قطار ديپلماسي ايران در يكي از پرحادثه‌ترين تابستان‌هاي چندسال اخير، تندتر از پيش به حركتش در مسير تعامل همزمان با شرق و غرب ادامه مي‌دهد.قطر، كويت، فنلاند، سوئد، نروژ، فرانسه، چين و ژاپن كشورهايي هستند كه در چند هفته اخير يا چند هفته آتي ميزباني از هيات‌هاي سياسي ايران به رياست محمدجواد ظريف، وزير خارجه را برعهده داشته يا خواهند داشت.
ايران روزهاي آرامي را در حوزه منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي پشت سر نمي‌گذارد اما از تصميم‌هاي هيجان‌انگيز يا واكنش‌هاي تدافعي خبري نيست. ايالات متحده امريكا تمركز خود را بر تحت فشار قراردادن ايران گذاشته و تلاش مي‌كند با سدسازي سياسي، اقتصادي و امنيتي براي ايران، مذاكره‌كنندگاني را كه يك‌بار مقابل تيم امريكا در دوره رياست‌جمهوري باراك اوباما نشستند، دوباره براي مذاكره‌اي به نام دونالد ترامپ و تيمش پشت ميز بنشاند. حرف ايران يكي است: «از مذاكره مجدد درباره برجام خبري نيست اما ديپلماسي پوياي ايران چه در سطح منطقه‌اي و چه فرامنطقه‌اي ادامه دارد. تهران از بازگشت تحريم‌ها آسيب ديده اما تسليم نمي‌شود.»
دولت دونالد ترامپ يك به يك از تفاهم‌نامه و توافق‌هاي دو و چندجانبه خارج مي‌شود اما تهران با وجود آسيب ديدن از كناره‌گيري امريكا از توافق هسته‌اي همچنان در اين توافق مانده و البته با استفاده از حق و حقوقش در برجام، كاهش تعهدات را در چندمرحله آغاز كرده كه سومين گام آن تا دو هفته ديگر از راه مي‌رسد. در شرايطي كه دونالد ترامپ براي اجماع‌سازي عليه ايران دست به هر ترفندي مي‌زند،
محمد جواد ظريف با سفر به كشورهاي منطقه از قطر تا كويت پشت درهاي بسته به ميزبان‌ها مي‌گويد كه ما اهالي منطقه غرب آسيا و هم‌سفره‌هاي پيرامون خليج فارس از عهده تامين امنيت خود برمي‌آييم پس به برادران ما در رياض بگوييد كه نيازي به هزينه‌هاي گزاف براي خريد امنيت نيست. دونالد ترامپ از يك سال و اندي قبل با كناره‌گيري از برجام تلاش كرد كشورهاي اروپايي را با خود همراه سازد و در اين فضا وزير خارجه ايران در حالي كه روحيه مطالبه‌گري از اتحاديه اروپا به عنوان اصلي‌ترين طرف باقي‌مانده در توافق را حفظ كرده همزمان پنجره ديپلماسي را بازنگه داشته و با رفت و آمدهايي كه به كشورهاي اروپايي دارد تلاش خود را براي به گوش افكار عمومي رساندن حقانيت ايران به كار گرفته است. اتحاديه اروپا در كليت آن و تروييكاي اروپايي (بريتانيا، فرانسه و آلمان) در قالب كوچك‌تر از زمان كناره‌گيري امريكا از توافق هسته‌اي تلاش براي عملياتي كردن سازوكاري به نام «اينستكس» براي مبادله مالي با ايران را آغاز كرده‌اند اما اين سازوكار هنوز به كارايي مدنظر ايران نرسيده است.