چرا مايك پمپئو به اسراييل مي‌رود؟
سفر به بهانه ايران و كرونا
ميثم سليماني
مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات‌متحده در اقدامي عجيب قصد دارد روز چهارشنبه سفري كوتاه به سرزمين‌هاي اشغالي داشته باشد و با مقام‌هاي اين رژيم ديدار و گفت‌وگو كند؛ ديداري بسيار غيرمنتظره كه حتي براي رسانه‌هاي اسراييلي نيز اين سوال را به وجود آورده كه چه ضرورتي دارد در ميانه بحران كرونا و قرنطينه در بسياري از كشورها، وزير خارجه ايالات‌متحده به تل‌آويو برود؟ در حال حاضر حتي كارمندان وزارت امور خارجه امريكا در محل كار خود حاضر نمي‌شوند و اكثر كارها به شكل دوركاري پيش مي‌رود. در كل جهان هشدار سطح 4 براي ممنوعيت سفر وجود دارد و در داخل كاخ سفيد نيز اخيرا افرادي با تست مثبت كرونا شناسايي شده‌اند. با همه اين تفاسير مايك پمپئو سفري كوتاه به سرزمين‌هاي اشغالي خواهد داشت. اين سفر درست قبل از سوگند كابينه جديد اسراييل به نخست‌وزيري بنيامين نتانياهو انجام مي‌گيرد و همچنين در اين سفر پمپئو با بني گانتز، رييس كنست و شريك ائتلافي نتانياهو نيز ديدار خواهد كرد. به گزارش رسانه اسراييلي هاآرتص، در واقع ديدارهاي مقام‌هاي ارشد امريكا از اسراييل به شكل مرتب انجام مي‌شود. دو متحد به يكديگر آن‌قدر نزديك هستند و منافع مشترك دارند كه براي سفر نيازي به برنامه‌ريزي خاصي نباشد اما به دليل شيوع كرونا مايك پمپئو از ماه مارس به خارج از امريكا سفر نكرده و برنامه‌هاي او نيز تاحدي متوقف شده است. اسراييل حتي مسافراني كه از خارج به سرزمين‌هاي اشغالي سفر مي‌كنند را 14 روز در شرايط قرنطينه قرار مي‌دهد. پيش‌بيني مي‌شود كه جلسات پمپئو با مقام‌هاي اسراييلي با رعايت كامل پروتكل‌هاي بهداشتي و فاصله‌گذاري اجتماعي انجام شود. در بيانيه‌اي كه وزارت خارجه امريكا پيش از سفر منتشر كرده، آمده است كه در اين سفر دو موضوع در دستور كار قرار دارد؛ يك، تلاش‌هاي امريكا و اسراييل براي مقابله با كرونا و ديگري پاسخ به فعاليت‌هاي ايران در منطقه. اما به نوشته هاآرتص موضوع سومي كه احتمالا در بحث ميان دو طرف وجود خواهد داشت الحاق يكجانبه كرانه باختري به حاكميت رژيم اسراييل است، يكي از موضوعاتي كه بنيامين نتانياهو در دوران انتخابات وعده داده بود و به نظر مي‌رسد امريكا چراغ سبز اوليه آن را داده باشد. هاآرتص در بخشي از گزارش اين سفر نوشته است كه مايك پمپئو مي‌تواند از تجربه اسراييل در مهار كرونا بياموزد. اسراييل به موفقيت نسبي در مهار كرونا دست پيدا كرده و توانسته منحني شيوع ويروس را كاهشي كند و از تلفات بالا جلوگيري كند. اين درحالي است كه امريكا در يك هرج و مرج تمام به‌سر مي‌برد و تاكنون بيش از 80 هزار نفر جان خود را به دليل شيوع اين ويروس از دست داده‌اند. بحث فضاسازي امريكا و اسراييل عليه ايران موضوع چندان تازه‌اي نيست كه بخواهد مايك پمپئو را به اسراييل بكشاند، چراكه موضوع ايران ازجمله اصلي‌ترين نقاط بحث ميان دو طرف است كه دايما در اين زمينه با يكديگر در ارتباط هستند، ولي امريكا در بحث مقابله با ايران به نقطه حساسي رسيده و به دنبال قطعنامه‌اي در شوراي امنيت است كه بتواند تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران را تمديد كند. كاري كه عملا با خروج امريكا از برجام مشكل به نظر مي‌رسد. اما اگر چنين اتفاقي رخ دهد مي‌توان آن را فروپاشي رسمي برجام دانست، چراكه اكنون ايران تحت فشارتحريم‌هاي امريكا قرار گرفته و بازگشت هرگونه تحريمي از سوي سازمان ملل مي‌تواند تبديل به پا گذاشتن روي خط قرمز ايران شود. بنيامين نتيانياهو همواره تلاش كرده تا برجام را از بين ببرد و هر زمان اين اتفاق به‌طور كامل رخ دهد قطعا نتانياهو خوشحال خواهد شد. اين احتمال اكنون وجود دارد كه مقام‌هاي