گلايه دو هنرمند آييني از مسوولان
بي‌توجهي به «تعزيه» بسيار عجيب است
بابك احمدي
مرتضي صفاريان، تعزيه‌خوان قديمي كشور همچنان چشم‌انتظار عمل به وعده از سوي مسوولان است. او كه حدود 86 سال سن دارد، مي‌گويد كه مسوولان فرهنگي و چهره‌هاي صاحب نفوذ سياسي بارها با او درباره احداث محل دايمي اجراي نمايش‌هاي آييني و سنتي صحبت كرده‌اند، اتفاقي كه متاسفانه تا امروز رخ نداده و اين داغ هر سال با فرا رسيدن روزهاي محرم تازه مي‌شود. صفاريان كه اين روزها براي اجراي تعزيه در سبزوار به سر مي‌برد در گفت‌وگويي كوتاه با «اعتماد» به نكاتي اشاره كرد كه شنيدن‌شان خالي از لطف نيست: «هيچ سالي نشده كه بتوانيم در اولين روزهاي محرم در تهران باشيم و با خيال آسوده تعزيه اجرا كنيم. البته ما دهه دوم به تكيه بزرگ تجريش مي‌رويم و آنجا براي مردم اجرا مي‌كنيم. دو، سه سال قبل هم با خبرنگاري گفت‌وگويي داشتم و آنجا هم اعلام كردم اصلا خوب نيست در جمهوري اسلامي ايران براي تعزيه‌خوان‌ها چنين امكاني فراهم نشود. در حالي كه نه‌تنها در ماه محرم كه آمادگي تمام داريم در تمام طول سال به اجراي برنامه بپردازيم.»
حضور دايمي هنرمندان و فعالان تعزيه، نقالان و اجراگران آييني و سنتي در نقطه‌اي متمركز و قابل دسترسي حالا ديگر به آرزويي ديرين بدل شده است. از سعدي‌افشار گرفته تا مرشد ترابي و مرشد ابوالحسن ميرزاعلي و ديگران بارها در اين باره صحبت كرده‌اند، در نهايت هم عمر هيچ يك به ديدن تكيه‌اي يا محل دايمي قد نداد. يك به يك چشم از جهان فرو بستند بي‌آنكه هنر آنها به درستي ثبت و ضبط شده باشد و اين‌گونه است كه با اعمال نسنجيده امروز حتي نسل‌هاي آينده را از تجربه يادگار گذشته محروم مي‌كنيم. «چرا در چهار نقطه تهران، چهار تكيه دايمي برپا نشود؟ ما مي‌توانيم تمام مدت سال امكاني در اختيار مردم و علاقه‌مندان قرار دهيم كه علاوه بر تماشاي نمايش‌هاي آييني، آموزش نيز ببينند ولي اينكه چرا مسوولان به تعزيه بها نمي‌دهند براي من همواره محل پرسش اساسي است. اگر امروز فردي مانند علي نصيريان پيگير ماجرا شده بسيار مثبت است و كاش وزارت ارشاد و ديگر نهادها هم پاي كار باشند.»
علاء‌الدين قاسمي در خانواده‌اي تعزيه‌خوان بزرگ شده و در كنار پدربزرگ و دايي‌هاي خود اين هنر را آموخته است. او نيز در گفت‌وگويي كه با خبرگزاري دانشجويان ايران داشته به همين مساله اشاره مي‌كند: «در تمام طول سال‌هايي كه من مشغول تعزيه‌خواني هستم به اين هنر توجهي نشده است، حتي بعد از اينكه به ثبت جهاني رسيد، وضعيت آن تغييري نكرد. تعزيه بيشتر در شهرستان‌ها حمايت مي‌شود و در تهران حمايت چنداني از آن وجود ندارد و هيچ جايي براي اجراي تعزيه در طول سال نداريم آن هم با وجود درخواست‌هاي زيادي كه در اين باره
شده است.» رسانه‌ها همواره در خصوص كاستي‌هاي زيرساختي در حوزه نمايشگري آييني و سنتي نوشته و گفته‌اند اما تا امروز گوش شنوا وجود نداشته است. البته كه به نظر مي‌رسد پيگيري‌هايي از اين دست تا زمان به سرانجام رسيدن خواست فعالان آييني ادامه يابد.