با ارسال گزارشي به دستگاه‌هاي اجرايي انجام شد
هشدار مفصل «كلانتري» درباره آلودگي ديزلي‌ها
گروه اجتماعي| با وجود آنكه كارشناسان محيط زيست شهري بارها بر نقش موثر خودروهاي ديزلي سنگين و نيمه سنگين در آلودگي هواي كلانشهرهايي چون تهران تاكيد كرده‌اند اما هنوز دستگاه‌هاي اجرايي اقدام منسجم و يكپارچه‌اي را براي كاهش آلودگي ديزلي‌ها به كار نبسته‌اند. شايد از همين رو بوده كه عيسي كلانتري، رييس سازمان حفاظت محيط زيست دست به قلم شده و با ارسال گزارشي مفصل براي دستگاه‌هاي اجرايي و شهرداري تهران در اين باره هشدار داده است. كلانتري در اين گزارش خواستار كاهش و حذف «دود ديزل» در كلانشهرها شد. اين گزارش با عنوان «كاهش آلودگي ديزل‌ها» شامل مستندات علمي درباره اثرات بهداشتي و تبعات اقتصادي آلودگي ديزل، بررسي تجارب جهاني و ملي در پالايش اگزوز موتورهاي ديزلي در قالب دو جلد كتاب به دستگاه‌هاي دولتي و شهرداري تهران ارسال شده است.
كلانتري درباره هدف از تهيه اين گزارش به ايسنا گفت: «به منظور تاكيد بر ضرورت كاهش و حذف دود ديزلي‌ها در كلانشهرها و بر اساس وظايف قانوني دستگاه‌هاي دولتي و عطف به تجربه‌هاي موفق جهاني يك گزارش جامع براي دستگاه‌هاي مسوول شامل وزارت كشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت و شهرداري تهران ارسال كرديم.»رييس سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به نقش مهم ديزلي‌ها در انتشار آلودگي در تهران تصريح كرد: «آلودگي در كلانشهر تهران در نيمه‌هاي شب به دليل تردد كاميون‌ها و كاميونت‌ها و طي روز به دليل تردد وسايل حمل و نقل مانند اتوبوس‌هاي فرسوده و كاميونت‌هاي حمل موادغذايي يا پسماند است كه همگي ديزلي هستند.» به گفته كلانتري خودروهاي ديزلي در كشور سال‌هاست كه بدون تجهيزات كاهنده آلايندگي، توليد و به بازار عرضه شده‌اند: «در شرايط حاضر سياست سازمان حفاظت محيط زيست براي حذف آلايندگي خودروهاي ديزلي در حال تردد استفاده از انواع وسايل كاهنده آلايندگي است. در همين راستا سازمان حفاظت محيط زيست الزام نصب «فيلتر دوده» در اگزوز خودروهاي در حال تردد را به عنوان يك سياست اصلي براي كنترل آلايندگي وسايل نقليه ديزلي از طريق مصوبه سال ۱۳۹۳ دولت، پيگيري مي‌كند.» رييس سازمان حفاظت محيط زيست با تاكيد بر ضرورت تامين سوخت پاك براي خودروهاي ديزلي تصريح كرد: «بديهي است كه شرط لازم براي استفاده از خودروهاي ديزلي با حداقل آلايندگي، استفاده از «سوخت پاك» است كه تامين آن بر عهده وزارت نفت است. از سوي ديگر به منظور كاهش آلايندگي ديزلي‌ها تشديد نظارت با استفاده از ابزار معاينه فني به منظور جلوگيري از تخلفات و اشتباهات فني در آزمون آلايندگي خودروهاي ديزلي در دستور كار سازمان حفاظت محيط زيست قرار دارد كه وزارت راه و شهرسازي، مسووليت اين بخش را برعهده دارد.»
