راز توفیق علامه طباطبایی زندگی قرآنی بود

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در یازدهمین همایش اساتید تفسیر حوزه علمیه قم که روز چهارشنبه 26 فروردین 1394 بعد از نماز مغرب و عشاء در دار القرآن علامه طباطبایی(ره) برگزار شد، در سخنانی به اهمیت علم تفسیر و جایگاه علامه طباطبایی به عنوان مفسر بزرگ جهان تشیع اشاره کردند. معظم له در ابتدای سخنان خود به تقسیم مردم از منظر قرآن پرداختند و بیان داشتند: قرآن کریم مردم را به دو گروه تقسیم می‌کند و می‌فرماید برخی با دنیا زندگی می‌کنند و برخی دیگر بر روی زمین و زیر آسمان زندگی کرده و از آب و هوا و درختان استفاده می‌کنند. معظم‌له به معرفی دنیا از منظر قرآن اشاره داشتند و اظهار داشتند: خداوند در قرآن می‌فرماید حیات دنیا لهو و لعب و تفاخر و تکاثر است که همه این موارد برابر با پوچی است، اگر انسان نباشد دنیایی وجود ندارد اما با نبود انسان ، زمین و آسمان خواهد بود. آیت الله العظمی جوادی آملی با بیان این که کسانی که در دنیا زندگی می‌کنند گرفتار تکاثر هستند، اظهار داشتند: این افراد اگر از هستی شناسی سخن بگویند سر از پوچ گرایی در می‌آورند، همچنین اگر دم از معرفت شناسی بزنند، از وهمی و خیالی بودن عالم سخن می‌گویند. اما کسانی که در زمین و زیر آسمان زندگی می‌کنند و نه با دنیا؛ اگر از هستی شناسی سخن بگویند، فیلسوف متأله شده و از وهم و خیال گذشته و از مرحله علم عادی می‌گذرند. ایشان با بیان این که قرآن به هر عالمی بها نمی‌دهد، ابراز داشتند: قرآن مطالب میانی را با علما در میان می‌گذارد اما مطالب اوحدی فهم و عالی را با «لقوم یعلمون و لقوم یعقلون» مطرح می‌کند؛ چنانچه بخش‌های عملی و سیاسی و اجتماعی را با عادل در میان نمی‌گذارد بلکه با افراد «قائم بالقسط» در میان می‌گذارد. استاد حوزه علمیه قم در ادامه بیان داشتند: برخی عالم هستند و فقط یک سری اصطلاحات را فراگرفته اند اما برخی قائم به علم هستند، جنس قوم عالم و عاقل از جنس قوم عرب و عجم نیست، کسی جزء قوم عالم و عاقل است که از علوم حوزه و دانشگاه فراتر بیاید و قائم به علم و عقل باشد. صاحب تفسیر شریف تسنیم ادامه دادند: اهل دنیا با امور اعتباری سروکار دارند؛ از همین رو نمی‌توانند نظر به حقیقت تکوین داشته باشند و به معرفت شناسی و مسائل علمی بپردازند، چنانکه پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید انسانی که در خواب می‌بیند صاحب پول و مقام و منصب شده است، وقتی بیدار شد می‌بیند که دستش خالی است؛ این خواب دقیقا مَثَل این انسانهاست؛ زیرا آنها وقتی از خواب دنیا بیدار شدند و در زمان احتضار، می‌بینند که دستشان خالی است. معظم له با بیان این که چیزی ملک انسان می‌شود که همیشه همراه او باشد، ابراز داشتند: چیزی که انسان را تا گور رها می‌کند ملک انسان نیست؛ کسی که در دنیا زندگی می‌کند خواب است، خواب نمی‌تواند مفسر، معرفت شناس و آشنای با تکوین تربیت کند. استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به حدیثی از امام حسین علیه السلام که فرمودند: «من در دنیا زندگی نمی‌کردم بلکه به آیات الهی که زمین است توجه داشتم» بیان داشتند: علامه طباطبایی همواره بیدار بود، وی در دنیا زندگی نمی‌کرد بلکه به زمین توجه داشت! مردان الهی نه تنها به سمت اعتبار و بازی نمی‌روند بلکه اعتبار، بازی و بازیگران دست‌شان به آنها نمی‌رسد؛ بنابراین بازی آنان را سرگرم نمی‌کند. ایشان با تاکید بر اینکه دستیابی حیات طیبه، در گرو ایمان و عمل صالح است، بیان داشتند: ممکن است کسی به دنبال لغو هم نرود ولی بگوید بچه های من، دوستان من و حزب من مرا مجبور کردند که فلان گفته را بگویم، چنین شخصی مصداق آیه سوره نور نیست چرا که ایمان و عمل صالح است که انسان را به حیات طیبه می‌رساند. معظم له ادامه دادند: حیات طیب این است که انسان تمام نیازهای روز را فهرست کند، به پیشگاه قرآن کریم ببرد، از قرآن کریم جواب بگیرد و جواب این نیاز را با گفتار یا نوشتار به جامعه منتقل کند تا مظهر هو الحی الذی لا یموت شود. مفسر برجسته قرآن کریم با بیان این که علامه طباطبایی از حیات طیبه برخوردار بود، اظهار داشتند: اسوه برای ما کسی است که طیب تر و پاکتر از همه است؛ علامه طباطبایی از یک حیات طبیه ای برخوردار بود که سعی کرد در دنیا زندگی نکند به همین خاطر به دنبال عناوین اعتباری نبود؛ حوزه نیز نباید به این بسنده کند ، بلکه باید این روند را گسترش دهد. حضرت آیت الله جوادی آملی با بیان این که ارتباط با قرآن خستگی ندارد، اظهار داشتند: قرآن مثل نور خورشید است که هیچ کسی از آن زده و خسته نمی‌شود و اگر معرفت داشته باشد می‌فهمد که هستی اش به این نور وحرارت بستگی دارد، اگر کسی در دل خود ذره ای آمادگی داشته باشد نور قرآن کریم او را به عقیق یمن تبدیل می‌کند، خاصیت نور این است که سبب رشد می‌شود. معظم له ادامه دادند: قرآن این هنر را دارد که انسان ها را بپروراند البته به شرطی که انسان در تکاثر زندگی نکند و در اختیار کوثر باشد، کسی که اهل تکاثر است به یقین نمی‌تواند کوثر را درک کند؛ کسی که کوثری سخن می‌گوید باید کوثری فکر کند اگر کسی کوثری سخن بگوید اما تکاثری فکر کند به قرآن نمی‌رسد. معظم له بیان داشتند: هر وقت از این من و ما و از این القاب نجات پیدا کردیم و نه بیراهه رفتیم و نه راه کسی را بستیم خداوند با قرآنش با ما حرف می‌زند. راه اهل قرآن شدن همیشه باز است؛ کلام الهی انسان را زنده می‌کند و بالا می‌برد؛ قرآن را خداوند آنگونه که باران را نازل کرده است نازل نکرد ؛خداوند قرآن رابه زمین نینداخت؛ بلکه به زمین آویخت؛ این حبل هم مانع از افتادن انسان می‌شود و هم باعث صعود انسان می‌شود. معظم له بیان کردند: اساتید قرآن مزیت‌های بسیاری دارند؛ قائمان به عقل و علم و عدل می‌توانند شفیع شوند؛ آنها هم شفیع هستند و هم مقبول الشفاعه هستند. ایشان ضمن توصیه به اساتید تفسیر مبنی بر برگزاری هر چه بیشتر جلسات تفسیر عنوان داشتند: کلام خداوند متعال ، انسان را زنده نگه داشته و او را تغذیه می‌کند و بالا می‌برد، از همین رو اساتید تفسیر به جای هفته ای یکبار تفسیر گفتن باید چند روز را به این کار تخصیص دهند؛ انسان باید با اعتصام به حبل الهی خود را به درجات عالیه برساند. معظم له اظهار داشتند: خاصیت علم ، افزایش ظرفیت ظرف است؛معنویات، علوم و معارف الهی نه تنها ظرفیت انسان را پر نمی‌کند بلکه ظرفیت انسان را افزیش می‌دهد، آن عطیه الهی که می‌آید، استعداد انسان را افزایش می‌دهد و هرچه استعداد بیشتر شد برخورداری‌های انسان نیز بیشتر می‌شود. وی درپایان سخنانش اظهار داشتند: انسان باید بداند که در دنیا زندگی می‌کند یا در زمین! مادامی که انسان در دنیا باشد فقط یارانه می‌گیرد، اما اگر در زمین باشد با آیات الهی زندگی خواهد کرد.