تهران اين ناكامي و ناتواني اروپا را در بزنگاه‌هاي زماني متفاوت به ياد آنها مي‌آورد و به اروپايي‌ها نسبت به تبديل شدن هژموني دلار به اسلحه‌اي براي تامين زياده‌خواهي‌ها امريكا هشدار مي‌دهد. وزير خارجه ايران در يك سال و چندماه اخير با بازگشت تحريم‌هاي امريكا، عبارت جنگ يا تروريسم اقتصادي را براي توصيف تحريم‌هاي چندجانبه امريكا عليه ملت ايران به كار برده و در تور اسكانديناوي نيز چه در جمع سياسيون پشت درهاي بسته و چه در نشست‌هاي خبري پرده از سياست دروغين كاخ سفيد در قبال مردم ايران برداشت. ظريف در حالي كه در تور اسكانديناوي و البته در مقصد ويژه روز جمعه بدهكاري‌هاي اروپا به تهران در قالب برجام را يادآوري مي‌كند در سفري كه هفته آتي به بلوك شرق به شمول چين و ژاپن دارد تلاش مي‌كند درهاي اقتصاد ايران در روزهاي تحريم را باز نگه دارد. چين يكي از كشورهايي است كه ايران براي فروش نفت به آن در شرايط تحريم حساب ويژه‌اي باز كرده و برخي منابع اروپايي مي‌گويند بروكسل نيز از پكن به عنوان عضوي از برجام و مشتري نفتي ايران خواسته مكانيسمي براي خريد نفت از ايران تعريف كند. در حال حاضر يكي از اصلي‌ترين چالش‌هاي پيش روي كارآمدي اينستكس، نبود وجه اوليه در آن است كه يا بايد با تزريق درآمد حاصل از فروش نفت تامين شود يا خط اعتباري به آن تخصيص پيدا كند. نكته قابل توجه در سه مقصد نخست ظريف در اين تور (فنلاند، سوئد و نروژ) اين است كه هر سه اين كشورها با وجود فاصله جغرافيايي در پرونده‌هاي منطقه‌اي مانند گفت‌وگو در خليج فارس، يمن و افغانستان نقش پويايي را برعهده دارند. به عنوان مثال طرحي كه فنلاند براي گفت‌وگو درباره خليج فارس دارد به گفته وزيرخارجه ايران تقريبا مشابه طرحي است كه از سوي تهران مطرح شده است. سوئد نيز مسووليت اولين اجلاس يمن را بر عهده داشت و اين در حالي است كه تهران هفته گذشته ميزبان نخستين ديدار و رايزني‌هاي نمايندگان انصارلله يمن با چهار كشور اروپايي (فرانسه، بريتانيا، آلمان و ايتاليا) بود. نروژ نيز كه امروز و فردا ميزبان محمدجوادظريف خواهد بود به دنبال برگزاري اجلاسي درباره افغانستان است. ظريف در حالي از نروژ به فرانسه مي‌رود كه رايزني‌هاي وي در اين 4 كشور چندهفته پيش از نشست وزراي خارجه و دفاع كشورهاي اتحاديه اروپا در فنلاند و همچنين رايزني‌هاي بين‌المللي در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل متحد در نيويورك اهميت دو چندان پيدا كرده است.
هلسينكي و گفت‌وگوهاي سياسي – اقتصادي
هلسينكي، پايتخت فنلاند نخستين مقصد تور جديد محمد جواد ظريف بود. وزيرخارجه در روزهايي در راس هياتي سياسي و با هواپيمايي اختصاصي آسمان ايران را ترك كرده كه هنوز يك ماه از قرارگرفتن نام وي در ليست تحريم‌هاي امريكا نگذشته است. تحريمي كه نتوانست ترمزي بر فعاليت‌هاي ديپلماتيك وزير خارجه ايران شود.
اين‌بار محمدجواد ظريف در حالي راهي منطقه اسكانديناوي و پس از آن فرانسه شده است كه جدا از برجام، تحولات در خليج فارس نيز از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار هستند لذا وزير خارجه ايران تلاش كرده و مي‌كند در فنلاند، سوئد، نروژ و فرانسه با زبان ديپلماتيك خود به ميزبان‌هايش درباره خطرات افزايش حضور نيروهاي فرامنطقه‌اي در خليج فارس هشدار بدهد.
