مجيد صفدري| مقايسه بين كشوري شاخص‌هاي اقتصادي، علاوه بر تعيين جايگاه كشورمان در ميان اقتصاد‌هاي مختلف، امكان بررسي سياست‌هاي اتخاذ شده و پيشرفت‌هاي حاصل شده ناشي از اين سياست‌ها را نيز مهيا مي‌سازد، به همين منظور در اين يادداشت به شاخص‌هاي وضعيت اقتصادي ج.ا.ايران مي‌پردازم كه همگي در پژوهشكده امور اقتصادي وزارت امور اقتصادي و دارايي مورد بررسي قرار گرفته‌اند. پيش از ورود به شاخص‌ها به چند نكته بايد توجه داشت:
اولا:
تعدادي از شاخص‌هاي مورد بررسي، شاخص‌هاي تركيبي است كه توسط برخي سازمان‌هاي بين‌المللي و از تركيب چندين متغير محاسبه و ارايه شده است و ساير شاخص‌ها، شاخص‌هاي كلان اقتصادي هستند كه براساس «نوع» و «ماهيت» به دو بخش تقسيم مي‌شوند:
الف) هدايت‌كننده يا ساختاري كه شامل:
نرخ مشاركت
نرخ مشاركت زنان
نرخ باروري زنان
تعداد مقالات علمي مي‌باشند.
ب) هدف كه شامل:
توليد ناخالص داخلي
توليد سرانه
تورم
بيكاري
سرمايه‌گذاري خالص در دارايي‌هاي غيرمالي
پس‌انداز ناخالص
كل بدهي دولت
فقر شديد هستند.
ثانيا:
تفسير و تحليل هر كدام از شاخص‌ها، نياز به زمان و دانش و تجربه تخصصي دارد و در تصميم‌گيري‌ها و تصميم‌سازي‌ها به عنوان نقشه راه اجراي مديريت‌ها در كشور بسيار تعيين‌كننده خواهند بود. از ديگر نكات مهمي كه در اين زمينه لازم است مورد توجه قرار گيرند:
۱- ابتداي دوره سال ۲۰۰۸ و انتهاي دوره ۲۰۱۹ يا ۲۰۱۸ و ۲۰۱۷ كه ذكر شده است.
۲- ج.ا.ايران در شاخص‌هاي توليد علم و توليد ناخالص داخلي در بين بيست كشور نخست جهان است.
۳ - در شاخص‌هاي توليد سرانه، رقابتپذيري جهاني، نوآوري جهاني، توسعه انساني، توسعه فراگير و سازگاري ديجيتال در رتبه‌هاي بين
۵۰ تا ۱۰۰ كشور نخست جهان است.
۴ - در ساير شاخص‌ها، جايگاه مناسبي نداريم.
و اما شاخص‌هاي اقتصادي ايران در سال ۲۰۱۹ ميلادي:
۱- نرخ مشاركت نيروي كار
مقدار ۴۶.۵ رتبه ۱۷۸ بين ۱۸۷ كشور
۲- نرخ مشاركت نيروي كار زنان
مقدار ۱۶.۶ رتبه ۱۸۲ بين ۱۸۷ كشور
۳- نرخ باروري در سال ۲۰۱۷
مقدار ۲.۲ رتبه ۱۰۴ بين ۲۰۰ كشور
۴ - تعداد مقالات علمي در سال ۲۰۱۸
مقدار ۶۰۲۶۸ رتبه ۱۶ بين ۲۳۳ كشور
۵ - توليد ناخالص داخلي PPP ميليارد دلار در سال ۲۰۱۷
مقدار شاخص ۱۶۹۵ رتبه ۱۸ بين ۱۹۳ كشور
۶ - توليد سرانه PPP دلار در سال ۲۰۱۷
مقدار شاخص ۲۱۰۱۱ رتبه ۶۹ بين ۱۹۳ كشور
۷ - تورم (درصد) در سال ۲۰۱۹
مقدار شاخص ۴۱.۱ رتبه ۶ بين ۱۹۲ كشور
۸ - بيكاري (درصد) در سال ۲۰۱۹
مقدار شاخص ۱۲ رتبه ۳۳ در بين ۱۸۷ كشور
۹ – رقابتپذيري در سال ۲۰۱۹
مقدار شاخص ۵۳ رتبه ۹۹ بين ۱۴۱ كشور
۱۰ - سهولت كسب و كار در سال ۲۰۲۰
مقدار شاخص ۵۸.۵ رتبه ۱۲۷ در بين ۱۹۰ كشور
۱۱- نوآوري جهاني در سال ۲۰۱۹
مقدار شاخص ۳۴.۴۳ رتبه ۶۱ در بين ۱۲۹ كشور
۱۲- آزادي اقتصادي در سال ۲۰۲۰
مقدار شاخص ۴۹.۲ رتبه ۱۶۴ در بين ۱۸۰ كشور
۱۳- توسعه انساني در سال ۲۰۱۸
مقدار شاخص ۰.۷۹۷ رتبه ۶۵ در بين ۱۸۹ كشور
۱۴ - توسعه جنسيتي در سال ۲۰۱۸
مقدار شاخص ۰.۸۷۴ رتبه ۱۴۸ در بين ۱۸۱ كشور
۱۵ - رفاه لگاتوم در سال ۲۰۱۹
مقدار شاخص ۴۸.۳۱ رتبه ۱۱۹ در بين ۱۶۷ كشور
۱۶ - توسعه فراگير در سال ۲۰۱۸
مقدار شاخص ۴.۰۸ رتبه ۲۷ در بين ۷۴ كشور
۱۷ - سازگاري ديجيتال در سال ۲۰۱۶
مقدار شاخص ۰.۵۱ رتبه ۹۳ در بين ۱۸۰ كشور
۱۸ - داده باز (درصد) در سال ۲۰۱۹
مقدار شاخص ۷ رتبه ۱۱۷ در بين ۱۲۲ كشور
بديهي است كه در تصميم‌گيري‌ها و تصميم سازي‌هاي كلان ملي، ظرفيت‌ها و پتانسيل‌هاي كشور در قالب شاخص‌هاي برشمرده شده، نقشه راه مديران ارشد خواهد بود، زيرا با تبيين دقيق وضعيت موجود، مي‌توان مسير و نقشه راه مناسب، براي نيل به وضعيت مطلوب را يافت.
معاون توسعه مديريت دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد