ايران، اروپا و فروش نفت
محمدجواد جمالي‌نوبندگاني
مذاكرات بين جمهوري اسلامي و طرف‌هاي اروپايي از يك‌سو و از سوي ديگر با مقامات كشورهاي چين و روسيه به عنوان دو كشور ديگر باقيمانده در توافق هسته‌اي موسوم به برجام در حالي ادامه دارد كه تنها 3 روز تا پايان مهلت تعيين شده از سوي جمهوري اسلامي باقي مانده است و باتوجه به اطلاعاتي كه نگارنده در اختيار دارد، مي‌توان ادعا كرد كه اگر اتفاق خاصي رخ ندهد، مانع خاصي بر سر برداشتن سومين گام از مجموعه گام‌هاي كاهش تعهدات هسته‌اي ايران ايجاد نخواهد شد و اين بدان معناست كه اروپا حداقل در مهلت اندك باقيمانده نمي‌تواند به توقعات جمهوري اسلامي جامه عمل بپوشاند. البته در اين ميان نمي‌توان چشم بر اتفاقات خاص و ويژه عالم سياست بست. هم اكنون معاون سياسي وزير امور خارجه جمهوري اسلامي براي انجام مذاكراتي با مقامات سياسي و اقتصادي فرانسه در پاريس به سر مي‌برد و مذاكرات در تمام سطوح در جريان است، از اين‌رو نمي‌توان به‌طور كامل امكان وقوع اتفاقي ويژه به منظور جلوگيري از تحقق سومين گام ايران در راستاي كاهش تعهدات هسته‌اي‌اش را رد كرد ولي به‌طور كلي و در حالت عادي نمي‌توان ظرف مدت 3 روز باقيمانده افق ويژه و مثبتي براي مذاكرات قائل بود كما اينكه محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه جمهوري اسلامي نيز اخيرا در كميسيون امنيت ملي حاضر بود و با بيان اين مطلب تاكيد كرد كه خوش‌بين نيست ولي در عالم سياست امر بعيدي وجود ندارد. با اين حال آنچه عيان است، خواست ايران براي عمل اتحاديه اروپا به تعهدات برجامي خود است. جمهوري اسلامي از ابتدا اعلام كرد كه بعد از عمل به تمام تعهدات برجامي خود و بعد از نقض عهد آشكار از سوي طرف‌هاي امريكايي و عدم عمل به تعهدات و ...
وعده‌ها از سوي طرف اروپايي، حاضر به ادامه يك‌جانبه تعهدات خود نيست و با اتكا به قابليت‌هاي ذكر شده در توافق هسته‌اي، اقدام به كاهش تعهدات هسته‌اي خود كرد. امروز نيز جمهوري اسلامي اصراري بر ادامه راه كاهش تعهدات خود ندارد و صرفا خواستار تامين منافعش در راستاي توافق هسته‌اي است. ايران صراحتا به طرف مقابل اعلام كرده كه امروز موضوعي كه برايش در اولويت است، مساله فروش نفت و بازگشت مبالغ حاصل از آن به حساب‌هايي است كه ايران امكان استفاده از آنها را داشته باشد. ايران خواستار دريافت پول حاصل از فروش نفت خود و استفاده از آن در امور تجاري و بازرگاني است كه خود صلاح مي‌داند، بنابراين اروپا براي جلوگيري از كاهش تعهدات هسته‌اي ايران، بايد هر چه سريع‌تر در اين مسير گام بردارد. ديپلمات‌هاي ايراني و به‌طور كلي مقامات جمهوري اسلامي اميدوارند، اروپايي‌ها در اين مسير گام بردارند و حداقل 11 تعهد خود را اجرايي كنند. اروپا اگر برجام را توافقي مهم در امنيت خود مي‌داند، بايد براي آن هزينه كند. مقامات قاره سبز اگر به گفته‌هاي‌شان مبني بر استقلال اين قاره از ايالات متحده امريكا باور دارند، امروز بهترين فرصت براي نمايش عيني آن است، بنابراين عقل و منطق در كنار اصول و عرف ديپلماتيك حكم مي‌كند كه اروپا امروز مصمم‌تر از هر زماني براي حفظ برجام بكوشد در غير اين صورت جمهوري اسلامي سومين گام از كاهش تعهدات هسته‌اي خود را قاطع‌تر از قبل برخواهد داشت.