اقدامي ديرهنگام
محمود فاضلي
سخنگوي دولت در جديدترين اظهاراتش اعلام كرده است با دستور رييس‌جمهور از اين پس گردشگران خارجي بدون مهر فيزيكي و ثبت در پاسپورت مي‌توانند به ايران سفر كنند. به گفته او، براي جذب بيشتر گردشگران خارجي و اينكه امريكا در برنامه‌هاي تروريستي اقتصادي كه دنبال مي‌كند، شرايطي ايجاد كرده كه هركس به ايران مي‌آيد ممكن است به نحوي بترسد و بعدها دچار مشكل يا تحريم شود، آقاي روحاني دستور دادند كه اين گردشگران بدون مهر و ثبت در پاسپورت به ايران سفر كنند كه قرار است در همه فرودگاه‌ها اجرا شود. ظريف وزير خارجه نيز با اشاره به اين موضوع، تاكيد كرده است هيات دولت تصميم گرفت اين وضعيت كه در فرودگاه امام داريم به تمام فرودگاه‌هاي كشور تعميم داده شود و با نيروي انتظامي و پليس گذرنامه در حال رايزني و همكاري هستيم. وزارت خارجه مدت‌هاست ويزاي الكترونيك صادر مي‌كند و اين ويزا در گذرنامه‌ها درج نمي‌شود و در اكثر كشورهاي دنيا هم به همين ترتيب ويزا صادر مي‌شود. اين تصميم اگرچه ديرهنگام صورت مي‌گيرد اما بي‌شك اجراي سريع‌تر آن گام مهمي براي جذب بيشتر جهانگرد خارجي و كاهش مشكلات متقاضيان ورود به ايران است. در سال‌هاي گذشته گروهي از شخصيت‌هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي جهان به دليل تهديد رسمي امريكا از سفر به ايران خودداري كرده و همين امر در ابتدا تا حدودي صنعت جهانگردي ايران را تحت تاثير قرار داد. در سال‌هاي اخير برخي تجار خارجي نگران مهر ويزاي ايران در گذرنامه‌هاي خود هستند اما از اواخر سال 97 تاكنون هيچ‌گونه مهر رواديدي در پاسپورت‌هاي هيات‌هاي تجاري ثبت نمي‌شود. تغيير قوانين مهاجرت يكي از شعارهاي انتخاباتي ترامپ، رييس‌جمهوري امريكا بود و در دوره رياست‌جمهوري او مقررات جديدي براي صدور ويزاي امريكا براي شهروندان برخي كشورها از جمله ايران يا براي كساني كه به اين كشور سفر مي‌كنند، اعمال شد. اين كشور با تغيير قانون معافيت ويزا، به شكلي غيرمستقيم سعي كرد گردشگري ايران را در معرض تهديد قرار دهد. حتي تعدادي از كنسولگري‌ها و سفارتخانه‌هاي امريكا در برخي كشورهاي آسيايي، اروپايي و حتي همسايگان ايران، علني آژانس‌هاي گردشگري را تحت فشار قرار داده و تهديد مي‌كنند كه به ايران توريست نفرستند. جديدا نيز اين تدابير تشديد شده و وزارت خارجه امريكا اعلام كرده كه براي صدور ويزاي اين كشور، ارايه نام كاربري متقاضي ويزا در شبكه‌هاي اجتماعي و آدرس‌هاي پست‌هاي الكترونيكي او در پنج سال گذشته الزامي است. در امريكا قانوني به نام معافيت ويزا براي اتباع 38 كشور كه 23 كشور آن جزو اتحاديه اروپا هستند، وجود دارد كه بيش از 35 سال پيش وضع شد. بر اين اساس اتباع اين كشورها مي‌توانند بدون دريافت ويزا 90 روز در خاك امريكا بمانند. در سال 2016 اعضاي كنگره امريكا به قانون بودجه‌بندي را اضافه كرد كه به موجب آن افرادي كه بعد از سال 2011 به شش كشور مسلمانِ ايران، ليبي، سودان، سومالي، سوريه و يمن سفر كرده‌اند، نمي‌توانند بدون ويزا به امريكا سفر كنند.
وزارت امنيت داخلي امريكا پس از ارزيابي 200 كشور جهان از لحاظ نحوه بررسي سوابق متقاضيان دريافت رواديد ورود به امريكا از نظر «تهديد تروريستي»، تشخيص داده است كه در «معدود كشورهايي» همكاري مقامات رسمي با امريكا در اين زمينه كافي نبود و صدور ويزا براي شهروندان اين كشورها محدود شد. با وجود فشار امريكا اين تصميم در سفر گردشگران اروپايي و امريكايي به ايران تاثير چنداني نداشت. در سال 1394 كه فرمان محدوديت ويزا از سوي دولت امريكا صادر شد طبق آمار سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، 5 ميليون و 181 هزار و 18 تبعه خارجي به ايران سفر كردند كه در سال بعد، اين آمار حدود 5 درصد كمتر شد و شمار اتباع خارجي كه به ايران آمدند به 4 ميليون و 901 هزار و 84 نفر رسيد كه البته علت اين افت را بيشتر بايد در قيمت بالاي تورهاي آن زمان ايران جست‌وجو كرد. در سال 96 گردشگري ايران دوباره روي نمودار صعود قرار گرفت و با ورود 5 ميليون و 113 هزار و 524 مسافر و تبعه خارجي به ايران 4.33 درصد رشد در گردشگري رقم خورد. طبق اعلام سازمان ميراث فرهنگي، در 9 ماه نخست سال 97 كه همزمان با خروج يكجانبه امريكا از برجام شد، ورود گردشگران خارجي به ايران 56 درصد رشد داشته و از 6 ميليون نفر مسافر خارجي عبور كرد.