گفت‌وگو با عليرضا تابش درباره سي و دومين دوره جشنواره كودكان و نوجوانان
سينماي كودك نياز به مراقبت دارد
تينا جلالي
هرچقدر سينماي كودك در دهه شصت شكوفايي را تجربه مي‌كرد و فيلم‌هاي سينماي كودك با استقبال خوب همراه مي‌شدند وصف‌هاي طويل مقابل سينماها تشكيل مي‌شد، در سال‌هاي اخير به طرز عجيبي شاهد افول اين سينما هستيم طوري كه بعضي آن را سينماي مرده مي‌دانند. در چنين شرايطي عليرضا تابش مديرعامل بنياد سينمايي فارابي، دبيري سي و دومين دوره جشنواره كودك را برعهده‌گرفته است، آن‌هم در وضعيتي كه برگزاري اين جشنواره ممكن است با اماواگرهايي همراه باشد و حتي نتايج تلاش گروه برگزاركننده زياد به چشم نيايد. به همين منظور با عليرضا تابش گفت‌وگويي انجام داديم.
به نظر مي‌رسد در دوره سختي مسووليت برگزاري جشنواره كودك را بر عهده گرفتيد؛ هم تعداد فيلم‌هاي كودكان كم است و هم فيلمسازان انگيزه براي توليد فيلم كودك ندارند. اساسا با چه هدفي مسووليت اين دوره از جشنواره را بر عهده گرفتيد؟
اصولا برگزاري رويداد بين‌المللي همچون جشنواره فيلم‌هاي كودكان و نوجوانان آن‌هم در سال جاري با شرايط بين‌المللي كه كشور ما با آن مواجه است كار آساني نيست اما خوشبختانه با تلاش همكاران ما امسال هم در بعد داخلي و هم در بعد بين‌المللي، آثار متنوع و خوبي به دبيرخانه جشنواره رسيد و توسط هيات انتخاب در بخش مسابقه انتخاب شدند. به نظر من ازاين‌جهت جشنواره امسال قابل‌توجه است. ما امسال به دنبال ارايه يك تصوير حقيقي و شفاف از سينماي كودك و نوجوان و ظرفيت‌هاي نهفته در آن هستيم. تاكيد مي‌كنم كيفيت آثار بيشتر از كميت و عدد فيلم‌هاي موجود براي من و تيم برگزاركننده جشنواره اهميت داشته است. وجوه بين‌المللي سينماي كودك در اين دوره موردتوجه جدي‌تر قرارگرفته است. ما در اين دوره از جشنواره شاهد ايجاد كتابخانه ويدئويي هستيم و همين‌طور دعوت از توزيع‌كنندگان منطقه‌اي و بين‌المللي و تعريف خدمات جديدي براي مهمانان بخش بين‌الملل. همه تلاش ما در اين دوره اين بوده كه سينماي كودك و نوجوان را در فضاي بين‌المللي بازتعريف كنيم.
چرا با تلاش‌هايي كه مسوولان در هر دوره جشنواره فيلم كودك انجام مي‌دهند، شاهد شكوفا شدن سينماي كودك نيستيم؟
من با اين تعبير شما موافق نيستيم؛ اگر چراغ سينماي كودك امروز روشن است اين به برگزاري جشنواره كودك برمي‌گردد. اگر اين سي‌ودو دوره جشنواره سينماي كودك و نوجوان برگزار نمي‌شد ما شاهد توليد همين تعداد آثار مربوط به سينماي كودك و نوجوان هم نبوديم. نكته‌اي كه نبايد از آن غافل شويم توجه به توليدات فرهنگي هنري ويژه گروه كودكان و خردسالان و نوجوانان و بسترسازي براي مصرف فرهنگي بيشتر و توليد محتواي بومي است كه اين نياز به همگرايي و همدلي بيشتر بين دستگاه‌هاي فرهنگي دارد. ما امسال براي اولين‌بار سنت توليد فيلم براي حضور در جشنواره را كنار گذاشتيم. هفت فيلم به طور طبيعي براي كودك و نوجوان توليدشده كه با رانت و تزريق مالي ويژه همراه نبوده؛ هفت فيلمي كه كيفيت قابل دفاع دارند و توانايي جذب مخاطبان را دارند. ما تمام تلاش خود را در اين زمينه مي‌كنيم اما اصولا مباحث فرهنگ و هنر نياز به همگرايي بيشتر دارد. نهاد تاثيرگذار در حوزه كودك همچون آموزش‌وپرورش است كه ميليون‌ها