امريكا و اسراييلي بخواهند درخصوص قدم‌هاي بعدي نيز با يكديگر مشورت كنند اما شايد مقام‌هاي امريكايي بخواهند در آستانه انتخابات ماه نوامبر رويه خود را نيز تغيير دهند. در اين ميان يك موضوع هنوز به‌طور دقيق و روشن مشخص نيست. در طرح معامله قرني كه ترامپ ارايه داد 30درصد از كرانه باختري ضميمه حاكميت اسراييل مي‌شود. واقعيت آن است كه الحاق كرانه باختري از پشتيباني جدي در ميان عموم يهوديان امريكا برخوردار نيست. اما براي جناح راست افراطي يهوديان كه از جمله حاميان جدي ترامپ محسوب مي‌شود الحاق كرانه باختري بسيار مهم است و عملا مرگ پروژه دو دولتي را رقم خواهد زد. با افزايش نگراني‌هاي بين‌المللي درمورد الحاق يكجانبه كرانه باختري دولت‌هاي اروپايي و همچنين وزير خارجه امارات‌متحده عربي نگراني‌هاي خود را نسبت به اين اقدام اعلام كردند. جو بايدن رقيب انتخاباتي ترامپ در حزب دموكرات نيز مخالفت خود با اين طرح نشان داد و به نظر مي‌رسد پمپئو و نتانياهو به دنبال استراتژي مشترك براي پيشبرد اهداف مدنظر ترامپ از اين طرح هستند. اما اگر گانتز بخواهد رويكردي متفاوت از كابينه جديد را به نمايش بگذارد، قطعا پمپئو را با پيغامي متفاوت به خانه باز مي‌گرداند و آن اين است كه كابينه جديد اسراييل ديگر يك كابينه متعلق به راست افراطي نيست بلكه با خرد بيشتري در اين دوره تصميم‌گيري خواهد كرد. از جمله موضوعات ديگري كه در حاشيه اين سفر نيز مطرح شده نگراني امريكا از نفوذ چين در اسراييل است. المانيتور در مقاله‌اي عنوان كرد كه پمپئو نسبت به نفوذ چيني‌ها در اسراييل بسيار نگران است. به نظر مي‌رسد مايك پمپئو در سفر خود قصد دارد به كابينه اسراييل نسبت به مشاركت يك شركت چيني در طرح بزرگ‌ترين كارخانه آب شيرين‌كن جهان در دريا هشدار دهد. به نوشته المانيتور، اگرچه موضوعات مهمي
در دستور كار قرار دارد، اما به نظر مي‌رسد باتوجه به درگيري‌هاي واشنگتن-پكن اين موضوع نيز
در دستور كار گفت‌وگوها قرار گيرد. امريكايي‌ها به‌شدت نگران آن هستند كه يك شركت چيني برنده مناقصه براي ساخت بزرگ‌ترين آب شيرين‌كن جهان شوند. اين تاسيسات كه در درياي مديترانه مستقر مي‌شود بناست 200 ميليون متر مكعب آب آشاميدني در سال توليد كند و كل آب فرآوري شده در كارخانه آب شيرين‌كن اسراييل را به 786 ميليون مترمكعب در سال مي‌رساند. ارزش اين مناقصه حدود 1.5 ميليارد دلار برآورد مي‌شود. هر شركتي برنده شود اين تاسيسات را به مدت
25 سال اداره خواهد كرد. گفته مي‌شود كه دولت امريكا از اسراييل خواسته تا دوباره مدارك مربوط به شركت چيني حاضر در اين مناقصه را مورد ارزيابي قرار دهد. به نظر مي‌رسد امريكايي‌ها نگران آن هستند كه جايگاه خود را با سرمايه‌گزاري‌هاي استراتژيك چين در جهان از دست بدهند و آن را تهديدي براي امنيت ملي خود مي‌دانند. گاليا لاوي محقق روابط چين و اسراييل در دانشگاه تل‌آويو مي‌گويد: امريكا به‌شدت نگران آن است كه بازار فناوري آينده را به چين واگذار كند. اسراييل داراي گلخانه‌هايي با فناوري‌هاي نوين است، بنابراين چيني‌ها به آن چيزي كه در اين زمينه رخ داده علاقه‌مند هستند. اين دقيقا همان مسائلي است كه امريكا در رابطه با چين نگران است. الكساندر كوشنر، رييس سابق اداره آب اسراييل در گفت‌وگو با المانيتور عنوان كرده است كه چيني‌ها بيش از يك دهه است كه بازار آب اسراييل را رديابي مي‌كنند. او عنوان كرد: «تا زماني كه من به عنوان رييس اين بخش بودم، هيات‌هاي چيني آمدند تا در مورد فناوري نوين در حوزه آب شيرين‌كن اطلاعات كسب كنند. چيني‌ها در اسراييل حضور دارند تا دانش‌هاي جديد را شكار كنند. ما مي‌دانستيم كه آنها به سراسر جهان مي‌روند و به مبالغ نامحدودي مسلح هستند و تنها به دنبال يافتن فرصت براي سرمايه‌گذاري هستند. »