افتخار جلفاي اصفهان
بابك احمدي
هوانس آبكاريان كه به «يحيي تارساز» شهرت دارد، ايراني‌اي ارمني‌تبار بود. او فرزند خاچيك نجارباشي از ارمني‌هاي اصفهان بود كه به يحيي دوم نيز مشهور است. سال تولد يحيي دقيقا مشخص نيست اما تولدش را حوالي سال ۱۲۵۵ هجري خورشيدي دانسته‌اند. او در يكي از محله‌هاي قديمي جلفاي اصفهان به نام محله سنگ‌تراش‌ها، در كوچه گازاندران و در خانواده مشهور و هنرمند آبكاريان به دنيا آمد. او توانست دنياي سازسازي سنتي را دگرگون سازد. در تاريخ ساخت ساز موسيقي سنتي دو يحيي وجود دارد كه اولي را يحيي قديم يا يحيي اول مي‌گويند و مراد از يحيي دوم هوانس آبكاريان است. پدر و عموي هوانس نجارهاي بزرگي بودند كه به هنرمندي تمام به اين پيشه مشغول بودند و ساز موسيقي نيز مي‌ساختند. آنها از دربار ظلال سلطان، حاكم وقت اصفهان و همچنين بزرگان بختياري سفارش ساخت ساز مي‌گرفتند؛ از اين‌رو به آنها لقب «نجارباشي» داده بودند. هوهانس از همان دوران نوجواني با ساخت ساز آشنا شد و اين حرفه را در ابتدا از پدرش آموخت. اين تركيب تنها در ايران نيست كه نتايج درخشان و اثرگذار به ارمغان آورده بلكه وقتي به ديگر كشورهاي صاحب فرهنگ و هنر دقت مي‌كنيم مثال‌هايي از اين دست به چشم مي‌خورد منتها با يك تفاوت. برند مشهور گيتار «الحمرا» كه امروزه همچنان در ميان نوازندگان گيتار كلاسيك و فلامنكو نوازان سراسر جهان از جايگاه ويژه برخوردار است نمونه مشابه است؛ يا‌سازي كه پاكو دِ لوسيا نوازنده چيره‌دست و مشهور اسپانيايي در كارگاه شخصي‌اش مي‌ساخت و ساخت آن پس از مرگ او نيز همچنان ادامه دارد. شما همين امروز نيز مي‌توانيد با مراجعه به سايت‌هاي اينترنتي برند گيتار موندو «mundo» را سفارش دهيد. اين نام‌ها به تنهايي اعتبار يك منطقه جغرافيايي شد‌ه‌اند و اصولا الحمرا پيش از آنكه نام و برند محلي باشد كه سازهاي باكيفيت توليد مي‌كند، نام منطقه‌اي است در گراناداي اسپانيا. به ماجراي آقاي يحيي، تارساز چيره‌دست ايراني اهل جلفاي اصفهان بازگرديم. امروز چه تعداد از جوانان اين سرزمين به همين دليل نام محله سنگ‌تراش‌هاي جلفاي اصفهان را با افتخار بر زبان جاري مي‌كنند؟