اگر بگوييم اولين جلسه علني مجلس بعد از تعطيلات تابستاني با يك نطق توفاني، آن هم از سوي رييس مجلس شروع شد، گزاف نگفته‌ايم. نطقي كه در گام نخست حمايتي تمام‌قد بود از «پروانه سلحشوري» و «علي مطهري»، دو نمايندگان مردم تهران و در خوانشي ديگر، هشداري جدي به صداوسيما و مديرانش تا رويكردش را در برابر مجلس اصلاح كند: «حكمراني در سطح قانونگذاري از جنس امور فكاهي نيست كه دستاويز يك مجري كم‌اطلاع شود و آن را وسيله هجوگويي قرار دهد و هر و كر راه بيندازند» و «اين چه وضعي است كه به يك يا چند نماينده اتهاماتي دروغ مي‌زنند» يا «فساد سياسي اهميتش كمتر از فساد اقتصادي نيست»، تنها بخشي از جملاتي بود كه لاريجاني از بلندگوي مجلس به زبان آورد تا هم نمايندگان حاضر در صحن يادشان بيايد كه حرمت امامزاده با متولي است و هم به ساكنان ساختمان جام‌جم تشري بزند و به يادشان بياورد كه طبق قانون اساسي بايد ملي و بي‌طرف باشد.
قاب حمايت
با اتفاقاتي كه درست همزمان با تعطيلات مجلس رخ داد، از سخنراني و توهين پناهيان به نمايندگان در غائله «شفافيت آرا» تا تهمت و اتهام‌زني به «پروانه سلحشوري»، نماينده‌اي كه به حمايت از دختر فوتبال‌دوست ايراني كه دست به خودسوزي زده بود، برخاست، مي‌شد پيش‌بيني كرد كه علي‌القاعده رييس مجلس سكوت نكند. لاريجاني پس از سخنراني سرلشكر باقري رييس ستاد نيروهاي مسلح در نطق پيش از دستور خود گفت: «روشن است كه در شرايط حساس كه ملت ايران با استقامت جلوي زياده‌خواهي امريكا ايستاده است، انتظار داشته باشيم كه صاحبان تريبون‌ها و رسانه‌ها فهم درستي از شرايط سخت اقتصادي كشور داشته باشند. لطمه وارد نكردن به وحدت ملي توقعي حداقلي است. آيا فحش و توهين به مجلس به عنوان مهم‌ترين ركن مردم‌سالاري نظام، جز خواسته امريكا و اسراييل است كساني كه اين روش را برگزيده‌اند با نظريه امام (ره) و رهبري معظم صريحا مخالفت كرده‌اند زيرا آنها مجلس را در راس امور دانسته‌اند. نگوييد ما «انتقاد» كرديم. عبارات شما انتقاد از باب امر به معروف و نهي از منكر نبود. فحش و توهين بود. آيا در تاريخ انقلاب اسلامي هيچ سابقه‌اي براي چنين حرف‌هايي از جانب امام و رهبري بوده است؟»
صحبت‌هاي لاريجاني كه به اينجا رسيد، رنگ انتقادي بيشتري به خود گرفت: «اين چه وضعي است كه به يك يا چند نماينده اتهاماتي دروغ مي‌زنند و چند سايت خبر آنها را منتشر كرده و بعد معلوم مي‌شود كه اولين منتشركننده سايت ضدانقلاب بوده است. آيا شما قبول نداريد و در روايات نديده‌ايد كه آبروي مومن حرمت كعبه را دارد؟ در پيشگاه خدا چه مي‌گوييد؟»
فساد سياسي كمتر از فساد اقتصادي نيست
انتقادهاي رييس قوه مقننه به توهين‌كنندگان مجلس فقط به يك نطق و تذكر ختم نشد و كار به آنجا رسيد كه او علنا از اين رفتار، با عنوان «فساد سياسي» نام برد: «كسي با نقد نظر نماينده‌اي مخالفت نمي‌كند، ولي توهين و جعل و دروغ موضوع متفاوتي است. من از كميسيون اصل ۹۰ مي‌خواهم اين مسائل را با جديت رسيدگي كند و هم به مجلس گزارش دهد و هم از طريق قوه قضاييه پيگيري لازم را داشته باشد و از رييس قوه قضاييه هم مي‌خواهم با اين فساد سياسي برخورد كند. فساد سياسي اهميتش كمتر از فساد اقتصادي نيست. اهميت فساد سياسي كمتر از فساد اقتصادي نيست، از رياست قوه قضاييه مي‌خواهم كه با اين نوع فساد سياسي برخورد كند.»
