گروه اقتصادي| از زمان انجام توافق اوليه ايران و 1+5 در ژنو تاكنون 103 هيات تجاري براي آغاز همكاري با ايران اعلام آمادگي كرده‌اند. هيات‌هايي از كشورهاي فرانسه، سوييس، آلمان، ايتاليا، ايرلند، تركيه و بلژيك طي دو سال گذشته به تاييد ولي‌الله افخمي‌راد، رييس سازمان توسعه تجارت به ايران سفر كرده و براي چگونگي ايجاد اين روابط با همتايان ايراني‌شان به بحث نشسته‌اند. به تازگي اما به ادعاي روزنامه نيويورك تايمز يك گروه 24 نفري با ويزاي توريستي از امريكا به ايران آمده‌اند تا شرايط را براي برقراري روابط پس از توافق نهايي هسته‌اي بررسي كنند. به گزارش اين روزنامه گروه امريكايي مزبور هفته پيش نخست وارد شيراز شده‌اند و پس از بازديد از اين شهر به شهر مذهبي قم رفته‌اند و در آنجا با يكي از آقايان آيات ديدار داشته‌اند. اين گروه هفته گذشته در حالي در يكي از لوكس‌ترين رستوران‌هاي تهران براي صرف ناهار و گفت‌وگو با مقامات ايراني جمع شدند كه آهنگ معروف «هپي» اثر «فارل ويليامز» خواننده امريكايي از سيستم صوتي اين رستوران پخش مي‌شد. اين گروه در شيراز از اماكن تاريخي و باستاني اين شهر بازديد كرده است. «ند لامونت» يكي از اعضاي اين گروه كه پيش‌تر سياستمدار بوده و هم اكنون يك كارآفرين خدمات ديجيتال است درباره اين سفر به نيويورك تايمز گفت: «اينجا همه ما را دوست دارند.» اين گروه با ويزاي توريستي به ايران آمده‌اند و هدف از سفر خود را توريستي اعلام كرده‌اند اما در جريان سفر خود به ايران فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري را نيز مورد بررسي قرار داده‌اند. اين گروه امريكايي به شهر مذهبي قم هم رفته‌اند و در آنجا با يكي از آقايان آيات ديدار داشته‌اند.
تد لامونت مي‌گويد در ديدار با آيت‌الله ايشان از دوره تغيير در ايران سخن گفت. من از او پرسيدم اين همه شعار مرگ بر امريكا هنوز بر دروديوار ديده مي‌شود و او در پاسخ گفت اين شعار براي يك دوره متفاوت بوده است و حالا ايران وارد دوره جديد شده است.
اعزام بزرگ‌ترين هيات تجاري تاريخ فرانسه به ايران
در صورت صحت خبر منتشر شده از سوي روزنامه نيويورك‌تايمز، مي‌توان آن را دومين اتفاق تاريخي در بخش تجاري - اقتصادي كشور پس از انجام توافق ژنو دانست. در روزهاي اوليه اين توافق هرچند درخواست‌ها از هيات‌هاي تجاري مختلف به ايران سرازير شده بود اما فرانسه با اعزام بزرگ‌ترين هيات تجاري در تاريخ كشورش، گوي سبقت را از رقبا ربود. بهمن ماه 1392 هياتي 140 نفره به نمايندگي از 114 شركت فرانسوي وارد ايران شد. اين هيات تجاري شامل صاحبان صنايع و فعالان اقتصادي در حوزه‌هاي نفت، گاز، پتروشيمي، آب، برق، حمل و نقل هوايي، ريلي، زميني، دريايي، صاحبان صنايع خودرو، صنايع سيمان، صنايع فلزات و همچنين فعالان اقتصادي در حوزه‌هاي دارويي، بهداشتي، فناوري ارتباطات و مخابرات IT وICT، صاحبان هتل‌ها، موسسات مالي، بانكي و تامين سرمايه و همچنين فعالان گردشگري بود. رسانه‌هاي خارجي سفر اين هيات فرانسوي به تهران را آغاز فصل جديد از سرگيري و گسترش روابط اقتصادي ايران با جهان عنوان كردند. اما برقراري اين روابط تا توافق نهايي مسكوت مانده است به طوري كه آمار منتشره نشان مي‌دهد مبادلات تجاري ايران و فرانسه در سال ۲۰۱۴ كاهش هشت درصدي نيز داشته است. مبادلات تجاري دو كشور كه در سال ۲۰۱۳ بالغ بر ۵۲۱ ميليون يورو اعلام شده بود در سال ۲۰۱۴ به ۴۸۲ ميليون يورو كاهش يافت.
