آخرين رييس جمهور
نوشته فرهاد والي
اين وسط چه اتفاقي افتاد؟ تيلرسون به رهبران كنگره گفته بود، دونالد ترامپ براي مذاكرات 2017 هامبورگ به كلي آمادگي نداشته و مطالبي كه وزارت خارجه آماده مي‌كند را مطالعه نمي‌كند. وقتي ترامپ اعلام كرد كه مي‌خواهد ركس تيلرسون، ميلياردر امريكايي و مديرعامل اكسان‌موبيل يكي از ثروتمندترين شركت‌هاي نفتي جهان را كه بيش از ده‌ها كشور ثروتمند خاورميانه دارايي دارد به عنوان وزير خارجه تعيين كند، همه به او خنديدند اما او اين كار خنده‌دار را مثل بقيه كارهاي خنده‌دارش انجام داد. با اين حال اين كار خنده‌دار جدي‌ترين و منطقي‌ترين كاري است كه تا به امروز دونالد ترامپ انجام داده و ركس تيلرسون يكي از آبرومندترين، لايق‌ترين و مديرترين اشخاصي است كه در سيستم دونالد ترامپ حضور پيدا كرده است.
او قبل از آنكه ترامپ از او بخواهد به عنوان وزير خارجه فعال شود حتي با ترامپ صحبت هم نكرده بود. تيلرسون در يك مصاحبه با شبكه سي‌بي‌اس (CBS) گفت:«كار با ترامپ براي من چالش‌برانگيز بود. من از شركت اكسان‌موبيل با نظم بسيار روندگرا آمده بودم، رفتن و كار با مردي كه كاملا بي‌نظم است، دوست ندارد بخواند، خلاصه و اهم اخبار را نمي‌خواند، موضوعات اين‌طوري. توجه كنيد اين چيزي است كه من به آن اعتقاد دارم و شما مي‌توانيد سعي كنيد به من خلاف حرفم را ثابت كنيد.» او همچنين اضافه كرد:«من فكر مي‌كنم بخشي از آن بديهي است كه ما كاملا در سبك‌هايمان متفاوت هستيم. ما يك سيستم ارزشي مشترك نداريم». ترامپ روز 13 مارس 2018 ركس تيلرسون را اخراج كرد.
ركس وين تيلرسون (Rex Wayne Tillerson) در 23 مارس 1952 متولد شد. در ويچيتا فالز تگزاس(Wichita Falls, Texas) پسر پتي‌سو و بابي جو تيلرسون متولد شد. نام او به خاطر علاقه خانواده به ركس آلن و جان وين شد ركس وين. او در سال 1975 ليسانس علوم مهندسي عمران را از دانشگاه تگزاس در آستين دريافت كرد. او سال 1975 به عنوان مهندس در اكسان‌موبيل استخدام شد. او پس از طي مدارج ترقي و كار در نقاط بسيار دورافتاده جهان در سال 2004 به مديرعاملي آن شركت رسيد. اول فوريه 2017 تا 31 مارس 2018 به عنوان شصت‌ونهمين وزير امور خارجه ايالات متحده در دوران رياست‌جمهوري دونالد ترامپ خدمت كرد.
البته عجيب است كه شخصي مانند دونالد ترامپ كه مهم‌ترين كارهايش تا قبل از رياست‌جمهوري مجري‌گري تلويزيون، هتلداري و كلاهبرداري بوده براي وزارت‌خارجه خودش مدير ششمين شركت بزرگ جهان را در حوزه انرژي انتخاب كرده اما توجه كنيم با توجه به رابطه ترامپ با روسيه و نقش آن كشور در انتخاب دونالد ترامپ، ركس تيلرسون تنها وزير خارجه امريكاست كه در سال 2013 به دليل خدمات خودش در حوزه انرژي به روسيه از دست پوتين نشان لياقت دريافت كرده است. در واقع كمپاني اكسان‌موبيل در رابطه با پوتين، روسيه را از بحران وحشتناكي كه در حوزه نفت قرار داشت، نجات داد. او يكي از اصلي‌ترين عناصر حلقه ترامپ و پوتين بود.