در فنلاند، ديدارهاي وزير خارجه به گفت‌وگو با رييس‌جمهور، وزير خارجه و وزير تجارت اختصاص پيدا كرد. رايزني‌هاي سياسي، امنيتي و اقتصادي كه ظريف آنها را «پربار» خواند. آنچه بر اهميت رايزني‌هاي ظريف در هلسينكي افزود رياست كنوني فنلاند بر شوراي اروپا بود. كرسي‌اي كه مي‌تواند سهم قابل توجهي از تلاش‌ها براي حفظ توافق هسته‌اي با ايران را به خود اختصاص بدهد. در حالي كه امريكا و بريتانيا ادعا مي‌كنند براي حفاظت از دريانوردي آزاد به دنبال شكل دادن به ائتلافي در خليج‌فارس هستند، وزير خارجه ايران در حساب كاربري توييترش تاكيد كرد كه با ميزبان‌هاي فنلاندي درباره راه‌هاي حفظ منافع اتحاديه اروپايي در آزادي دريانوردي گفت‌وگو كرده است. ظريف به سنت تمام سفرهايش در چند سال اخير، به گفت‌وگوي رسمي با مقام‌هاي سياسي كشور ميزبان بسنده نكرد و از فرصت حضور در هلسينكي براي گفت‌وگو با تحليلگران در قالب «دفتر ابتكار مديريت بحران» نيز استفاده كرد. گفته شده كه وزير خارجه ايران در اين گفت‌وگوهاي صميمي و صريح درباره مجمع گفت‌وگوهاي منطقه‌اي و پيمان عدم تجاوز با حاضران بحث و تبادل نظر كرده است. در شرايطي كه دولت ترامپ و تيم بي (بنيامين نتانياهو از اسراييل، محمد بن زايد از امارات، محمد بن سلمان از عربستان سعودي و جان بولتون از امريكا) تلاش مي‌كنند ايران را تهديدي براي صلح و امنيت منطقه بخوانند محمد جواد ظريف چه در قطر و كويت به عنوان كشورهاي منطقه‌اي و چه در فنلاند و سوئد به عنوان كشورهاي فرامنطقه‌اي تلاش مي‌كند راهكار سياسي و روي ميز ايران براي برون‌رفت منطقه از بحران را ارايه كرده و بدين‌ترتيب به افكار عمومي و سياستمداران بگويد كه گره كور بحران در منطقه غرب آسيا در لجاجت‌هاي بازيگراني چون عربستان سعودي نهفته است و نه آنچه كه نفوذ ايران در منطقه خوانده مي‌شود. ديدار ظريف با ويله اسكيلاري، وزير امور توسعه و تجارت خارجي فنلاند با محوريت مطالبه‌هاي برجامي ايران برگزار شد. وزير خارجه كشورمان در اين ديدار هشدار داد كه اقدامات يكجانبه امريكا محدود به ايران نخواهد ماند و ديگر شركاي اروپا را نيز هدف گرفته است.» وي «افزايش تجارت دوجانبه» و «استفاده از تعاملات چندجانبه در قالب ابتكاراتي مثل اينستكس» را از راهكارهاي مقابله با اقدامات يكجانبه و كاهش تاثيرات جنگ اقتصادي امريكا عليه ايران، عنوان كرد.
