چرا سيگار تحريم نيست
نيوشا طبيبي
شگفتا كه سيگار از شمول تحريم‌هاي آمريكا خارج است و هيچ مانعي بر سر راه سرمايه‌گذاري خارجي و صادرات سيگار به ايران وجود ندارد. ظاهرا اين معافيت با اصرار شركت‌هاي توليدكننده سيگار در امريكا از كنگره اخذ شده است. به اين اقلام معاف از تحريم، اجناس لوكس و البته دو برند معروف امريكايي يعني «پپسي» و «كوكا» را هم بيفزاييد. معافيت آنچه به حال سلامت مردم ايران ضرر دارد و مي‌تواند به احساس فشار ناشي از تحريم‌ها دامن بزند - مانند كالاهاي لوكس - تمديد مي‌شود و كسي هم درباره آنها صحبت نمي‌كند. ريچارد نفيو نويسنده كتاب «هنر تحريم ها»،
در كتاب خود به آثار رواني تحريم بر روي مردم جهت پيشبرد اهداف امريكا اشاره كرده است. به گفته او «گروه كالاهايي از تحريم‌ها معاف شدند كه مي‌توانند ذخيره ارزي ايران را تحليل ببرند.» معافيت سيگار از تحريم‌ها هم در جهت دزديدن سرمايه‌هاي ملي ايران اتخاذ شده و هم براي راضي نگه داشتن لابي قدرتمند سيگارسازي‌ها در كنگره. اين معافيت، سود شركت‌هاي سيگارسازي امريكايي و چندمليتي مانند فيليپ موريس يا BAT را به همراه دارند و هم هزينه‌هاي درماني عمومي را بالا مي‌برند. راديو داروها براي درمان انواع سرطان از اقلامي هستند كه در دوره تحريم به سختي به دست بيماران ايراني مي‌رسند، بنابراين قطعا سياستگذاران به اين وجه آزادي تجارت سيگار با ايران توجه داشته‌اند كه با دامن زدن به مصرف سيگار در ايران مي‌توانند مردم را به مضيقه و بيماري گرفتار و آثار رواني تحريم را بيشتر كنند. شوربختانه بيشتر اين شركت‌هاي چند مليتي دفاتر ثبتي در ايران دارند و بعضي از آنها به كار توليد محصولات خود در خاك جمهوري اسلامي ايران مشغول هستند. Winston، Marlboro، PEPSI و Coke، تنها برند تجاري نيستند. اينها نماينده حضور فرهنگي امريكا در كشورهاي ديگر هستند. در دهه هفتاد ميلادي وقتي كمپاني كوكاكولا موفق به اخذ مجوز توليد در شوروي سوسياليستي شد، بسياري از تحليلگران، كوكا نوشيدن روس‌ها را نماد پيروزي غرب بر ايدئولوژي كمونيستي تلقي كردند. براي خود امريكايي‌ها اين فقط گشودن باب تجارت نبود و به مثابه لانه كردن و ريشه دوانيدن در خاك كشور متخاصم معني مي‌داد. امروز حضور اين برندهاي امريكايي در شرايطي كه آنها از فروش ملزومات بسيار مهم پزشكي و درماني و قطعات حياتي هواپيما جلوگيري مي‌كنند،
شك برانگيز نيست؟ در حالي كه آنها تلاش دارند كوچك‌ترين روزنه‌هاي ارتباط اقتصادي كشورمان را با دنيا سد كنند، ما چرا اجازه داده‌ايم، كوكا و پپسي از طريق كشور ثالث وارد ايران بشوند؟
در سال‌هاي جنگ كه پولي براي خريد مواد اوليه توليد نوشابه‌هاي فرنگي خرج نمي‌شد، صنعتگران ما نوشابه‌هاي بومي با عصاره خرما توليد كردند كه اتفاقا سالم‌تر و با كيفيت‌تر از كوكا و پپسي ساخته شده با مواد شيميايي و صنعتي بود. افسوس كه آن محصول مشتري چنداني ندارد و چند كارخانه ايراني توليد نوشابه مانند زمزم معلوم نيست كه با مواد بومي محصول خود را توليد مي‌كنند يا مواد را وارد مي‌كنند؟ كوكا، پپسي، BAT و فيليپ موريس موفق شده‌اند تحريم‌هاي ما عليه كالاهاي امريكايي را دور بزنند و حتي نمايندگي‌هاي آنها در داخل كشور از ارز دولتي هم سهمي ببرند! خوب است دولت به جاي ميدان دادن به اين كارخانه‌ها، برندهاي ايراني را جايگزين و برنامه‌اي جدي و گسترده براي مبارزه با سيگار و مخصوصا نوع امريكايي آن اجرا كند. چند صد سال، قليان و تنباكوي ايراني استعمال مي‌شد، هم كار كشت و تجارت داخلي آن رونق داشت و هم اگر كسي هوس دود داشت، قليان چاق كردن و قليان كشيدن مانند سيگار دود كردن آسان و در دسترس نبود. با تبليغات ضد قليان، ما بازار را دودستي به توليد كنندگان عربي تنباكوي معسل تقديم و سيگار را ترويج كرديم.