خوان گوايدو خواهان شورش نظامي در ونزوئلا شد
فاز جديد عمليات ضدمادورو
ميثم سليماني
روز گذشته خوان گوايدو، رييس‌جمهور خودخوانده ونزوئلا كه تعدادي از كشورها نيز او را به‌رسميت شناخته‌اند و مدتي از او نيز خبري منتشر نمي‌شد به ناگاه در پيامي ويديويي خواهان شورش مسلحانه و كودتا عليه نيكولاس مادورو رييس‌جمهور كنوني ونزوئلا شد. گوايدو در ويديويي كه از خود منتشر كرد در پشت سرش تعدادي از نيروهاي مسلح با لباس نظامي ديده مي‌شدند، اما ماهيت آنها به‌طور دقيق در ويديوي منتشر شده مشخص نبود. تنها كسي كه در اين ميان چهره‌اي برجسته به حساب مي‌آمد و پشت‌سر خوان گوايدو قرار داشت، لئو پولدو لوپز بود كه پيش‌تر توسط دولت مادورو دستگير شده بود. او يكي از مخالفان برجسته مادورو محسوب مي‌شد كه طي ساليان گذشته فعاليت‌هاي مدني زيادي را عليه دولت مادورو انجام داد. تا پيش از اين حمايت رسمي از خوان گوايدو از سوي مخالفان شناخته شده انجام نشده بود و بيشتر حمايت‌ها در پشت پرده بود. اما در ويديويي كه گوايدو منتشر كرد، پولدو لوپز براي اولين‌بار پس از بازداشتش در سال 2014 در يك صحنه اعتراضي ضددولتي ونزوئلا حاضر شد. او در پيامي جداگانه به هواداران خود گفت، اين لحظه متعلق به همه ونزوئلايي‌هاست و هر كس بايد به صورت صلح‌آميز به خيابان‌ها بيايد. تا زمان تنظيم اين گزارش هيچ چيز مشخصي از صحنه سياسي و نظامي ونزوئلا مشخص نيست. آن‌گونه كه خوان گوايدو اعلام كرده اين آخرين گام براي سرنگوني مادورو خواهد بود. گوايدو عنوان كرده كه قصد دارد به وسيله حاميان خود مراكز نظامي مهم ونزوئلا را دراختيار بگيرد.
اما تصاويري كه روز گذشته از حاشيه يك فرودگاه در شهر كاراكاس منتشر شد و لئو پولدو لوپز و خوان گوايدو در آن حضور داشتند درگيري‌هاي پراكنده‌اي وجود داشت. تصاوير نشان مي‌دهد گروهي شبه‌نظامي محدود در اطراف گوايدو حضور دارند. از سوي ديگر اما دولت ونزوئلا اعلام كرده كه يك كودتاي نظامي محدود در جريان است كه آن را خنثي كرده است. ولاديمير پادرينو وزير دفاع ونزوئلا اعلام كرد: نيروهاي مسلح ونزوئلا براي حفاظت از قانون اساسي آماده‌اند و به رييس‌جمهور نيكولاس مادورو وفادار هستند. ما هرگونه كودتا را محكوم مي‌كنيم.
در حال حاضر به نظر مي‌رسد كه تاكنون نيروهاي ارتش ونزوئلا موفق شده‌اند كه تا حدودي كودتا را خنثي كنند، اما برخي خبرها نيز حاكي از آن است نيروهاي نظامي كه طي ماه‌هاي اخير از ارتش جدا شده و به كلمبيا رفته‌اند، اعلام آمادگي كرده‌اند كه به ونزوئلا براي حمايت از خوان گوايدو بازگردند. به نوشته گاردين، طبق گزارش اداره آمار ونزوئلا حدود هزار نظامي ونزوئلايي طي ماه‌هاي اخير به كلمبيا فرار كرده‌اند.
با وجود اين دي اوستادو سابلو كه رياست حزب سوسياليست ونزوئلا را برعهده دارد و از طرفداران مادورو محسوب مي‌شود، روز گذشته در واكنش به كودتا گفت: اين قيامي كوچك توسط سربازاني خائن است كه از سوي ايالات‌متحده حمايت مي‌شوند. او پس از آنكه ويديوي خوان گوايدو منتشر شد در يك تماس تلفني با تلويزيون دولتي ونزوئلا اين اقدام را كم‌اهميت خواند و گفت: كاراكاس در آرامش قرار دارد و پايگاه هوايي كارولوتوس در نزديكي جايي كه طرفداران گوايدو جمع شدند هنوز در اختيار دولت است.