نگاه متفاوت لاريجاني و پايداري به لايحه تجارت
موضوع بحث ديگر جلسه ديروز مجلس، بحث «لايحه تجارت» بود و البته بيشتر صحبت از حواشي آن. لايحه‌اي كه بنا بر گفته برخي منتقدان همچون عليرضا سليمي، عضو جبهه پايداري محلات در مجلس، «عرض 2 ساعت، تعداد زيادي از ماده‌هاي آن تصويب شد» يا چنانكه حسينعلي حاجي‌دليگاني، عضو جبهه پايداري شاهين‌شهر در پارلمان مدعي شد، «۳۳۱ ماده لايحه اصلاح قانون تجارت در مدت ۱۰ دقيقه در كميسيون حقوقي و قضايي مجلس مصوب شده است.» جالب آنكه صداوسيما هم حسابي روي مدعيات پايداري‌ها درباره اين لايحه مانور داده بود اما علي لاريجاني در توضيحات خود در اين رابطه گفت: «متاسفانه قضاوت‌هاي ناصحيح در مورد لايحه تجارت ابراز داشتند و امر عجيبي است. وقتي مجلس به يك قانون مادر در اقتصاد كشور ورود مي‌كند و بدون آنكه سوابق امر را بدانند، سروصدا در رسانه‌ها راه مي‌اندازند كه چنين و چنان بوده و وقتي مجلس ورود نمي‌كند، باز ماجرا درست مي‌كنند، چرا در مسائل اقتصادي مجلس وارد نمي‌شود.» رييس مجلس شوراي اسلامي ادامه داد: «اين قانون اولا به صورت لايحه در زمان دولت آقاي خاتمي به مجلس داده شد. در چند دوره مجلس روي آن كار شد و اتفاقا وقت زيادي براي آن صرف شد و به هيچ‌وجه حرفي كه مي‌زنند كار با عجله انجام شده، درست نيست. اگر ايرادي وارد باشد اين است كه چرا اينقدر و به صورت طولاني در مجلس روي اين لايحه وقت گذاشته شد. يعني حدود ۱۶ سال در مجلس مورد بررسي قرار گرفت كه ما لايحه ديگري به اين صورت نداريم كه البته دليل آن هم مربوط به نظر شوراي نگهبان بود. ثانيا اين تصور غلطي است كه فكر مي‌كنند همه كار روي يك لايحه در صحن مجلس بايد انجام شود. اتفاقا كار اصلي در كميسيون‌ها با كمك متخصصان و مركز پژوهش‌هاي مجلس و دولت بايد انجام شود و اگر كار منقح انجام شد، دليل ندارد در مجلس يك طرح كارشناسي شده كه مورد بررسي علمي قرار گرفته معطل بماند.»
زحمت بكشيد، بفهميد بعد وارد عمل شويد
لاريجاني درباره ادعاي صداوسيما مبني بر خلأ حضور اقتصاددانان در جريان بررسي اين لايحه نيز گفت: «اين حرف ناصحيحي است. ادعايي كه در صداوسيما و رسانه‌ها مطرح شد كه حقوقدانان در اين لايحه نظر داده‌اند و اقتصاددانان مشاركت نداشته‌اند، حرف درستي نيست. اتاق بازرگاني و دولت در بخش اقتصادي مشاركت داشتند و متن اصلي لايحه را دولت ارايه كرده كه با حضور كارشناسان اقتصادي تدوين شده است و بنده از جلسات مستمري كه كميسيون با حضور اتاق بازرگاني در مجلس قبل داشتند، مطلع بوده‌ام و حتي در اجلاسي كه در مجلس قبل به‌طور مداوم در يك هفته از صبح تا شب در مشهد كميسيون جلساتي گذاشته بود، شركت كردم كه نمايندگان تمام دستگاه‌هاي اقتصادي دولت و اتاق بازرگاني وقت حضور داشتند و ماده به ماده خوانده مي‌شد و روي آن بحث مي‌شد.» نماينده اصولگراي قم در مجلس با انتقاد به رويكرد صداوسيما نسبت به مجلس گفت: «بحث در محتواي اين لايحه مي‌تواند متفاوت باشد؛ كما اينكه در كميسيون هم نظرات مختلف بود اما اينكه در راديو و تلويزيون يك‌مرتبه بدون توجه به سوابق طوري موضوع را مطرح مي‌كنند كه انگار يك روزه اين لايحه مهم به مجلس آمد و با عجله تصويب شد، اقدامي ناصواب، غلط و ناعادلانه است. حداقل زحمت بكشيد ابعاد مساله را بفهميد و بعد وارد كار شويد. تاسف‌آورتر برخي هزل‌گويي در برخي شبكه‌ها توسط مجريان است كه هيات نظارت بر صدا و سيما بايد رسيدگي كند.»
