غدير، طلوع خورشيد ولايت
علي‌اصغر شعردوست
خاتم پيامبران، حضرت ختمي مرتبت رسول مكرم اسلام در زير باران تهمت و مخالفت و مخاصمت بناي «امتي» را در خانه پر‌بركت خويش پي ريخت و نخستين افراد اين امت، حضرت خديجه و مولا علي(ع) به رسالت حضرتش ايمان آوردند و دفاع از انديشه و آرمان و رسالت پيامبر را وجهه همت خويش ساختند. هدف بعثت رسول تشكيل «امت وسط» بود. خدا و رسولش بر آن بودند كه بذر ايمان در دل‌هاي مومنان در شرايطي به بار مي‌نشيند كه مجموعه شرايط براي باليدن آن فراهم باشد. اگر مجموعه شرايط با هم همخوان نباشد و كوشش‌ها به صورت فردي باشد، مزرع پربرگ و بار رسالت، وحدت و همدلي و همراهي خويش را از دست مي‌دهد و به تندباد حوادث روزگار ايمان‌هاي فردي در معرض هدم و نابودي قرار مي‌گيرد؛ و حتي اگر در معرض نابودي قرار نگيرد به نتيجه‌اي مطلوب منتج نمي‌شود. اما رسالت رسول گرامي اسلام(ص) از اين دست نبود. او در رسالت خويش اعلام كرده بود كه پيامبر «ناس» است: و ناس همه توده‌هاي مردم اعم از سپيد و سياه، عرب و غيرعرب را شامل مي‌شود. پي‌ريزي اين جامعه در خانه مبارك محمد‌مصطفي(ص) در جمع 3 نفري پيامبر(ص) و علي(ع) و خديجه(س) آغاز شد و به تدريج هر آن كه پاي در حريم ايمان مي‌نهاد، عضوي از اين جامعه مي‌شد. هجرت پيامدار وحي از سرزمين مكه به مدينه نيز تلاشي گسترده بود تا تشكيل اين جامعه را جدي‌تر و استوارتر پي گيرد. در واقع در هجرت رسول، بناي جامعه آرماني مومنين صورت تحقق به خود گرفت. اولين جامعه مومنين در شهر رسول آينه تمام نماي هدف رسالت آن حضرت بود؛ جامعه‌اي كه معمار آن پيامدار بزرگ خداوند و سرپرستي و زعامت آن نيز به عهده شخص ايشان بود. 10 سال از هجرت پيام‌آور وحي به مدينه گذشته بود. اينك طي 23 سال مجاهده و فداكاري بنيادهاي نهضت استوار شده است و سراسر شبه جزيره عربستان در روشناي تعاليم حضرت رسول(ص) قرارگرفته و هر كس به گونه‌اي از نورانيت نبوت بهره برده است. ديگر آن زمان گذشته است كه نهضت را عناد معاندان و خصومت خصم تهديد مي‌كرد. «امت» محمد(ص) با امپراتوري‌هاي ايران و روم همسايه شده و انقلاب عظيم پيامبر اسلام، امپراتوري‌هاي بزرگ را از درون در معرض فروپاشي قرار داده است. اينك جامعه‌اي نو در گستره عربستان پا گرفته است. نهضت، صورتي جهاني به خود گرفته است. مومنان همه به ميعاد آمده‌اند. ساكنان شبه جزيره همه در مراسم حج شركت كرده‌اند و توانمندي معنوي و فرهنگي و اجتماعي خويش را به تماشا نهاده‌اند.
رهبر نهضت نيز احساس مي‌كند، قواي جسماني‌اش تحليل يافته و زود است كه به ديدار معشوق نايل شود. سرنوشت نهضت چه مي‌شود؟ اكنون كه امواج فتنه همچون پاره‌هاي ابر سياه از راه مي‌رسد، او كه درخت نهضت را با 23 سال مجاهده به ثمر رسانده است بايد براي حفظ آن چاره‌انديشي كند. و رسول در چنين ايام و به امر حق تعالي، سرنوشت جامعه بنا نهاده خويش را به كف با كفايت دست‌پرورده خود، علي(ع) مي‌سپارد تا امواج فتنه، كه چون پاره‌هاي ابر سياه درمي‌رسيدند، بناي جامعه را دچار تلاشي نكند.
