عبور از زلزله اقتصادي

وقتي اقتصاد يك كشور با تحريم مواجه مي‌شود، شرايط جديد شباهتي با گذشته ندارد و بايد خود را براي اوضاع جديد آماده كند. آنچه در سال 97 در اقتصاد ما رخ داد نيز تجربه‌اي شبيه به همين شرايط بود و شوك‌ها و تلاطم‌ها را مي‌توان به يك زلزله اقتصادي تشبيه كرد. همان‌طور كه پس از وقوع يك زلزله در شهر، نمي‌توان انتظار داشت بلافاصله تمام خرابي‌ها جبران شده و همه‌چيز به حالت عادي بازگردد، در اقتصاد ايران نيز نمي‌توان تصور كرد در مدتي كوتاه تمام مشكلات حل شده و همه‌چيز به حالت عادي برگردد. امروز اقتصاد ايران توانسته در برابر فشارهاي سنگين تحريم‌ها مقاومت كند. امريكا در شرايطي تحريم‌هاي جديد را كليد زد كه توقع داشت در كمتر از شش ماه اقتصاد ايران از هم بپاشد يا فاجعه اقتصادي رخ دهد، امروز مي‌بينيم كه با گذشت يك سال و نيم از آغاز اين تحريم‌ها، اقتصاد ما توانسته با شوك‌ها و فشارهاي ابتدايي مقابله كند. امروز هدف ابتدايي ما بايد بازگشت به شرايط گذشته باشد. اقتصاد ما در سال 96 نيز اوضاع ايده‌آلي نداشت اما شرايط بهتري را تجربه مي‌كرد و از اين رو در كوتاه‌مدت برنامه‌ريزي براي بازگشت به شرايط دو سال قبل مي‌تواند در دستور كار قرار بگيرد و در گام‌هاي بعدي به هدف‌گذاري‌هاي كلان فكر كنيم. در ارزيابي از شرايط فعلي نبايد يك موضوع مهم را فراموش كرد. با وجود تمام تذكرات و شعارهاي مطرح شده، اقتصاد ما هنوز وابستگي قابل توجهي به نفت دارد. هنوز يك سوم از بودجه دولت با پول نفت تامين مي‌شود و بسياري از صنايع ما نيز وابستگي مستقيم يا غيرمستقيم به نفت دارند. از اين‌رو وقتي نفت ما تحريم مي‌شود، مي‌بينيم كه از يك‌سو دولت با مشكلات مالي شديد مواجه شده و از سوي ديگر صنايع ما نيز با ركود روبه‌رو مي‌شوند و ...

در كنار هم قرار دادن اين شرايط ركودساز است. اگر از فرصت تحريم به گونه‌اي استفاده شود كه فضا به بخش واقعي اقتصاد داده شود و صادرات غيرنفتي با محدوديت‌هاي كمتري به پيش روند، مي‌توان از كاهش وابستگي به نفت و حركت به سمت هدف‌گذاري‌هاي كلاني مانند رشدهاي اقتصادي بالا گفت اما آنچه امروز قطعي است، مقاومت اقتصاد ايران در برابر زلزله تحريم‌ها و تلاش براي حفظ خود و فعاليت در اين موقعيت دشوار است.