هرِ و كرِ از سر بي‌اطلاعي صداوسيما
مهم‌ترين بخش نطق كم‌نظير آقاي رييس اما آنجا بود كه گفت: «قانونگذاري كار جدي حكومت است و صداوسيما موظف است فرهنگ قانوني را در جامعه رشد دهد؛ نه با سخنان تمسخرآميز كه مثلا مجلس ركورد زد، حرف‌هاي وهن‌آميز و غلط مطرح كند. حكمراني در سطح قانونگذاري از جنس امور فكاهي نيست كه دستاويز يك مجري كم‌اطلاع شود و آن را وسيله هجوگويي قرار دهد و هرِ و كرِ راه بيندازند و متاسفانه برخي همكاران هم در اين زمينه رعايت شأن مجلس را نكردند. به هر تقدير از آقاي علي عسكري رييس محترم صداوسيما هم مي‌خواهم به اين وضع نابسامان شخصا رسيدگي كند. وظيفه صدا و سيما در حكمراني خوب اين است كه زمينه تحقق قانون را فراهم كند.» رييس مجلس شوراي اسلامي همچنين ادامه داد: «بحث در محتواي اين لايحه مي‌تواند متفاوت باشد؛ كما اينكه در كميسيون هم نظرات مختلف بود اما اينكه در راديو و تلويزيون يك‌مرتبه بدون توجه به سوابق طوري موضوع را مطرح مي‌كنند كه انگار يك روزه اين لايحه مهم به مجلس آمد و با عجله تصويب شد، اقدامي ناصواب، غلط و ناعادلانه است. حداقل زحمت بكشيد ابعاد مساله را بفهميد و بعد وارد كار شويد. تاسف‌آورتر برخي هزل‌گويي در برخي شبكه‌ها توسط مجريان است كه هيات نظارت بر صداوسيما بايد رسيدگي كند.»
دستور لاريجاني به رييس صداوسيما
رابطه مجلس و صداوسيما، رابطه رييس-مرئوسي نيست. اما وقتي رييس 12سال گذشته مجلس، يك دهه پيش از آن را در مقام رياست صداوسيما گذاشته باشد، بعيد نيست كه آن لابه‌لا حكمي نيز در مقام پيشكسوتي بدهد و دستوري نيز صادر كند. هر چند اين دستور با ادبياتي متفاوت باشد. چنانكه رييس مجلس در آخرين جملات نطق روز گذشته خود خطاب به رييس صداوسيما گفت: «به هر تقدير از آقاي عسكري، رييس محترم صداوسيما هم مي‌خواهم به اين وضع نابسامان شخصا رسيدگي كند. وظيفه صداوسيما در حكمراني خوب، اين است كه زمينه تحقق قانون را فراهم كند.»
سكانس پاياني
علي مطهري، عبدالكريم حسين‌زاده، عليرضا رحيمي، محمدعلي وكيلي، قاسم ميرزايي‌نيكو، محمدرضا تابش و چند نماينده ديگر كه اغلب از اميدي‌هاي پارلمان بودند، همين كه نطق آقاي رييس به پايان رسيد، انگار كه بالاخره حرف دل‌شان را از حنجره‌اي قدرتمند شنيده باشند، به سوي جايگاه هيات رييسه هجوم برده و از لاريجاني تقدير كردند. پلان طلايي اين سكانس اما شايد آنجا بود كه عبدالكريم حسين‌زاده، رييس فراكسيون حقوق شهروندي و نايب‌رييس فراكسيون اميد بر پيشاني آقاي رييس بوسه زد.