احتمال ورود منطقه به چرخه ديگري از خشونت بالا است
سرنوشت بغداد و بيروت
در گرو ي انتخابات امريكا
مترجم: گلي اصغري
در شرايطي كه به انتخابات رياست‌جمهوري امريكا نزديك مي‌شويم، تنش‌ها در عراق و لبنان به اوج خود رسيده و انتظار مي‌رود رويكرد واشنگتن نقش مهمي در تحولات ژئوپليتيكي خاورميانه به ويژه در اين دو كشور داشته باشد. در عراق و در واكنش به حملات راكتي كه در هفته‌هاي گذشته عليه اماكن ديپلماتيك انجام شده است، مايك پمپئو وزير خارجه امريكا تهديد كرده سفارت اين كشور در بغداد را تعطيل مي‌كند. در لبنان نيز به نظر مي‌رسد طرح فرانسه براي حل و فصل سياسي امور كه با هدف جلوگيري از فروپاشي حكومت ارايه شده در همان ابتداي كار متوقف شده است چراكه سياستمداران لبناني مورد حمايت عربستان با گروه حزب‌الله درگيرند. تحليلگران مي‌گويند، تحولات اخير احتمال بروز يك فاجعه در هر دو كشور را بالا مي‌برد و به نظر مي‌رسد همه اينها به انتخابات ماه نوامبر امريكا مرتبط است. پايگاه خبري سي‌ان‌ان در گزارشي مي‌نويسد: دور جديد حملات راكتي در عراق، امريكا را به آنجا رسانده كه مي‌خواهد سفارتش را تعطيل كند اما اين حملات چيز جديدي نيست. سجاد جياد، تحليلگر مسائل عراق در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان مي‌گويد: زمان‌بندي اين تصميم امريكا بسيار حائز اهميت است. اين حملات از سال گذشته آغاز شده و تاكنون ادامه يافته‌اند؛ چه شده كه حالا امريكايي‌ها ناگهان تصميم گرفته‌اند سفارت‌شان را تعطيل كنند؟ هشدار پمپئو دولت عراق را در بهت فرو برد. اين تصميم پس از سفر مصطفي الكاظمي، نخست‌وزير عراق به واشنگتن در اواخر ماه آگوست اعلام شد؛ سفري كه بسياري آن را سفر موفقي براي نخست‌وزير مورد حمايت امريكا مي‌دانستند. اندرو پيك، معاون اسبق وزارت خارجه امريكا در امور ايران و عراق در مقاله‌اي در پايگاه خبري تحليلي شوراي آتلانتيك مي‌نويسد: كاظمي در واشنگتن در واكنش به مهم‌ترين نگراني امريكايي‌ها قول نداد جلوي نفوذ ايران در كشورش را بگيرد و ترامپ نيز او را براي انجام اين كار تحت فشار نگذاشت. او نيازي به اين كار نداشت. خود اين سفر نمونه‌اي از نحوه رقابت امريكا با ايران در عراق است: از طريق تعامل، ديدارهاي دوجانبه و ديگر اقدامات نمادين. و اين مساله معمولا براي منافع ملي امنيتي امريكا كفايت مي‌كند.اما در پي موج اخير حملات كه يكي از آنها منجر به كشته شدن 5 عضو يك خانواده در نزديكي فرودگاه بغداد شد، كاخ سفيد به كاظمي فشار آورده تا جلوي گروه‌هاي مسلحي كه ادعا مي‌شود به ايران وابسته‌اند، بگيرد. در شرايطي كه احزاب مورد حمايت ايران بخش مهمي از كرسي‌هاي مجلس عراق را در دست دارند چنين خواسته‌اي بعيد است محقق شود. جياد مي‌گويد: كاظمي در شرايط بسيار دشواري قرار دارد. واقع‌بينانه نگاه كنيم، كار زيادي از دست او برنمي‌آيد. او توانايي لازم براي برقراري كامل حاكميت قانون را ندارد و نمي‌تواند همه گروه‌هايي كه منافع امريكا را تهديد مي‌كنند تحت تعقيب قرار دهد. اما ممكن است انتخابات ماه نوامبر امريكا باعث شود تحولات به گونه ديگري رقم بخورند. اگر پيش از انتخابات حمله موفقي عليه يكي از اماكن ديپلماتيك امريكا انجام شود اين مساله مي‌تواند ضربه مرگباري را به كمپين انتخاباتي ترامپ وارد كند. جياد مي‌گويد در واكنش به چنين اقدامي، ترامپ ممكن است همه ديپلمات‌هاي امريكايي را از عراق خارج كند، درست مثل كاري كه پس از حمله سال 2012 به سفارت امريكا در بنغازي انجام شد؛ حمله‌اي كه در آن سفير امريكا در ليبي به قتل رسيد. جياد معتقد است اين حملات به اين زودي‌ها پايان نمي‌يابند و امريكايي‌ها بايد تصميم خود را بگيرند. آيا مي‌خواهند برنامه خود را پيش برده و سفارت‌شان را تعطيل كنند؟ آيا اگر به اين نتيجه برسند كه دولت عراق توان لازم را ندارد خود به اين حملات واكنش نشان مي‌دهند؟ اگر اين طور شود بار ديگر به چرخه خشونت بازمي‌گرديم. تحليلگران مي‌گويند، تنش‌هاي اخير يادآور اتفاقاتي است كه پس از ترور سردار قاسم سليماني در ماه ژانويه افتاد. به نظر مي‌رسيد كه اين حمله منطقه را به جنگي هولناك و ناگهاني مي‌كشاند اما پس از آنكه ايران با حملات موشكي خود به مواضع امريكا در بغداد انتقام ترور فرمانده‌اش را گرفت، اوضاع در عراق كمي آرام‌تر شد.
