مشاركت بيشتر زنان در واتيكان
محمود فاضلي
كليساي كاتوليك و شخص پاپ يكي از فعال‌ترين دوره‌هاي كاري خود را سپري مي‌كنند. ابراز همدردي پاپ با مصيبت‌زدگان لبنان و كمك مالي 250 هزار يورويي به اين كشور و تاكيد ايشان بر كمك سخاوتمندانه جامعه جهاني به لبنان، تهيه تومار دو كاردينال براي پايان بخشيدن به وضعيت مسلمانان چين، پيام به مناسبت روز جهاني جهانگردي، مخالفت با تبديل كليساي آگيا صوفيا در تركيه به مسجد و پيام به مناسبت سالگرد بمباران اتمي هيروشيما، مهم‌ترين فعاليت‌ها و موضع‌گيري كليساي واتيكان و شخص پاپ در روزهاي اخير است.
پاپ همچنين اخيرا شش زن غير روحاني (دو آلماني، دو اسپانيايي و دو بريتانيايي) را در شوراي اقتصاد واتيكان منصوب كرد. اين افراد همگي كارشناس امور اقتصادي، مالي و حقوق بين‌الملل هستند. در شوراي اقتصاد واتيكان تاكنون هر 15 عضو آن مرد بودند. اين شورا متشكل از هشت اسقف كه هميشه مرد خواهند بود و هفت نفر ديگر از ميان اشخاص غيرمذهبي هستند. انتصاب‌هاي جديد در شرايطي رخ مي‌دهد كه واتيكان با مشكلات مالي و اقتصادي دست به گريبان است و همه‌گيري ويروس كرونا و در نتيجه افت آمار بازديدكنندگان از موزه‌هاي واتيكان اين مشكلات را تشديد كرده است.
شوراي اقتصاد واتيكان (وزارت اقتصاد) نهادي است كه در فوريه 2014 توسط پاپ تاسيس شد كه وظيفه آن، نظارت بر مسائل اقتصادي و مالي در نهادهاي ديگر دستگاه واتيكان، سازمان‌هاي مرتبط با مقر مقدس و دولت شهر واتيكان است. اين شورا شامل 15 عضو است كه 8 عضو آن از ميان كاردينال‌ها و اسقف‌هاي جهان انتخاب مي‌شود، به‌طوري كه جهاني بودن كليسا را نشان دهد و 7 عضو ديگر كارشناس اقتصادي و امور مالي از كشورهاي مختلف هستند. كاردينال ماركس سراسقف مونيخ آلمان (تا تعيين رييس جديد شوراي اقتصاد) همچنان به عنوان هماهنگ‌كننده اين شورا فعاليت خواهد داشت.
به اين ترتيب حضور زنان در نهادهاي واتيكان، افزايش يافت كه در تاريخ دو هزار ساله كليساي مقدس رم هرگز رخ نداده است. پاپ در سخنراني روز نخست سال جديد ميلادي گفته بود «زنان بايد به‌طور كامل در روند تصميم‌گيري وارد شوند» پاپ همچنين در اين نطق خشونت عليه زنان را محكوم و تاكيد كرده بود زنان بايد به‌طور كامل در روند تصميم‌گيري‌ها شركت داده شوند و هر گامي كه براي زنان برداشته مي‌شود به‌طور كلي در جهت انسانيت است. پاپ چندي پيش نيز در سخنراني خود گفته بود اين كليسا بايد به تاريخ سلطه مردانه و سوءاستفاده جنسي از زنان اقرار كند.
پاپ با تصميم جديدش عملا به سخنانش به انتصاب شش زن در شوراي اقتصاد جامه عمل پوشاند. پاپ آنها را از ميان اساتيد دانشگاه‌ها و مديران درجه اول جهان در امور مالي برگزيد. پاپ همچنين يك وكيل زن را به عنوان معاون بخش روابط خارجي واتيكان كه مسوول فعاليت‌هاي سياسي و ديپلماتيك دولت واتيكان است، منصوب كرد. شواهد نشان مي‌دهد روند طولاني، پيچيده و اغلب بحث‌برانگيز ارزش قائل‌شدن براي زنان در سلسله مراتب كليسايي در حال شتاب گرفتن است و حضور زنان در خدمت به پاپ و در مقر مقدس افزايش يافته است. در سال 2010 و در دوره بنديكت شانزدهم، از 4053 پرسنل واتيكان، 697 نفر (17 درصد) زن بودند، اما در سال 2019 از 4618 نفر پرسنل، 1016 نفر (22 درصد) زن هستند. چندي پيش مجله «زن، كليسا و جهان» ماهنامه‌اي توسط ارگان رسمي واتيكان «اُسّرواتوره رومانو» منتشر مي‌شود نظرات زنان وابسته به كليسا اعم از غير روحاني و كساني كه به كسوت رهبانيت در آمده‌اند، در خصوص پاپ فرانسيس را منتشر كرد.
از نظر اين مجله، مهم‌ترين موضوعاتي كه از سوي پاپ در رابطه با زنان مطرح شده، عبارتند از رسيدگي سريع پاپ پس از آغاز رهبري خود بر كليساي كاتوليك، به موضوعات بانوان، احتمال انتساب آنان به عنوان شماس (خادمان كليسا) براساس رويكردهاي شوراي دوم واتيكان، بازنگري در سنت ديرينه تمركز قدرت دركليسا در دست مردان، آزارهاي جنسي راهبه‌ها در كليسا و لزوم شنيدن (و بي‌پاسخ نگذاشتن) زمزمه‌هاي افراد مروج مردسالاري در كليسا بوده است.
در بخشي از شماره اين مجله آمده است: «به اعتقاد سه بنيانگذار انجمن زنان در واتيكان، بانوان در واتيكان هر چند برخي اوقات همانند مردان تلقي شده‌اند اما بيشتر مواقع حتي همانند افرادي با ارزش پايين عقلي و توانايي حرفه‌اي نسبت به مردان، هميشه آماده به خدمت و مطيع فرامين ارشدهاي‌شان ديده شده‌اند لذا با اين اوصاف به ضرورت تخريب ديوار تبعيض ميان زنان و مردان در كليسا نيازمنديم.»