برجام بايد زنده بماند
حسين ضيايي
«جوزپ بورل»، جانشين فدريكو موگريني كه از اول دسامبر رسما سكوي سياست خارجي اتحاديه اروپا را به دست گرفته است، در اولين اظهارنظر رسمي خود گفت: «برجام بايد زنده بماند.» وي در مصاحبه با روزنامه اسپانيايي
ال پاييس بدون اشاره به ضعف‌هاي اروپا در حفظ برجام افزود: «ما بيشترين علاقه را براي خفظ برجام داريم و از مقامات ايراني نيز مي‌خواهم هـر چه را كه مي‌توانند انجام دهند تا اين توافق زنده بماند.» وي كه سرسختانه به استقلال راي اروپا در برابر امريكا اعتقاد دارد، همچنين به لزوم اتخاذ سياست‌هاي ويژه اين اتحاديه در برابر اقدامات چالش‌برانگيز دونالدترامپ رييس‌جمهور امريكا تاكيد كرد. اين در حالي است كه 6 كشور اروپايي (دانمارك، نروژ، فنلاند، سوئد، لوكزامبورگ و...) در تازه‌ترين اقدام خود براي حفظ برجام بر آمادگي مشروط خود براي پيوستن به صندوق اعتباري ويژه روابط مالي اروپا با ايران موسوم به اينستكس خبر دادند.
هم‌اكنون مواضع ضعيف اروپا در حفظ برجام از يكسو و اصرار ويژه بر حفظ آن تا انتخابات ٢٠٢٠ ميلادي در امريكا به نوعي حاكي از اعتراف به دو حقيقت است؛ ناتواني در كمك عملياتي در شرايط كنوني در حفظ برجام و دوم گرفتن زمان و احاله «فرصت واقعي» دفاع از برجام به بعد از انتخابات امريكا. اگرچه در نگاه اول بايد با بدبيني به اين نوع تعامل اروپا با برجام برخورد كرد، اما واقعيات جاري سياسي و اقتصادي در عرصه تحولات بين‌المللي حكايت از تغيير و تحولات بزرگ جهاني پس از انتخابات ٢٠ ٢٠ امريكا براي جهانيان و به ويژه اروپا دارد. هم اينك اروپا در «رديف اول» كساني است كه در صورت ماندگاري ترامپ در پست رياست‌جمهوري بايد براي حفظ استقلال راي خود به شكلي اجتناب‌ناپذير نسبت به تجديدنظر كامل در همه عرصه‌هاي نظامي، اقتصادي و سياسي خود با كاخ سفيد اقدام كند. بديهي است بعد از انتخابات ٢٠٢٠ ميلادي در جهان با ترامپ و جهان بدون ترامپ همه عناصر و بازيگران محيط بين‌المللي با مواضع و ترتيباتي جديد‌تر و شفاف‌تر نسبت به اتحادها و جدايي‌ها دست خواهند زد.
شايد نگاه مسوول جديد سياست خارجي اتحاديه اروپا در توصيه به ايران در حفظ برجام از منظر راه‌اندازي يك محور مقاومت جهاني يكپارچه در برابر اقدامات چالش‌برانگيز ترامپ عليه قراردادها و قوانين موجود همكاري‌هاي جهاني است. هم‌اينك به‌زعم رهبران وفادار به حفظ موجوديت اتحاديه اروپا، دونالد ترامپ يكي از سرسخت‌ترين دشمنان اتحاديه اروپايي به شمار مي‌آيد.
به عبارت ديگر ناكام‌سازي روند ضديت ترامپ با همه سازمان‌ها و معاهدات جهاني مغاير با منافع جهاني امريكا همچون برجام، پيمان زيست محيطي پاريس، اتحاديه اروپا، نظام تجارت بين‌المللي و... تنها با راه‌اندازي يك محور مقاومت پايدار و فعال جهاني تحقق خواهد يافت.
اين در حالي است كه دونالد ترامپ همواره انهدام قدرت تجاري چين، انهدام اتحاديه اروپا و انهدام برجام را به عنوان سه اولويت سياست خارجي خود در نظر گرفته است.
بديهي است حضور خردمندانه‌تر و دورانديشانه‌تر ايران در محيط بسيار پرتنش و حساس جهان كنوني براي دفاع از منافع ملي و امنيت ملي كشور يك ضرورت انكارناپذير است.