اما خودروهاي ديزل سنگين و نيمه سنگين در آلودگي هواي تهران چقدر نقش دارند؟ شركت كنترل كيفيت هواي تهران گزارشي از نقش خودروهاي ديزلي منتشر كرده و يادآور شده كه اين گزارش نيازمند
به روزرساني است. بر اساس اين گزارش خودروهاي ديزلي سنگين و نيمه سنگين در شهر تهران بر اساس مطالعات انجام گرفته، مسووليت توليد آلاينده‌هاي اكسيدهاي گوگرد (SOx)، اكسيدهاي ازت (NOx) و ذرات معلق (PM) را عهده‌دار هستند و اين نقش از اكسيدهاي گوگرد تا ذرات معلق بزرگ و بزرگ‌تر مي‌شوند. ميني‌بوس‌ها، كاميون‌ها و اتوبوس‌ها به ترتيب بيشترين سهم را در توليد اكسيدهاي گوگرد با درصد سهم 39 درصد، 34 درصد، و 19 درصد دارا هستند. در زمينه توليد اكسيدهاي ازت (NOx)، كاميون‌ها به ترتيب با 7/5، 4 و 3 درصد مسووليت توليد اين آلاينده را در شهر تهران به عهده دارند. در خصوص توليد آلاينده‌هاي خانواده ذرات معلق نيز بر اساس مطالعات قبلي كاميون‌هاي سبك و سنگين جمعا 20 درصد، ميني‌بوس‌ها 10 درصد و اتوبوس‌ها 3 درصد از كل را بر عهده دارند. در يك نگاه كلي سهم خودروها را در آلودگي هواي تهران مي‌توان اينگونه جمع‌بندي كرد كه خودروهاي سنگين يك درصد و نيمه سنگين با احتساب اتوبوس‌ها و كاميون‌ها و ميني بوس‌ها حدود 24 درصد عامل آلودگي در شهر تهران هستند. با اين حال درباره روش‌هاي مواجهه با مشكل آلودگي هوا همه دستگاه‌ها با يكديگر هم نظر نيستند. حتي از مديريت شهري تهران هم صداي يكساني به گوش نمي‌رسد. براي نمونه محمد عليخاني، رييس كميسيون
حمل و نقل و ترافيك شوراي شهر تهران يكي از مخالفان جدي استفاده از فيلتر دوده در خودروهاي ديزلي است و حتي كارشناساني كه بر استفاده از فيلتر دوده در اتوبوس‌هاي شهري تاكيد مي‌كنند را به «دلالي» هم متهم كرده است. به گزارش تين نيوز، عليخاني اواخر سال 97 در يكي از اظهارنظرهايش گفته است: «كارايي فيلتر دوده روي اتوبوس‌هاي موجود مورد تاييد قرار نگرفته اما متاسفانه دلالاني هستند كه هم‌چنان به دنبال فروش اين فيلترها به شهرداري هستند و حتما در اين مورد با شهردار تهران گفت‌وگو خواهند كرد تا در جريان اين موضوع قرار گيرند.» اما اين اظهارات عليخاني با واكنش تند مسعود تجريشي، معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست روبه رو شد. او با اظهار تعجب از چنين اظهارنظرهايي درباره يك روش تجربه شده در جهان گفته بود: «استفاده از فيلتر دوده براي كنترل آلودگي خودروهاي ديزلي، روش آزموده در همه دنياست و در مصوبات متعدد هيات وزيران و حتي در مصوبات خود شوراي اسلامي تهران هم آورده شده است.» حالا بايد ديد گزارش جديد كلانتري درباره سياست‌هاي كاهش آلودگي خودروهاي ديزلي جدي گرفته مي‌شود؟ آن هم در شرايطي كه يكي از شركت‌هاي خودروساز داخلي به دنبال اخذ مجوز توليد موتور ديزلي براي خودروهاي سبك هم هست. فعلا سازمان محيط زيست به اين تقاضا پاسخ منفي داده است. بايد ديد گزارش كلانتري چقدر از سوي مديران دستگاه‌هاي ديگر جدي گرفته مي‌شود.