از هشدار امريكا تا درخواست اروپا
ظريف: اروپا به تعهداتش عمل كند ، به عقب بازمي‌گرديم
گروه ديپلماسي
تهديد، توصيه، پيشنهاد و دفاع مجموعه واكنش‌هايي است كه در 24 ساعت نخست اعلام عبور ايران از مرز 300 كيلوگرم ذخيره اورانيوم شاهد آن بوديم. شامگاه دوشنبه بود كه محمدجواد ظريف، وزير خارجه در توييترش نوشت: «ما برجام را نقض نكرده‌ايم. پاراگراف ۳۶ توافق نشان مي‌دهد كه چرا پس از خروج ايالات متحده، ما (مسير) پاراگراف ۳۶ را به جريان انداختيم و آزموديم. ما ضمن اعلام محفوظ بودن حقوق خود، به سه كشور اروپايي و چين و روسيه چند هفته وقت داديم. ما سرانجام پس از ۶۰ هفته دست به اقدام زديم. به محض اينكه سه كشور اروپايي به تعهدات خود عمل كنند، ما اقدامات‌مان را به عقب باز مي‌گردانيم.»
واكنش امريكايي‌ها به عبور ايران از مرز تعيين‌شده در برجام همان‌طور كه پيش‌بيني مي‌شد با انتقاد از اقدام ايران همراه بود. البته انتقاد از اقدام ايران در عبور از خط قرمز توافقي است كه امريكا يك سال و 50 روز پيش از آن خارج شد. به گزارش فارس، سخنگوي كاخ سفيد در بيانيه‌اي به عبور ذخاير اورانيوم ۳.۶۷ درصدي ايران از ۳۰۰ كيلوگرم واكنش نشان داد و مدعي شد كه ايران قبل از حصول برجام هم مفاد آن را نقض كرده است. در اين بيانيه آمده است: «حكومت ايران امروز ذخاير اورانيوم خودش را افزايش داد. دادن اجازه غني‌سازي به ايران در هر سطحي ذيل توافق هستهاي اشتباه بود. حتي قبل از وجود توافق هم ترديد اندكي وجود داشت كه ايران در حال نقض مفاد آن بود. ما بايد استاندارد ديرينه منع اشاعه را كه خواستار غني‌سازي صفر براي ايران است احيا كنيم. ايالات متحده و متحدان اين كشور هرگز به ايران اجازه دستيابي به سلاح هستهاي را نخواهند داد. سياست كارزار فشار حداكثري تا زماني كه رهبران ايران مسير خودشان را تغيير دهند ادامه خواهد يافت. رژيم بايد بلندپروازي‌هاي هستهاي و رفتارهاي مخرب خود را كنار بگذارد.»
جمله‌اي در اين بيانيه كه گفته ايران پيش از برجام هم مفاد اين توافق را زيرپا مي‌گذاشته بلافاصله به سوژه‌اي در فضاي مجازي براي تمسخر كاخ سفيد تبديل شد. سفير روسيه در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي يكي از چهره‌هايي بود كه در توييترش با تعجب از اين بيانيه نوشت: «اينكه امريكا مي‌گويد ايران مفاد برجام را پيش از آن هم زير پا مي‌گذاشته با روابط بين‌الملل در تضاد است. شرحي بر اين ادعا نمي‌توان نوشت.» چهره‌هاي سابق دولت باراك اوباما، رييس‌جمهور پيشين امريكا هم به اين بيانيه واكنش نشان داده و تاكيد كردند كه اين بيانيه نشان مي‌دهد دولت ترامپ از چه لنزي به تحولات ايران نگاه مي‌كند.
محمدجواد ظريف نيز در واكنش به ادعاي جديد كاخ سفيد مبني بر اينكه «ايران پيش از انعقاد برجام هم در حال نقض آن بود!» در يك كلمه نوشت: جدا؟!
