از ادبيات داستاني فلسطين چي خوانديم؟

يكي از بهترين راه‌هاي مطالعه درباره تاريخ و فرهنگ و ماجراهاي يك ملت، مطالعه ادبيات داستاني آنهاست. در مورد فلسطين و قضيه سرزمين مقدس هم مي‌شود به آثار داستاني آنها مراجعه كرد و ديد نويسندگان فلسطيني چه مي‌گويند.
مي‌گويند داستان معاصر فلسطيني با غسان كنفاني، نويسنده و روزنامه‌نگار معروف شروع شده كه از اعضاي رهبري ساف بود و نيم‌قرن پيش توسط عوامل موساد در بيروت ترور شد. از كنفاني در ايران هم داستان كودكانه «قنديل كو‌چك» را داريم كه كنفاني نوشته و خودش هم نقاشي كرده (ترجمه غلامرضا امامي، كانون پرورش فكري كودكان)، هم رمان «مرداني در آفتاب» به فارسي ترجمه شده (با دو ترجمه احسان موسوي خلخالي، انتشارات نيلوفر و عدنان غريفي، نشر افراز). در كتاب «قصه‌ها» هم گزيده داستان‌هاي كوتاه او به ‌ترتيب زمان نگارش جمع‌آوري شده (ترجمه غلامرضا امامي، نشر روزبهان). داستان فيلم «بازمانده» سيف‌الله داد هم از روي يكي از داستان‌هاي غسان كنفاني ساخته شده است. يك اثر ديگر از كنفاني كه البته داستان نيست، مجموعه نامه‌هاي عاشقانه او به غادة السمان، شاعره معروف سوري است كه در كتاب «تپش‌هاي شيدايي» (ترجمه غسان حمدان، كتاب سده) جمع‌آوري شده است.
اما معروف‌ترين و مهم‌ترين نويسنده فلسطيني اميل حبيبي است كه رمان «المتشائل» او را «صد سال تنهايي» دنياي عرب مي‌دانند. اين كتاب اگرچه داستاني تو در تو و هزار و يك شبي دارد، اما در دل خودش ارجاعات فراواني به حوادث سياسي فلسطين و زندگي روزمره در سرزمين‌هاي اشغالي دارد. از اين رمان معروف در ايران دو ترجمه هست: «خوش‌خيال بداقبال» (ترجمه عطاءالله مهاجراني، انتشارات اميد ايرانيان) و «وقايع غريبِ غيب‌شدنِ سعيد ابونحس خوشبد‌بين» (ترجمه احسان موسوي خلخالي، نشر نون) .  بعد از اين دو چهره معروف‌تر، نوبت جوان‌ترهاست. از رنده عبدالفتاح، نويسنده فلسطيني مهاجر به استراليا سه رمان به فارسي ترجمه شده: «بهم مياد» (ترجمه محسن بدره، نشر آرما) و «ده چيزي كه از آن متنفرم» (ترجمه بهناز عابدي، نشر آرما) درباره دوگانگي هويتي يك دختر مسلمان در كشوري غيرمسلمان است و رمان «جايي كه خيابان‌ها نام داشت» (ترجمه مجتبي ساقيني، نشر آرما) روايت يك مادربزرگ، براي نوه‌اش حيات است كه باعث مي‌شود اين دختر نوجوان تصميم بگيرد براي آوردن كمي خاك از زمين‌هاي اجدادي‌اش به فلسطين اشغالي سفر كند.
سوزان ابوالهوي، نويسنده‌ فلسطيني ساكن امريكا كه خودش اشغال را تجربه كرده هم در رمان «زخم داوود» سوزان ابوالهوي (ترجمه فاطمه هاشم‌نژاد، نشر آرما) زندگي چهار نسل از يك خانواده فلسطيني را در دل سير وقايع تاريخي اين سرزمين روايت مي‌كند.
رضوي عاشور، نويسنده مصري است اما او را هم مي‌شود در اين سياهه آورد چون همسرش، مريد برغوثي، يكي از معروف‌ترين شاعران و نويسندگان فلسطين است. رمان «من پناهنده نيستم» (ترجمه اسماء خواجه‌زاده، شهرستان ادب) داستان زندگي زني فلسطيني به نام رقيه است كه با خانواده‌اش در شهر طنطوره زندگي مي‌كند اما مجبور به ترك اين شهر مي‌شود. به جز رمان، از ادبيات معاصر فلسطين داستان كوتاه هم خوانده‌ايم. يك مجموعه داستان كوتاه از نويسندگان شاخص فلسطيني مثل سوزان ابوالهوا، مريد برغوثي و… در كتاب «در جست‌وجوي فلسطين» (با ترجمه ياسين قاسمي و خديجه كبري اصغري، نشر روزگار) ترجمه شده است. داستان كوتاه‌نويس‌هاي جوان فلسطيني را هم مي‌شود در كتاب «غزه از بازگشت مي‌نويسد» (ترجمه اميرحسين حيدري، نشر آرما) پيدا كرد.