برجام و منطقه، سوژه رايزني‌ها در استكهلم
سوئد، دومين مقصد محمد جواد ظريف در تور اروپايي‌اش بود. ظريف به محض ورود به استكهلم در جمع ايراني‌هاي مقيم سوئد از نقش اين كشور در پيشبرد برجام و تلاش براي نجات توافق هسته‌اي قدرداني كرده و گفت: «سوئدي‌ها در اجراي برجام و مقابله با اقدام‌هاي امريكا خيلي فعال بودند و وزير خارجه سوئد از سياستمداراني است كه با فشارهاي امريكا عليه مردم ما مقابله كرده و يكي از دلايل اينكه همكاري ما با سوئد خوب است همين مواضع اصولي وزير خارجه و دولت سوئد است.» نخستين ميزبان ظريف در استكهلم، مارگوت والستروم وزير خارجه اين كشور بود. ظريف پس از گفت‌وگوي رسمي با وي در ضيافت ناهاري به ميزباني والستروم شركت كرد. موضوعات مختلف دوجانبه، منطقه‌اي و بين‌المللي از جمله برجام، ضرورت تسريع در اجراي سازوكار اينستكس، امنيت منطقه خليج فارس، يمن و افغانستان سوژه‌هايي بودند كه در رايزني‌هاي ظريف با همتاي سوئدي مطرح شدند. ديدار و گفت‌وگو با لينده، وزير تجارت سوئد و مسوول كميسيون مشترك دو كشور، كارل بيلت سياستمدار و نخست‌وزير و وزير خارجه پيشين سوئد، اريك هونل رييس شركت بولك مالك كشتي انگليسي توقيف شده در ايران از ديگر برنامه‌هاي روز گذشته وزير امور خارجه در استكهلم است.عصر سه‌شنبه به وقت استكهلم نيز ظريف در جمع تعدادي از تجار سوئدي سخنراني كرد.
شكست تحريم‌ها از جبل الطارق تا پاريس
محمد جواد ظريف با سفر به فنلاند، سوئد، نروژ و فرانسه آن هم تنها چند روز پس از رفع توقيف از نفتكش «آدريان دريا» در حقيقت سقف شيشه‌اي تحريم خود و ايران را شكست. ظريف در حالي راهي اروپا شد كه بريتانيا و دولت محلي جبل‌الطارق با تشويق ايالات متحده امريكا ايران را متهم به نقض تحريم‌هاي اروپا عليه سوريه كرده و نفتكش گريس1 را وادار به لنگراندازي به در سواحل جبل‌الطارق كرده بودند. اقدامي فراقانوني و مخالف با اصل دريانوردي آزاد كه در نهايت روز پنجشنبه با وجود كارشكني‌هاي امريكا در دقيقه نود به پايان رسيد و نفتكش حامل نفت ايران اين‌بار با پرچم كشورمان و نامي نو به مسير خود ادامه داد. در حالي كه ايران اقدام بريتانيا به عنوان عضوي از اتحاديه اروپا و برجام را راهزني دريايي خوانده بود، رفع توقيف از «آدريان دريا» به شكست ديگري براي تحريم‌هاي فرامرزي امريكا تبديل شد. در حالي كه واشنگتن تلاش مي‌كند با شكواييه‌هاي جديد قوانين تحريمي خود را به گونه‌اي فراتر از مرزهايش بر كشورهاي اروپايي تحميل كند كه دوباره مانع از تداوم حركت آدريان دريا شود، محمد جواد ظريف در كشورهاي اروپايي به سياستمداران و نمايندگان افكار عمومي مي‌گويد كه اقدام امريكا باج‌خواهي در سطح بين‌المللي با ابزار تحريم (تروريسم اقتصادي) است. ظريف در حالي با بسته شدن پرونده توقيف گريس1 در جبل‌الطارق راهي پاريس شد كه وزارت خزانه‌داري امريكا با قرار دادن نام وزير خارجه ايران در ليست تحريم بنا داشت فعاليت‌هاي ديپلماتيك وي در سطح بين‌المللي را محدود سازد؛ تلاشي نافرجام كه عملا نور بيشتري بر فعاليت‌هاي ظريف انداخته است. وزير خارجه ايران دقيقا 24 ساعت پيش از آغاز تور اسكانديناوي با رسانه امريكايي ان‌بي‌سي مصاحبه تفصيلي داشت كه روز گذشته مشروح آن پخش شد؛ شكستي ديگر براي تيم دونالد ترامپ در به ظن خود خاموش كردن صداي ديپلماسي ايران.