فاجعه در انتظار لبنان
در لبنان نيز كه طي يك سال گذشته چندين بحران را از سر گذرانده است، فاجعه ديگري در راه است. بن‌بست سياسي در اين كشور در شرايطي به اوج خود رسيده كه ذخاير ارزي لبنان به سرعت رو به اتمام است. اين مساله باعث مي‌شود، كمك‌هاي بين‌المللي كه بيروت به شدت به آن نياز دارد از دسترس اين كشور خارج شود. تحليلگران مي‌گويند در شرايطي كه هيچ‌كس نمي‌داند كدام يك از نامزدها در انتخابات امريكا پيروز مي‌شود احتمال اينكه تا قبل از انتخابات پيشرفتي در وضعيت لبنان حاصل شود نزديك به صفر است. اين وضعيت باعث مي‌شود لبنان كه ماه گذشته 100 سالگي خود را جشن گرفت به فروپاشي نزديك‌تر شود.كشورهاي غربي مي‌گويند، لبنان تنها در صورتي مي‌تواند از كمك‌هاي چند ميليارد دلاري بهره‌مند شود كه دولت نجات ملي در اين كشور تشكيل شود و اصلاحات اقتصادي انجام دهد. با اين حال مذاكرات اوليه‌اي كه امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه ماه گذشته ترتيب داد با شكست روبه‌رو شد. پس از آن بود كه مكرون ضرب‌الاجل خود را از 15سپتامبر به فاصله دو هفته‌اي 2 تا 16 نوامبر تمديد كرد.ناظران محلي مي‌گويند اين ضرب‌الاجل جديد آنچه را كه مدت‌ها تصور مي‌كردند، تاييد مي‌كند: اينكه بن‌بست سياسي ميان گروه‌هاي لبناني پيش از مشخص شدن برنده انتخابات امريكا تمام نخواهد شد.وضعيت مبهم و بلاتكليف عراق و لبنان باعث مي‌شود اين دو كشور درجا بزنند اما احتمال ورود منطقه به چرخه ديگري از خشونت بسيار بالاست. ابتلاي ترامپ به بيماري كوويد 19 كه روز جمعه اعلام شد اين وضعيت نامشخص را بدتر مي‌كند. همان طور كه تحليلگران امريكايي نگرانند مبادا وضعيت سلامت ترامپ، امنيت ملي امريكا را تهديد كند، رقباي واشنگتن در منطقه نيز ممكن است بر اين اساس در محاسبات سياسي خود تجديد نظر كنند.
وضعيت مبهم و بلاتكليف عراق و لبنان باعث مي‌شود اين دو كشور تا اطلاع ثانوي درجا بزنند اما احتمال ورود منطقه به چرخه ديگري از خشونت بسيار بالاست. ابتلاي ترامپ به بيماري كوويد 19 كه روز جمعه اعلام شد اين وضعيت نامشخص را بدتر مي‌كند. همان طور كه تحليلگران امريكايي نگرانند مبادا وضعيت سلامت ترامپ، امنيت ملي امريكا را تهديد كند رقباي واشنگتن در منطقه نيز ممكن است بر اساس وضعيت اين كشور در محاسبات سياسي خود تجديد نظر كنند.