46 هيات از ايران اعزام شد
اين روابط اما يك‌سويه نبوده است. در دو سال گذشته 46 هيات از ايران به كشورهاي مختلف اعزام شده‌اند. در اين زمان بيش از ۸۰۰ تاجر و بازرگان ايراني در قالب اين هيات‌ها با مجوز رسمي سازمان توسعه تجارت ايران به ۲۰ كشور دنيا سفر كردند و در مقابل در دو سال گذشته ۵۷ هيات با دو هزار و ۱۰۰ تاجر و فعال اقتصادي از كشورهاي مختلف پذيرش شده‌اند.
شكل‌گيري روابط پس از 20 سال
برقراري رابطه ايران و سوييس اما از باقي تعاملات خبرسازتر بوده است از آن جهت كه اين روابط پس از 20 سال قرار است از سرگرفته شود. بنابراين سفر هيات رسمي كشور سوييس به ايران نقطه عطفي در روابط دو كشور به‌شمار مي‌رود. اين سفر توسط ليويا لو، سفير سابق سوييس در ايران و مدير دپارتمان روابط اقتصادي دو جانبه رهبري شد. همچنين روزنامه فرانسوي زبان سوييسي لوتان، از سفر ديپلمات‌هاي تجاري سوييس به ايران خبر داد و نوشت: پس از 20 سال اين اولين باري است كه يك هيات رسمي از اين كشور به ايران سفر مي‌كند. ليويالو، سفير سابق سوييس در ايران و مدير دپارتمان روابط اقتصادي دوجانبه اين هيات را رهبري مي‌كند. ده‌ها تن از صاحبان شركت‌هاي سوييسي در ماه نوامبر (آبان سال گذشته) به دعوت دفتر بازرگاني سوييس - ايران راهي تهران شده بودند. به نوشته اين روزنامه، اگرچه تحريم‌هاي بين‌المللي انتقال پول به ايران را غيرممكن كرده بود، اما تجارت با اين كشور ممنوع نشده بود. به همين دليل شركت‌هاي سوييسي در سال ۲۰۱۴، ۳۶۷ ميليون فرانك سوييس كالا به ايران صادر كردند. رقم صادرات كالا در سال ۲۰۰۸ كه در تاريخ صادرات سوييس به ايران يك ركورد قلمداد مي‌شد، فقط ۸۴۶ ميليون فرانك بود. دفتر اقتصاد سوييس (سكو) سفر يك هيات اقتصادي به تهران را در روزهاي ۲۲ الي ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۴ (۳۱ شهريورماه تا دوم مهرماه) تاييد كرده و هدف از آن را ارزيابي شرايط اقتصادي براي شركت‌هاي سويسي در ايران و همچنين دستيابي به ديدگاهي روشن و دقيق از وضعيت موجود در روابط اقتصادي بين دو كشور عنوان كرده است.
هيات تجاري آلمان: از تحريم خسارت سنگيني به بار آمد
امسال ورود هيات تجاري آلمان نويد ايجاد دوباره تبادلات تجاري قطع شده را مي‌داد. هيات آلماني اعزام شده با اشاره به اينكه از تحريم‌ها و محدويت‌ها خسارات زيادي حاصل شد تاكيد كردند: روابط دو كشور بايد از سر گرفته شود. اين هيات تجاري - اقتصادي آلمان ضمن رايزني در خصوص گسترش فعاليت‌هاي تجاري دوجانبه با طرف ايراني، با مهدي كرباسيان رييس سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران (ايميدرو)، غلامحسين شافعي رييس اتاق بازرگاني ايران، محمد خزاعي رييس سازمان سرمايه‌گذاري و مديران عامل شركت‌هاي ايران خودرو ديزل، سايپا، شركت ملي صنايع مس، بانك صنعت، معدن و سازمان انرژي‌هاي تجديدپذير ديدار و گفت‌وگو كردند. براساس آمارهاي موجود حجم صادرات آلمان به ايران حدود دو ميليارد و ۲۴۵ ميليون دلار و حجم واردات نيز ۳۳۵ ميليون دلار بوده است.
