آسمان ايران زنده است
روحالله فلاحتبار
چند نكته روي انتخاب مسير توسط شركتهاي هواپيمايي موثر است؛ نكته اول، صرفه اقتصادي و مصرف سوخت است. مسيري انتخاب ميشود كه سوخت كمتري مصرف كند و به دليل كوتاهي، صرفه اقتصادي داشته باشد. از سوي ديگر سرويسي كه توسط كنترلگرهاي مراقب پرواز ارايه ميشود نيز بر انتخاب مسير تاثير دارد. به بيان ديگر اگر مسيري انتخاب شود كه هزينههاي عملياتي بالايي داشته باشد، قاعدتا انتخاب نميشود حتي اگر براي انتخابش تبليغات رسانهاي زيادي انجام شده باشد. نكته ديگر موقعيت استراتژيك ايران است. كشورما بهدليل قرارگيري در راه ابريشم قديم، در وضعيتي قرار دارد كه هواپيماهايي كه ميخواهند از آسياي جنوب شرق به سمت اروپا بروند، مجبورند از ايران عبور كنند. اما مساله مهمتر ديگر، امنيت و ايمني حريم هوايي ايران است. جريان اخيري كه عليه ايران ايجاد شده، در قالب تبليغات رسانهاي سعي در القاي اين امر دارند كه ايران كشور امني نيست، در صورتي كه ايران حريم هوايي ايمن با امنيت كامل دارد. امنيت از اين حيث كه تاكنون در آسمان ايران به هيچ پرواز خارجي تعدي نشده و هيچ پروازي نيز نميتواند ادعا كند كه توسط ايران رهگيري شده است. اتفاقي كه براي پرواز مسافربري ايران افتاد، هيچگاه براي هيچ پرواز خارجي نيفتاده است. درخصوص انهدام پهپاد نيز بايد چند مساله را عنوان كرد؛ اول اينكه پهپادها عظيمالجثه هستند و از آنجا كه قابليت رادار گريزي دارند، كنترلكننده از وجود اين پهپادها بيخبر است و اگر در حريم هوايي ايران قرار بگيرند و به هواپيمايي برخورد كنند، اتفاقات ناخوشايندي رخ ميدهد. انهدام پهپادهايي كه قابليتهاي رادار گريزي دارند، نشان ميدهد كه در آسمان ايران هواپيماهاي جاسوسي از رصد افراد متخصص در امان نخواهند بود كه اين هم نشان از امن بودن حريم هوايي ايران است. نكته ديگر، ايمني حريم هوايي است. اين امر توسط سرويسهايي كه كنترلگر هوايي هستند، ارايه ميشود. همين سرويسها باعث شده سوانح هوايي بهدليل خطاي انساني در كشور صفر باشد. اما نكته مهمتري كه بايد به آن اشاره كرد، اين است كه بعضي شركتها از اين هجمهها استفاده ميكنند تا فضاي كشور را ناامن جلوه دهند تا شركتها به عدم استفاده از حريم هوايي ايران، مبادرت ورزند، اما اين امر ممكن نخواهد بود؛ چراكه هر تغيير مسيري هزينههايي را براي ايرلاينها در پي خواهد داشت. ازسوي ديگر منطقي نيست كه شركت هوايي بهدليل تبليغات رسانهاي عليه ايران بخواهد مسير دو ساعته را به مسيري چهار ساعته تغيير دهد؛ چراكه عملا هزينههاي دو ساعت اضافهتر، منجر به زيان شركتهاي هوايي ميشود. حتي در دوران تحريم نيز شاهد بوديم با وجود عدم پرواز برخي شركتهاي هوايي به ايران، اما برخي پروازهاي اين شركتها به ديگر نقاط جهان، از مسير ايران عبور ميكردند. براي هواپيماهايي كه از آسياي جنوب شرق به اروپا ميروند، بهترين گزينه از نظر ايمني و اقتصادي، استفاده از حريم هوايي ايران است.
درخصوص درآمدهاي شركت فرودگاهها از تردد هواپيماها در حريم هوايي آماري منتشر نميشود چراكه محرمانه است، اما ميتوان اذعان كرد باتوجه به موقعيت ايران در منطقه، اين درآمد قابلملاحظه است. با اطمينان كامل ميگويم حرفهاي گفته شده مبني بر كاهش استفاده از حريم هوايي كشور بعد از انهدام پهپاد، صحت ندارد. در زمان بحران قطر و اوكراين، استفاده از آسمان ايران كمتر نشد؛ چراكه بهدليل موقعيت استراتژيك ايران، كشورها چارهاي جز استفاده از آسمان ما ندارند. در انتخاب شركتهاي هوايي كه از آسمان ايران تردد ميكنند، سوخت، صرفههاي اقتصادي و فرودگاههاي بين راهي كه مجبور به فرود اضطراري شوند، مهم است. در هر حال، اجتناب از آسمان ايران، شدني نيست.