تصاويري كه روز گذشته منتشر شد، نشان مي‌داد كه نيروهاي امنيتي ونزوئلا در تلاش بودند با گاز اشك‌آور هواداران گوايدو را پراكنده كنند. لئو پولدو لوپز اما اعتقاد دارد كه عمليات آزادي آغاز شده و اين عمليات توسط سربازاني كه تحت فرمان خوان گوايدو هستند، انجام مي‌شود. او در توييتر خود نوشت كه من در پايگاه كارلوتوس هستم. بياييد همه را براي آزادي بسيج كنيم. در اين ميان بسياري معتقدند كه اگرچه لئو پولدو لوپز چندان به صورت جدي تاكنون در صحنه حضور نداشته اما نقش مهمي در رشد خوان گوايدو ايفا كرده و او را به سمت رياست مجلس و سپس رييس‌جمهور ونزوئلا معرفي كرده است. برخي معتقدند كه حمايت او باعث شد تا گوايدو بتواند در ميان تعدادي از كشورها از جمله امريكا مشروعيت پيدا كند. اكنون نيز شايد حضور مستقيم او در تظاهرات‌ها و اقدامات ضددولتي بتواند جبهه خوان گوايدو را تقويت كند.
در برخي تصاوير نيز مجموعه كوچكي از نظاميان كه از سوي خوان گوايدو حمايت مي‌شوند با ساير نظاميان طرفدار مادورو درگير مي‌شوند. اما بيشتر از سمت ماموران امنيتي گاز اشك‌آور به سمت طرفداران گوايدو پرتاب مي‌شود. همچنين با شروع شدن موج جديد بحران در ونزوئلا، امريكا و روسيه نسبت به اتفاقات اخير واكنش نشان دادند. ديميتري پسكوف سخنگوي رياست‌جمهوري روسيه اعلام كرد كه ولاديمير پوتين رييس‌جمهوري اين كشور از اتفاقات اخير در ونزوئلا مطلع است و آن را از نزديك دنبال مي‌كند. جان بولتون مشاور امنيت ملي ايالات‌متحده نيز روز سه‌شنبه خواستار حمايت از خوان گوايدو شد. او مدعي شد، نيروهاي مسلح بايد از قانون اساسي و مردم ونزوئلا محافظت كنند. اما نكته اينجاست كه جان بولتون قانون اساسي و دموكراسي را آن‌گونه كه خود تعبير مي‌كند از آن نيز حمايت انجام مي‌دهد.
ردپاي سياه
روز گذشته رويترز در مطلبي اختصاصي از پرونده‌اي پرده برداشت كه نشان مي‌داد امريكا به‌دنبال ايجاد يك نيروي شبه‌نظامي براي براندازي نيكولاس مادورو است. در اين گزارش آمده است؛ اريك پرينس بنيانگذار شركت امنيتي خصوصي و بحث‌برانگيز بلك واتر و حامي برجسته دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات‌متحده، به‌دنبال راه‌اندازي يك ارتش خصوصي براي كمك به سرنگوني نيكولاس مادورو رييس‌جمهوري ونزوئلا بوده است. رويترز اين گزارش را براساس گفته‌ها و مدارك 4 منبع آگاه ارايه داده است.
طي چند وقت اخير منابع متعددي اعلام كردند كه پرينس به‌دنبال جذب حمايت ترامپ و مخالفين ثروتمند مادورو بوده تا بتواند پشتيباني سياسي و مالي اين عمليات را به دست آورد. منابع آگاه عنوان كردند كه پرينس برنامه‌ريزي كرده بود كه بتواند 5 هزار نفر را براي براندازي مادورو استخدام كند. يك منبع نيز اعلام كرده كه پرينس در اواسط ماه آوريل در اين زمينه ملاقات‌هايي داشته است.
هر چند كاخ سفيد به صورت غيررسمي و به نقل از منابع آگاه عنوان كرده كه از اين طرح پشتيباني نمي‌كنند، اما برخي كارشناسان بر اين عقيده هستند چنين طرحي مي‌تواند منجر به يك جنگ داخلي در ونزوئلا شود. يكي از مخالفان در تبعيد نيز به رويترز گفته است اين قرارداد مي‌تواند مفيد باشد به اين شرطي كه دولت مادورو به‌طور كامل از بين برود و امنيت براي يك دولت جديد فراهم شود.