سفر هياتي از جمهوري چك به ايران در اواسط ماه سپتامبر
همچنين يك هيات تجاري مركب از روساي ۲۰ شركت و تاجران جمهوري چك با هدف شناسايي فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري در ايران و بهبود روابط اقتصادي دو جانبه، اواسط ماه سپتامبر (۲۲ شهريور ماه) به ايران سفر خواهد كرد. نمايندگان شركت‌هاي خودروسازي اشكودا اوتو و تاترا و شركت اشكودا ترانس پورچين و كارخانه بافندگي فيبا از افراد حاضر در اين هيات بودند. از سوي ديگر اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران از حضور هياتي صنعتي تجاري از جمهوري چك در اين اتاق خبر داد و گفت: اين هيات صنعتي- تجاري براي ديدار و گفت‌وگو با فعالان اقتصادي كشورمان از ۲۳ تا ۲۶ فروردين ماه سال جاري به ايران سفر خواهد كرد. اين هيات ساعت ۱۰ صبح روز دوشنبه مورخ ۲۴ فروردين ماه سال جاري در محل ساختمان اتاق بازرگاني و صنايع و معادن و كشاورزي تهران براي ديدار با همتايان ايراني خود حضور يافت. اتحاديه اروپا در حال حاضر با ۲۸ عضو و جمعيتي بالغ بر ۵۰۰ ميليون نفر، بيش از ۳۰ درصد تجارت جهاني را در اختيار دارد و يكي از مصرف كنندگان عمده نفت و گاز در جهان است و از آنجا كه ايران به عنوان نخستين دارنده منابع انرژي فسيلي جهان با بيش از ۱۷ درصد گاز و ۱۲ درصد نفت جهان يا معادل ۴۰۰ ميليارد بشكه نفت مي‌تواند يك شريك باثبات اقتصادي براي يكديگر بوده و فرصت‌هاي مهمي را براي تجارت و سرمايه‌گذاري در اختيار يكديگر قرار دهند.
حضور روساي جمهور تركيه و افغانستان در ايران
علاوه بر ورود هيات‌هايي از اروپا امسال دو هيات بلندپايه به رهبري رياست‌جمهوري دو كشور تركيه و افغانستان به ايران وارد شدند و در خصوص همكاري‌هاي اقتصادي، سياسي و فرهنگي به مذاكره پرداختند. اصلي‌ترين برنامه اقتصادي دو كشور كه در سفر اردوغان رييس‌جمهور تركيه بر آن تاكيد شده بود، افزايش تبادلات تجاري دو كشور به‌ميزان دو برابر است. سقف هدفي كه براي تجارت خارجي بين ايران و تركيه در نظر گرفته شده، يعني عدد 30 ميليارد دلار بيش از دو برابر تبادلاتي است كه دو كشور در سال 1393 داشته‌اند. البته به نظر نمي‌رسد دستيابي به اين عدد، هدفي دور از دسترس داشته‌باشند چراكه در سال 2012 كه هنوز تحريم‌هاي غرب عليه ايران تشديد نشده بود به 22 ميليارد دلار تبادلات تجاري دست پيدا كرده بوديم. ورود افغان‌ها به ايران نيز با نگاه توسعه روابط در هفته جاري انجام شد. در شرايط اقتصادي چند سال گذشته و پس از تشديد تحريم‌ها، افغانستان در روابط تجاري با ايران جايگاه ويژه‌اي پيدا كرد. البته به عنوان شريك صادراتي ايران. افغانستان توانسته با خريد 4/2 ميليارد دلار كالاي ايراني در سال گذشته به پنجمين شريك صادراتي ايران تبديل شود. هرچند واردات از افغانستان رقم ناچيزي و در حدود 14 ميليون دلار است اما به دليل گسترش صادرات به اين كشور با توجه به مزيت‌هاي كشور افغانستان ازجمله زبان و فرهنگ مشترك و همجواري با ايران مي‌توان براي توسعه بيشتر سطح روابط برنامه‌ريزي كرد.