ظريف حامل پيام تهران به پيشنهاد پاريس
فرانسه مقصد از پيش اعلام نشده محمد جواد ظريف در تور چند روزه اروپايي‌اش بود. مقصدي كه ظريف شخصا در نشست صميمي با ايراني‌هاي مقيم سوئد از قرار گرفتن آن در ليست ميزبان‌هايش خبر داد. فرانسه در چندماه اخير همزمان با آغاز كاهش تعهدات برجامي ايران، نقش پررنگ‌تري را براي نجات برجام به كار گرفته است. رفت و آمد ديپلمات‌هاي ايراني و فرانسوي به تهران و پاريس با سرعت بيشتري و در فواصل زماني كوتاه‌تري صورت مي‌گيرد. حسن روحاني و امانوئل مكرون، روساي جمهور ايران و فرانسه نيز به طور متوسط هر دو هفته يك بار تماس‌هاي تلفني طولاني با هم دارند كه در آخرين مورد دو مقام ايراني و فرانسوي قريب به 100 دقيقه با هم گفت‌وگو كرده‌اند. آنچه رسانه‌ها از اين تماس‌ها مي‌دانند اين است كه فرانسه پيشنهادهايي را براي نجات برجام و توقف روند كاهش تعهدات برجامي ايران روي ميز قرار داده است. يكي از پيشنهادهايي كه گفته شده مكرون به روحاني داده توقف كاهش تعهدات برجامي ايران در ازاي توقف تحريم‌هاي امريكا بوده است. جزييات اين طرح هيچگاه مشخص نشد اما قريب به ده روز پيش بود كه ناگهان دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا در حساب كاربري‌ا‌ش در توييتر به فرانسه هشدار داد كه از جانب امريكا پيام‌هاي متفاوت به ايران ندهد. ترامپ با ادبياتي كه پاسخ تند و تيز وزير خارجه فرانسه را به دنبال داشت اعلام كرد كه هيچ‌كس نمي‌تواند به نمايندگي از امريكا صحبت كند. با اين همه به نظر مي‌رسد كه رايزني‌ها ميان تهران و پاريس براي نجات برجام ادامه دارد و در همين راستا محمدجواد ظريف روز جمعه پاسخ تهران به پيشنهادهاي برجامي فرانسه را به رييس‌جمهور اين كشور در پاريس تحويل خواهد داد. پيش‌بيني مي‌شود كه در ديدار ظريف با ژان ايو لودريان، وزير خارجه فرانسه علاوه بر مسائل برجامي، مسائل منطقه‌اي به خصوص تنش در
خليج‌فارس نيز مورد بحث و بررسي قرار بگيرد.
ظريف در هلسينكي به خبرنگاران چه گفت؟
از كارشكني‌هاي نفتي امريكا تا «نه» به تكرار مذاكرات برجامي
اظهارات محمدجواد ظريف در نشست خبري با همتاي فنلاندي بلافاصله به سوژه‌اي براي رسانه‌هاي بين‌المللي تبديل شد. دو نكته‌اي كه خبرنگاران رسانه‌هاي محلي در اين نشست خبري از وزير خارجه ايران سوال كردند دقيقا همان نكاتي بود كه به رووس اخبار پيرامون ايران در چندهفته و چندماه اخير اختصاص پيدا كرده است. سرنوشت نفتكش حامل نفت ايران (گريس 1) و فرجام بن‌بست در رابطه تهران و واشنگتن. ظريف در پاسخ به سوال نخست با تاكيد بر اينكه توقيف «آدريان دريا» مبناي حقوقي نداشته، گفت: «فروش نفت ايران توسط هيچ نهاد بين‌المللي تحريم نشده است.» وزير خارجه در ادامه ابراز اميدواري كرد كه رفع توقيف از «آدريان دريا» به كاهش تنش ميان تهران و لندن منتهي شود. وزير خارجه در ادامه پاسخ به اين سوال، با اشاره به شيطنت‌هاي امريكا براي متوقف كردن «آدريان دريا» تاكيد كرد كه ايران به دليل تحريم‌هاي امريكا نمي‌تواند درباره مقاصد نفتكش‌هاي خود شفاف باشد چرا كه امريكا به صورت غيرقانوني سعي در آزار كشورهاي خريدار نفت ايران دارد.