مراسم حج به پايان رسيده است. رسول وحي بيم آن دارد كه دگرباره مومنان را به اين هيئت نبيند.
كاروان‌هاي حجاج از مكه بيرون آمده هر يك رهسپار سرزمين خود شده‌اند. غديرخم سرزميني است كه در آن راه‌ها از يكديگر جدا مي‌شود. پيشواي نهضت تصميمي بزرگ مي‌گيرد. او بر آن است تا پيامي بزرگ را به امت خويش ابلاغ فرمايد. دستور توقف مي‌دهد. مومنان دوباره در غديرخم گرد مي‌آيند. منبري از جهاز شتر ساخته مي‌شود و رسول خدا(ص) پيام وحي را به گوش مومنان مي‌رساند: اليوم اكملت لكم دينكم واتممت عليكم نعمتي و رضيت لكم الاسلام دينا.
پيش هزاران چشم مشتاق، زمام ولايت جامعه پس از خويش را به مردي سپرد كه پاكبازي او در صحنه‌هاي مختلف به اثبات رسيده بود. فرمايش حضرتش مسير نهضت را تعيين كرد. هزاران تن از مومنان خود ناظر بودند كه پيامدار وحي، مولا علي(ع) را بركشيد و خطاب به مومنان در كلامي قاطع صحبت را تمام كرد: من كنت مولاه فهذا علي مولاه.
از اين روست كه هجدهم ذيحجه و عيد غدير رويدادي ساده نيست، ادامه رسالت رسول(ص) است. بدون شك واقعه غدير خم، نقش سرنوشت‌سازي در تعيين مسير آينده اسلام داشته است. در اين واقعه پيامبر اسلام صلي‌الله‌عليه‌و‌آله مهم‌ترين ماموريت دوران پيامبري خود را به انجام رساند؛ ماموريتي كه انجام آن به منزله رساندن پيام رسالت حضرت بود و كوتاهي در مورد آن به از بين رفتن زحمات چندين ساله ايشان مي‌انجاميد؛ چنانكه خداوند متعالي در آيه شصت و هفتم سوره مباركه مائده مي‌فرمايد:«اي پيامبر! آنچه را از سوي پروردگارت به تو نازل شده است، تبليغ كن و اگر چنان نكني، پيام و رسالت او را انجام نداده‌اي و خداوند تو را از مردم حفظ مي‌فرمايد».
ما بر اين عقيده‌ايم كه در تاريخ تشيع عيد غدير نقطه عطفي محسوب مي‌شود. انتخاب مولاي پارسايان به زعامت جامعه انتخاب تدبير و تعقل و عشق و مردمداري براي اداره امور جامعه است. درآمدن عيد غدير همواره براي شيعيان برآمدن خورشيد روشني بخش راه و آينده بوده است. غدير روز بزرگي است كه رسول مكرم اسلام به امر حق تعالي، سرنوشت جامعه بنا نهاده خويش را به كف باكفايت دست پرورده خود، علي(ع) مي‌سپارد تا امواج فتنه، كه چون پاره‌هاي ابر سياه درمي‌رسيدند، به صخره‌اي سترگ استوار درشكنند و بناي جامعه دچار تلاشي نشود.
جشن غدير، جشن انتخاب بزرگيست كه رسول صورت داد و در تاريخ مسلمين نقطه عطفي است كه سرنوشت «امت وسط» رسول رقم زده شد.
عيد غدير پاسداري از رسالت بزرگ رسالتمدار وحي است. مبادا كه جامعه مسلمين بدون زعيمي شجاع و كاردان بماند و دشمنان مجال تفرقه‌افكني و تجاوز بيابند.