گزارش وزارت كار از وجود 2/1 ميليون درس‌خوانده بيكار
2/1 ميليون درس خوانده بيكار و 7/5 ميليون نفر كه فقط براي مدرك درس خوانده‌اند. بيشترين بيكاران در رشته‌هاي كامپيوتر، صنعت و فناوري، معماري و ساختمان، محيط زيست، كشاورزي، جنگلداري و شيلات هستند. به گزارش مهر، وزارت كار در تازه‌ترين گزارش خود درباره وضعيت اشتغال و بيكاري فارغ‌التحصيلان دانشگاهي و بيكارترين رشته‌هاي دانشگاهي كشور اعلام كرد: جامعه فارغ‌التحصيل يا در حال تحصيل سرمايه انساني هر كشوري محسوب مي‌شود. امروزه منطبق نبودن رشته‌هاي تحصيلي با نياز بازار كار يكي از مشكلاتي است كه گريبان بسياري از دانش‌آموختگان دانشگاهي را گرفته است. در يكي، دو دهه اخير جامعه با گرايش روزافزون جوانان براي ورود به دانشگاه‌ها مواجه بوده و اين روند همچنان ادامه دارد. اين مساله به‌حدي رسيده كه امروز در بسياري از رشته‌هاي دانشگاهي كه جوانان از آنها فارغ‌التحصيل مي‌شوند، بازار كاري وجود ندارد و به اصطلاح بازار كار بسياري از رشته‌ها اشباع شده است. باقي ماندن اين شرايط درباره اشتغال فارغ‌التحصيلان دانشگاهي و بي‌توجهي دانشجويان به لزوم كسب مهارت‌هاي شغلي مورد نياز بازار كار، باعث شده تا همواره نرخ بيكاري فارغ‌التحصيلان دانشگاهي كه انتظار مي‌رود بايد در وضعيت مناسبي باشد، بيش از ساير گروه‌ها در كشور باشد. بنابراين يكي از دغدغه‌هاي كنوني كشور افزايش فارغ‌التحصيلان و دانش‌آموختگان آموزش عالي و جذب آنان در بازار كار است. در اين ميان، از يكسو خيل عظيم دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها در كشور و رشد قابل توجه آنان و از سوي ديگر ناسازگاري مهارت‌هاي گروهي از آنان با فرصت‌هاي شغلي موجود، اين احتمال را تقويت كرده كه اين ظرفيت و فرصت بزرگ، تبديل به تهديدي بزرگ‌تر شود. در همين راستا با نگاهي به نرخ بيكاري در بين فارغ‌التحصيلان دانشگاهي مهم‌ترين سوالي كه به ذهن مي‌رسد اين است كه دانش‌آموختگان چه رشته‌هايي بيشترين درصد بيكاران جامعه را تشكيل مي‌دهند؟از حدود 2/11 ميليون نفر جمعيت داراي تحصيلات عالي يا در حال تحصيل در كل كشور، متاسفانه 7/5 ميليون نفر (4/51 درصد) غيرفعال هستند. به عبارت ديگر بيش از نيمي از جمعيت فارغ‌التحصيل يا در حال تحصيل دانشگاهي هيچ نقشي در توليد ندارند. همچنين 4/4 ميليون نفر (۳۹ درصد) شاغل و 2/1 ميليون نفر (2/9 درصد) بيكار هستند. در سال ۱۳۹۲ حدود 9/5 ميليون نفر جمعيت داراي تحصيلات عالي يا در حال تحصيل را مردان تشكيل داده‌اند كه متاسفانه 3/2 ميليون نفر (39 درصد) از آنان غيرفعال هستند. همچنين حدود 1/5 ميليون نفر جمعيت داراي تحصيلات عالي يا در حال تحصيل به زنان اختصاص دارد كه از اين جمعيت نيز حدود 4/3 ميليون نفر جمعيت غيرفعال (6/65 درصد) بوده‌اند. نرخ بيكاري جمعيت فارغ‌التحصيل يا در حال تحصيل در سال ۱۳۹۲ براي گروه مردان و زنان در كل كشور 9/18 درصد، براي گروه مردان 8/12 درصد و براي گروه زنان 3/31 درصد بوده است. بيشترين نرخ بيكاري در گروه مردان در بين گروه‌هاي عمده رشته تحصيلي، به ترتيب مربوط به رشته‌هاي تحصيلي علوم كامپيوتر (3/22 درصد)، صنعت و فناوري (8/21 درصد) و معماري و ساختمان‌سازي 8/20 درصد است. همچنين نرخ بيكاري در گروه زنان در بين گروه‌هاي عمده رشته تحصيلي، به ترتيب مربوط به رشته‌هاي تحصيلي حفاظت محيط زيست 7/57 درصد، كشاورزي، جنگلداري و شيلات 2/56 درصد و معماري و ساختمان‌سازي 5/55 درصد بوده است.
