين دو مدافع در جام جهاني و جلوي كلي ستاره حاضر در تيم‌هاي بزرگ دنيا به مراتب راحت‌تر از جام ملت‌ها بوده. چراكه در آن بازي‌ها تيم كلا فاز دفاعي داشته اما در جام ملت‌ها، تيم آهنگي تهاجمي‌تر دارد و به همين دليل، بازيكنان خط دفاعي تنهاتر خواهند بود. دفاع‌هاي كناري ايران نيز كه در جام جهاني جزو بهترين‌ها بودند، مخصوصا رامين، در جام ملت‌ها احتمالا نفوذهاي بيشتري خواهند كرد و همين امر نيز باعث فشار روي دفاع‌هاي مركزي تيم خواهد شد. در اين بين اميدواري كي‌روش احتمالا بيشتر به رامين و وريا خواهد بود. بازيكناني كه از قدرت نفوذي فوق‌العاده‌اي برخوردارند.
در صورتي كه بازيكني از ميان مدافعين ايران دچار مصدوميت يا محروميت شوند، كي‌روش بازيكناني چون كنعاني‌زادگان و پژمان منتظري و روزبه چشمي را روي نيمكت دارد. البته هيچ كدام از اين بازيكنان به كيفيت حسيني و پورعليگنجي نيستند و دليل نيمكت‌نشيني آنها نيز همين است. البته اگر پژمان در سن و سال جواني قرار داشت، وضعيت متفاوت مي‌بود. كنعاني‌زادگان نيز با وجود بازي‌هاي خوبي كه در ماشين‌سازي به نمايش گذاشته همچنان از مشكل كمبود تجربه رنج مي‌برد. روزبه چشمي نيز با وجود هوش خوب همچنان در كورس‌هايش با مهاجمين سرعتي و تو‌پ‌هاي پشت سرش جا مي‌ماند و با توجه به هجومي‌تر شدن تيم ايران در جام ملت‌ها، اين يك فاكتور مهم و تاثيرگذار به حساب ميآيد. با اين وجود كي‌روش نشان داده هر گاه بازيكني در خط دفاع جايگزين مي‌شود تقريبا همان كيفيت مورد نظر را از خودش نشان مي‌دهد. نمونه‌اش در جام جهاني و تغيير چشمي با سيدجلال حسيني مقابل مراكش و بعد جايگزيني حسيني با چشمي مصدوم. خوب دفاع كردن هنر تيم كي‌روش است. كي‌روش معمولا ترجيح مي‌دهد، تيمش گل نخورد و اين گل نخوردن يك برگ برنده براي او به حساب ميآيد. از اين منظر بايد تقريبا خيالمان راحت باشد كه دفاع تيم ملي وضعيت مطلوبي دارد. مثل هميشه. مثل همه تورنمنت‌هايي كه تيم ملي در آن شركت كرده از جمله انتخابي جام جهاني كه با كمترين گل خورده راهي روسيه شديم.