علاقه‌اي به برجام جديد نداريم
فرجام بن‌بست در رابطه تهران و واشنگتن چه مي‌شود؟ اين پرسشي است كه مرتبا نمايندگان رسانه‌هاي امريكايي و غيرامريكايي از محمدجواد ظريف مي‌پرسند و اميدوار هستند كه شايد يك‌روز در آينده‌اي نه چندان دور پاسخي متفاوت از زبان وزير خارجه ايران بشنوند. با اين‌همه پاسخ ظريف به خبرنگار فنلاندي در هلسينكي تفاوت چنداني با پاسخ‌هاي پيشين او نداشت. ظريف با اشاره به اينكه اين ايران نبود كه ميز مذاكره با امريكا (در برجام) را ترك كرد، گفت: ايران علاقه‌اي به گفت‌وگو با امريكا براي حصول يك توافق هسته‌اي جديد ندارد. او در پاسخ به سوالي درباره امكان ميانجي‌گري فنلاند در اين باره افزود: موضوع ميانجي‌گري بايد اين باشد كه امريكا چگونه به اجراي تعهدات خود برگردد.
حقايقي كه وزير خارجه از آن پرده برداشت
از پيشنهاد به سعودالفيصل تا ضرر دعواهاي حيدري نعمتي در داخل
محمدجواد ظريف پس از يك رايزني فشرده در فنلاند راهي سوئد شد و نخستين برنامه او در استكهلم ديدار با ايراني‌هاي مقيم سوئد بود. يكي از برنامه‌هايي كه همواره در سفرهاي ظريف مورد استقبال او قرار مي‌گيرد و عمدتا به سخنراني‌هاي طولاني و صميمانه او منتهي مي‌شود همين حضور در ميان ايراني‌هاي مقيم خارج از كشور است. در استكهلم نيز محمد جواد ظريف به محض ورود در جمع ايراني‌هاي مقيم سوئد حاضر شد و گفت‌وگو با ايراني‌ها قريب به دو ساعت طول كشيد. يكي از ايراني‌هاي مقيم سوئد درباره فضاي حاكم بر جلسه به «اعتماد» مي‌گويد: «وزير خارجه بسيار پرانرژي با حاضران صحبت كرد. با اينكه چهره او حكايت از خستگي سفر و رايزني‌ها در فنلاند داشت اما فضا را بسيار عالي مديريت كرد و تقريبا سوالي را بي‌پاسخ نگذاشت. سالني كه سفارت ايران براي مدعوين در نظر گرفته بود از جمعيت پر شده بود و مي‌توان گفت كه اگر ورود آزاد بود، جمعيت بسيار بيشتري حضور داشتند. وزير خارجه بسيار صريح و بي‌تعارف صحبت مي‌كرد و به عنوان مثال نقدهايش به اينستكس را صراحتا بيان كرد.»
اينستكس، غذا و دارو و دروغ‌هاي امريكا
اينستكس و كارآيي آن بخش اعظمي از سخنان ظريف را به خود اختصاص داد. او همزمان با برشماري انتظارهاي تهران از اين سازوكار گفت: اينستكس اين واقعيت را نشان مي‌دهد كه نزديك‌ترين متحدان امريكا براي دور زدن آن يك سازوكار درست كردند. البته اروپايي‌ها بيش از حد در اين زمينه با تحريم‌ها محافظه‌كاري مي‌كنند. ظريف با اشاره به كاستي‌هاي اينستكس گفت: اين سازوكار نمي‌تواند ابزاري فقط براي معاملات انسان‌دوستانه باشد. دوستان هيچ‌وقت گول تبليغات را نخورند، گرچه امروز هم خريد غذا و دارو براي ايران كار راحتي نيست، به خاطر اينكه بانك‌ها مانع مي‌شوند حتي براي تبادلات بانكي براي غذا و دارو؛ لذا اگر امريكايي‌ها مي‌گويند غذا و دارو شامل آن نيست، دروغ مي‌گويند. هر بانكي برويد بگوييد مي‌خواهم ال سي باز كنم براي اينكه به ايران غذا و دارو بفرستم، باز نخواهد كرد.