فعاليت چراغ خاموش ايران در بازار نفت
چند ماه پيش بود كه وزير نفت خطاب به برخي كشورهاي عربي از به پايان رسيدن دوره كاهش قيمت نفت در بازار خبر داد و حالا شنيده‌ها حكايت از فعاليت چراغ خاموش براي ازسرگيري نظام سهميه‌بندي وكاهش توليد نفت اوپك با مديريت ايران آغاز شده است. هر چند برخي كشورهاي عربي عضو اوپك قيمت فروش نفت خود را در بازارهاي آسيايي و اروپايي در ماه مه سال جاري ميلادي براي چندمين بار متوالي كاهش داده‌اند اما بازار ديگر واكنشي نسبت به كاهش تعمدي قيمت و تخفيف در فروش نفت برخي كشورهاي عربي عضو اوپك نشان نمي‌دهد. در طول يك ماه گذشته بازار نفت به يك ثبات نسبي قيمت رسيده است و بهاي نفت خام برنت درياي شمال، وست تگزاس امريكا و سبد نفتي اوپك به جاي سقوط آزاد قيمت با يك روند افزايشي قيمت‌ها روبه‌رو شده‌اند. بر اين اساس در آخرين معاملات انجام گرفته در بازارهاي آسيايي، قيمت هر بشكه نفت برنت درياي شمال تحت تاثير تدابير جديد چين براي حمايت از رشد اقتصادي خود و كاهش تعداد چاه‌هاي حفاري در امريكا، در بازارهاي الكترونيكي آسيا افزايش يافت. بر اساس گزارش مهر، در همين حال گزارش رسانه‌هاي بين‌المللي نشان مي‌دهد، شركت خدمات ميدان‌هاي نفتي بيكر هيوز امريكا تعداد دكل‌هاي حفاري نفتي اين كشور را به پايين‌ترين سطح در پنج سال اخير كاهش داده به طوري كه تعداد دكل‌هاي نفتي امريكا به پايين‌ترين سطح از سال ٢٠١٠ ميلادي تاكنون رسيده است. از اين رو هر چند امريكا در ذخيره‌سازي نفت خام به يك ركورد جديد دست يافته است اما بازار خود را براي كاهش توليد نفت اين كشور و احتمال افزايش واردات طلاي سياه توسط شركت‌هاي امريكايي آماده كرده است. با تعطيل شدن فعاليت دكل‌هاي حفاري در امريكا و نشانه‌هايي از وجود رونق اقتصادي در منطقه اتحاديه اروپا، چين و هند، قيمت جهاني طلاي سياه روندي صعودي در طول يك ماه گذشته تاكنون به خود گرفته است. در اين بين بيژن زنگنه، وزير نفت با بيان اينكه برخي كشورهاي عضو اوپك در طول حدود يك‌سال گذشته تاكنون هر اقدامي براي پايين نگه‌داشتن قيمت نفت انجام دادند، گفت: اما برنامه و اقدامات اين كشورها براي پايين نگه داشتن قيمت طلاي سياه براي يك مدت طولاني نتيجه نداده و بهاي نفت در بازار رو به افزايش است. اين عضو كابينه دولت تدبير و اميد با بيان اينكه قطعا قيمت نفت خام به پايين‌تر از سطوح فعلي كاهش نمي‌يابد، تصريح كرد: در طول يك سال گذشته برخي كشورها كه مي‌خواستند با پايين نگه داشتن قيمت نفت به اقتصاد ايران ضربه بزنند از هيچ اقدامي كوتاهي نكرده و هرچه در چنته داشته را رو كرده‌اند. ايران اعتقاد دارد كه سقف توليد نفت اوپك بايد حدود پنج درصد كاهش يابد. از سوي ديگر از راهروهاي دبيرخانه اوپك در وين خبر مي‌رسد كه اقدامات اوليه براي كاهش سقف توليد نفت اين سازمان به رهبري ايران در دستور كار قرار گرفته است. رويترز هم با انتشار گزارش كوتاهي نوشته است: همچنان كه اعضاي كوچك‌تر اوپك تلاش مي‌كنند توليد نفت اين سازمان را كاهش دهند، يكي از نمايندگان اوپك اعلام كرد اوپك بايد سهميه‌بندي توليد نفت اعضا را دوباره از سر بگيرد. در همين حال مذاكرات ايران با كشورهايي همچون ونزوئلا، اكوادور، الجزاير، عراق و چند كشور آفريقايي عضو اوپك براي كاهش سقف توليد و بازگشت ثبات بيشتر قيمت به بازار جهاني نفت آغاز شده است. مذاكرات براي لغو تحريم‌هاي نفتي ايران آغاز شده است و در صورت توافق نهايي تهران و غرب پيش‌بيني مي‌شود از ابتداي تابستان سال جاري امكان لغو كامل تحريم‌هاي نفتي، بانكي و كشتيراني ايران فراهم شود.