دانش‌آموز در مقاطع مختلف تحصيلي را پوشش مي‌دهد و به حوزه كودك مي‌تواند كمك كند. وزارت فرهنگ، حوزه هنري و كانون پرورش و... همه اينها نيازمند هم‌افزايي بيشتر با آموزش‌وپرورش هستند. اگر وزارت آموزش‌وپرورش سعه‌صدر با فيلمسازان نداشته باشد و در طول سال با توليدكنندگان آثار فرهنگي تعامل نداشته باشد شاهد توليد آثاري هستيم كه توسط دانش‌آموزان ديده نمي‌شود و اين فيلم‌ها اكران نمي‌شود و درنهايت مهجور مي‌مانند و مانعي براي فيلم‌هاي كودك به شمار مي‌روند. ما طي چند سال گذشته در بنياد سينماي فارابي در حد مقدور گام‌هايي برداشتيم اما اين كافي نيست و ما نيازمند توجه همه‌جانبه نهادهاي مسوول براي تقويت سينماي كودك هستيم. تشكلي به نام مركز توسعه سينماي كودك و نوجوان با فيلمسازان و هنرمندان زيادي تشكيل‌شده؛ آنها همكاري خوبي با بنياد سينمايي و سازمان سينمايي دارند اما چنين تشكلي بايد از طريق دستگاهي چون آموزش‌وپرورش و نهادهاي ديگر حمايت شود. من معتقدم همانطور كه پدر و مادر از كودكان خود مراقبت و پايش مي‌كنند سينماي كودك و نوجوان نياز به مراقبت دايمي دارد و نبايد از مسووليت شانه خالي كند كه اگر اين مراقبت صورت نگيرد مخاطب كودك به فيلم‌ها و محصولات باكيفيت خارجي بالاتر گرايش پيدا مي‌كند.
ازآنجايي‌كه ادبيات كودك و نوجوان در ايران از سرچشمه غني برخوردار است و ما در اين حوزه حرف‌هاي زيادي براي گفتن داشته و داريم تلاشي براي شناساندن آنها در اين دوره جشنواره شده است؟
قطعا همين‌طور است. نيروهاي خلاقي در ادبيات كودك و نوجوان در بخش‌هاي فناوري و تكنولوژيك سينماي كودك ايران هستند كه همه اين نكات به عنوان مزيت‌هاي كشور ما در حوزه كودك است. در منطقه‌اي كه ما در آن زندگي مي‌كنيم كمتر كشورهايي مي‌توانند اين ظرفيت‌ها و امكانات را در دل خود داشته باشند و ما از اين نكات غافل نمانديم. در اين دوره با تلاش‌هاي همكاران ظرفيت‌هاي منحصربه‌فرد سينماي كودك و نوجوان را به روي مهمانان خارجي و شركت‌كنندگان جشنواره مي‌گشاييم اما اينجا بگويم كار ديگري كه براي نخستين‌بار در جشنواره كودك انجام مي‌دهيم نماي اقتصادي فيلم‌ها بود كه اين نماي اقتصادي توسط كارشناسان ذي‌ربط تهيه شد. اگر بخواهيم سينماي كودك را خودگردان كنيم و اين سينما پرظرفيت و سودآور و قابل‌توجه ازنظر مخاطبان باشد در عين اينكه به حفظ كيفيت فيلم‌ها و ارتقاي فيلم‌نامه، مضامين فاخر، نكات اخلاقي و تربيتي توجه و دقت داريم بايد از نگرش كسب‌وكاري در اين ژانر سينمايي غفلت نكنيم. در اين دوره گام‌هايي براي ترويج و تثبيت مفاهيم مربوط به نگرش كسب‌وكاري در سينماي كودك و نوجوان برمي‌داريم.
لزوم ذائقه‌سازي براي كودكان و نوجوانان در اين دوره چقدر جدي گرفته مي‌شود؟
علاوه بر اينكه در طول سال طبق مصوبه شوراي صنفي نمايش فيلم‌هاي كودكان و نوجوانان را در سرگروه‌ها نمايش مي‌دهيم ودر دهه فجر جشن سيمرغ و پروانه‌ها راداريم كه سينماهاي جشنواره فجر در نوبت صبح به كودكان و نوجوانان اختصاص داده مي‌شود و اين طرح در سراسر كشور اجرا مي‌شود. در شهريور همزمان در همه كشور گزيده فيلم‌هاي جشنواره كودكان و نوجوانان را براي كودكان نمايش مي‌دهيم. تلاش مي‌كنيم كودكان ايراني در يك فضاي شاد و بانشاط پاي فيلم‌هاي خاص خودشان بنشينند.