مردم عادي، قربانيان تحريم
«تحريم‌هاي امريكا كاري به من ندارد؛ ولي اين مردم هستند كه هدف تحريم‌ها هستند.» محمدجوادظريف با بيان اين جمله اعلام كرد كه روز جمعه در پاريس با رييس‌جمهور و وزيرخارجه فرانسه ديدار مي‌كند؛ لذا تحريم‌هاي امريكا تاثيري بر فعاليت‌هاي ديپلماتيك او نداشته است. به گزارش فارس، ظريف خاطرنشان كرد: در تحريم، هدف مردم عادي هستند و به همين خاطر بايد به آن تروريسم اقتصادي گفت، نه تحريم. در ديپلماسي عمومي عقب مانديم
وزير خارجه در بخش‌هاي ديگري از اظهاراتش با اشاره به فعاليتش در فضاي مجازي گفت: خيلي‌ها به من طعنه مي‌زنند كه با دو تا توييت ديپلماسي پيش نمي‌رود، اتفاقا مي‌رود. اتفاقا يك توييت از 10 تا بيانيه موثرتر است، به خاطر اينكه جنس ديپلماسي و كار عوض شده است. ما هنوز اين را باور نكرده‌ايم و هنوز در ايران فكر مي‌كنيم يك بيانيه دادن خيلي بهتر از يك توييت نوشتن است، در حالي كه يك توييت نوشتن 10 برابر يك بيانيه دادن، وقت از من مي‌گيرد. امروز عامل انساني در ديپلماسي مهم است نه عامل سازماني. ما در ديپلماسي عمومي عقب هستيم.
اصلاح‌طلب، اصولگرا همه در يك كشتي نشستيم
ظريف در ادامه با اشاره به اهميت توجه به منافع ملي گفت: همه ما ممكن است با همديگر اختلاف سليقه داشته باشيم، اختلاف سليقه يك واقعيت است و چيز بدي نيست. همه ما ديدگاه‌هاي متفاوتي داريم. بنده هم ممكن است با 10 تا سياست مخالف باشم. اما وقتي كه به پاي منافع ملي مي‌رسد، ما همه راجع به يك موجوديتي به نام ايران صحبت مي‌كنيم. اين موجوديت به نام ايران از تحريم ضربه مي‌بيند، مردم ايران از تحريم ضربه مي‌بينند. همه ايراني‌ها در يك كشتي نشسته‌اند، اگر كشتي ايران سوراخ شود، كسي نمي‌پرسد شما سلطنت‌طلب هستيد يا طرفدار جمهوري اسلامي، اين ايران است كه ضربه مي‌بيند. كسي نمي‌پرسد شما محافظه‌كار هستيد يا اصلاح‌طلب يا اصولگرا، اين ايران است كه ضربه مي‌بيند، ما بايد مقداري در پس دعواهاي سياسي كه متاسفانه امروز عامل اصلي شده، واقعيت ايران و كشور را ببينيم.