پس از اين بيانيه، «مايك پمپئو» وزير امور خارجه امريكا نيز به فراتر رفتن ميزان ذخاير اورانيوم غني‌شده ايران از محدوده اعلام شده در برجام واكنش نشان داد. او در بيانيه‌اي كه وزارت خارجه آن را منتشر كرد، مدعي شد: رژيم ايران گام‌هاي جديدي را براي پيشبرد بلندپروازي‌هاي هستهاي خود برداشت. يك بار ديگر، رژيم از برنامه هستهاي خود براي باج‌خواهي از جامعه بين‌المللي و تهديد امنيت منطقه‌اي استفاده مي‌كند.
پمپئو در ادامه مدعي شد: «به حاميان ارشد تروريسم جهان اجازه داده نخواهد شد اورانيوم را در هر سطحي غني كنند. در هيچ توافق هستهاي نبايد به رژيم ايران اجازه غني‌سازي در هيچ سطحي داده شود. از سال 2006، شوراي امنيت سازمان ملل شش قطعنامه تصويب و رژيم را ملزم كرد كه تمامي فعاليت‌هاي غني‌سازي را متوقف كند. ايران اين توانايي را خواهد داشت كه برنامه صلح‌آميز هستهاي خود را بدون غني‌سازي داخلي پيگيري كند.»
او با تكرار ادعاهاي بي‌پايه و اساس ادامه داد: «رژيم ايراني اگر مسلح به تسليحات هستهاي شود، مي‌تواند خطر بزرگي براي منطقه و جهان باشد. امريكا خود را متعهد به مذاكره درباره توافق جديد و جامعي با رژيم ايران مي‌داند تا تهديداتش نسبت به صلح و امنيت بين‌المللي را حل كند. تا زماني كه ايران ديپلماسي را رد كند و برنامه هستهاي خود را توسعه دهد، فشار اقتصادي و انزواي سياسي تشديد خواهد يافت.»
«دونالد ترامپ» رييس‌جمهور امريكا نيز در واكنش به اقدام ايران در افزايش سقف اورانيوم غني‌شده خود گفت كه ايران با آتش بازي مي‌كند. ترامپ كه در كاخ سفيد صحبت مي‌كرد، گفت: «آنها مي‌دانند كه در حال انجام چه كاري هستند. آنها در حال بازي با آتش هستند. بنابراين به هيچ‌وجه هيچ پيامي به ايران ندارم.»در اروپا واكنش‌ها به اقدام برجامي ايران، معتدل‌تر و همراه با درخواست از ايران براي پايبندي به تعهداتش بود. «مايا كوچيانچيك» سخنگوي «فدريكا موگريني» مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در واكنش به افزايش ذخاير اورانيوم غني‌شده ۳.۶۷ درصد ايران از ۳۰۰ كيلوگرم، از ايران خواست تا از اين اقدام عقب‌نشيني و از اقدامات بيشتر كه به زيرپا گذاشتن توافق هستهاي منتهي مي‌شود، خودداري كند. او تاكيد كرد كه اتحاديه اروپا تا زماني كه ايران تعهدات درباره توافق هستهاي را اجرا كند، به طور كامل به توافق پايبند خواهد بود.
«امانوئل ماكرون» رييس‌جمهور فرانسه در واكنش به اين اقدام برجامي ايران، كاهش ميزان ذخاير اورانيوم ايران را خواستار شد و گفت پاريس به زودي گام‌هايي براي اطمينان از پايبندي ايران به توافق هستهاي (برجام) برمي‌دارد. ماكرون كه در اين باره با دونالد ترامپ نيز گفت‌وگو كرده، افزود: ايران بايد «بدون تاخير» ميزان ذخاير اورانيوم به غناي پايين خود را به كمتر از سقف تعيين‌شده در برجام بازگرداند.
رييس‌جمهور فرانسه در بيانيه‌اي كه كاخ اليزه منتشر كرده، «تعهد» فرانسه به برجام را يادآور شده و «از ايران خواسته است كه بدون هرگونه تاخيري اين تجاوز [از سقف برجام] را به عقب بازگرداند و ضمنا از اقدامات بيشتري كه تعهدات هستهاي اين كشور را زير سوال مي‌برد، خودداري كند. در روزهاي پيش رو گام‌هايي برمي‌داريم تا اطمينان حاصل كنيم كه ايران تعهداتش را اجرا مي‌كند و همچنان از مزاياي توافق هستهاي بهره‌مند مي‌شود.»