حقوق بشر غربي از خاشقچي تا يمن
محمدجواد ظريف در ادامه با اشاره به استانداردهاي دوگانه غرب در مساله حقوق بشر گفت: چه كسي باور مي‌كند انگليس نگران حقوق بشر باشد؟ چه كسي باور مي‌كند بولتون يا فرانسه نگران حقوق بشر باشند؟ ممكن است نعره‌هاي‌شان در حمايت از حقوق بشر گوش همه ما را كر كند، ولي با خاشقچي چه كار كردند؟ با يمني‌ها چه كار كردند؟ مي‌گويند ما از سياست ايران در منطقه نگران هستيم، سه هفته نخست‌وزير لبنان در عربستان زنداني بود، نخست‌وزير يك كشور كه داراي شهروندي فرانسه است را گرفتند و كتك زدند و گفتند متني را از رو بخوان كه من استعفا دادم به خاطر دخالت‌هاي ايران. چه كسي براي خاشقچي ابرويش را كج كرد؟ چه كسي براي حمايت عربستان از داعش به عربستان گفت كه بالاي چشمت ابروست؟ اگر كشور غربي جرات كرد به عربستان يك ايراد بگيرد، عربستان تمام حمايت‌هاي اقتصادي‌اش را با آن كشور متوقف كرد تا اينكه آنها مجبور شدند دنبالش بدوند. كشوري بود كه از عربستان انتقاد كوچك كرد و عربستان همه روابط تجاري‌اش را متوقف كرد؛ لذا باور نكنيم كه اينها اين نگراني‌ها را دارند، باور نكنيم كه اينها به خاطر مردم ماست كه دارند سنگ اينها را به سينه مي‌زنند.
در دعواي حيدري نعمتي منافع ملي را گم كرديم
به گزارش فارس، وزير خارجه در ادامه افزود: ما ايراني‌ها را در داخل گرفتار اصلاح‌طلب و اصولگرا كرده‌اند. در اين دعواي حيدري نعمتي منافع ملي را گم كرده‌ايم، در خارج هم ما را گرفتار اين حرف‌ها كردند، آن وقت اين وسط رييس‌جمهور امريكا رسما نام غلط براي خليج فارس استفاده مي‌كند و بعضي ايراني‌ها كف مي‌زنند. اين چه منفعتي است كه ترامپ در سخنراني عليه ايران اسم مجعول خليج فارس را استفاده كند و ايراني‌ها، آنهايي كه ادعا دارند و هشتگ درست مي‌كنند و آنهايي كه به دروغ مي‌گويند خليج‌فارس و درياي خزر را فروختند و فضا درست مي‌كنند و تماميت ارضي كشور را زير سوال مي‌برند، كك‌شان نگزد.
افشاي پيشنهاد به سعود الفيصل
وزير خارجه در بخش‌هايي از سخنانش درباره چالش رابطه ايران و عربستان گفت: زماني كه در كويت بودم به كويتي‌ها گفتم همين فردا (عربستان) آمادگي داشته باشند با ما گفت‌وگو را شروع كنند، حاضريم. حرف‌هاي عجيب غريب مي‌زنند. سعودي‌ها مي‌گويند ظريف كاره‌اي نيست و مشكل ما با سردار سليماني است، براي اينكه بدانيد دروغ مي‌گويند، وقتي كه وزير شدم با آقاي سليماني صحبت كردم به سعود الفيصل پيشنهاد كرديم حاضريم راجع به يمن، بحرين، عراق، سوريه و لبنان صحبت كنيم، در همان پيشنهاد پيغام فرستادم اگر فكر مي‌كنيد به قول خودتان من «ماله‌كش اعظم» هستم - آقاي پمپئو خيال مي‌كند اگر بدهد يك چاله ميداني برايش توييت بنويسد من ناراحت مي‌شوم - آقاي سليماني با شما صحبت كند. سعود الفيصل پاسخ داد «جهان عرب به شما ربطي ندارد». حالا مي‌بينيد جهان عرب به ما ربط دارد يا ندارد. در سوريه و يمن شكست خوردند، در لبنان نخست‌وزير آن را زنداني كردند. ظريف افزود: «من به عنوان كسي كه حامي روابط هستم، فشار آوردم و براي بهبود روابط با همسايگان هزينه دادم و هنوز هم حاضرم هزينه بدهم. خيال نكنيد گناه نداشتن روابط با ماست. در همان زمان آيت‌الله هاشمي، آنها مي‌گفتند بايد «سر مار را بريد. دست ما دراز است و سفره ما پهن است و هر همسايه‌اي كه بخواهد سر سفره رابطه خوب همسايگي بنشيند ما آماده هستيم.»