ركس تيلرسون همانند برخي از ژنرال‌هاي چهار ستاره، جمهوري‌خواهان مهم و شخصيت‌هاي سياسي برجسته امريكا به كمك ترامپ آمدند نه به خاطر اينكه دونالد ترامپ را دوست داشتند بلكه به اين دليل كه نمي‌خواستند امريكا از ميان برود و قصد داشتند كمبود خرد و سياست‌ورزي كه با وجود ترامپ در كشور به وجود آمده بود را با حضور خودشان جبران كنند. او برخلاف ترامپ علاقه‌اي نداشت كه در برابر دوربين‌ها ظاهر شود و فقط زماني مصاحبه مي‌كرد كه مجبور مي‌شد. ركس تيلرسون كه در مواضع گوناگوني با ترامپ اختلاف داشت، سرانجام 13 ماه پس از اينكه تيلرسون در اول فوريه سال 2017 بر سر كار آمد ترامپ او را در 13 مارس 2018 كنار گذاشت. در ۱۳ مارس ۲۰۱۸ دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در توييتر خود اعلام كرد كه ركس تيلرسون را از سمت خود بركنار كرده و مايك پمپئو، رييس سازمان اطلاعات مركزي امريكا(سيا) را به عنوان جايگزين او معرفي كرده است. ترامپ در مورد دلايل بركناري تيلرسون گفت كه آن دو در مسائلي مانند پرونده هسته‌اي ايران با هم اختلاف داشتند و او تصور مي‌كند كه اكنون آقاي تيلرسون راضي‌تر باشد.»
برخلاف نظر ترامپ، تيلرسون حاضر نبود براي نزديكي به روسيه از منافع كوتاه و درازمدت ايالت متحده چشم‌پوشي كند. او اعتقاد داشت كه حضور روسيه در كريمه غيرقانوني است. او از افرادي بود كه با خروج ايالات متحده از برجام مخالفت بود. بارها به ترامپ گوشزد كرده بود كه خروج ايالات متحده از برجام عواقب خوبي ندارد. افراد نزديك تيلرسون از او شنيده بودند كه او ترامپ را مجنون يا ساده‌لوح توصيف كرده بود. وقتي از تيلرسون پرسيده شد، دليل اختلافات شما با ترامپ چه بود، گفت او بيشتر غريزي تصميم مي‌گيرد، نمي‌خواهم بگويم از روي هوس بيشتر غريزي است. او گفت وقتي به ترامپ توضيح مي‌دادم كه اين كار شما قانوني نيست يا معاهدات بين‌المللي را نقض مي‌كند، خوشش نمي‌آمد. به او مي‌گفتم آقاي رييس‌جمهور مي‌دانم كه چكار مي‌خواهيد بكنيد ولي با اين روش نمي‌شود. ترامپ از كسي كه اين چيزها را به او گوشزد كند، خوشش نمي‌آيد. او به مرور از روش رك و راست من خسته شد.
جان بولتون (John Robert Bolton)
دكتر استرنج‌لاو نام فيلمي است از استنلي كوبريك كه در آن يك نظامي امريكايي براي اينكه بمب اتمي را به پايگاه دشمن بزند، حاضر است جانش را هم بدهد. او مانند كابوي‌ها سوار بر بمب در آخرين صحنه فيلم ديده مي‌شود. جان بولتون شباهت زيادي به آن شخصيت دارد با اين تفاوت كه او حاضر است بمب را شليك كند ولي خودش حاضر نيست كشته شود.
جك استراو درباره جان بولتون نوشته است:«بولتون يكي از معدود آدم‌هايي است كه در دوران خدمتم(جولاي ۲۰۰۴) ديده‌ام و آرزو مي‌كردم، كاش نديده بودم. او آدمي متعصب و دوست نداشتني است.» جمله جك استراو را مي‌توان در اشكال مختلف از اغلب آدم‌هايي شنيد كه شانس اينكه جان بولتون را نبينند، نداشتند. دونالد ترامپ وقتي در حال مبارزات انتخاباتي 2016 بود به جان بولتون به عنوان وزير خارجه امريكا فكر مي‌كرد اما مشكل اصلي دونالد كوچولو سبيل‌هاي جان بولتون بود و شايد به همين دليل بود كه ركس تيلرسون را به عنوان وزير خارجه انتخاب كرد. بعدها جان بولتون يكي از 6 نفري شد كه در طول 3 سال مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ شدند. بوش پدر، بيل كلينتون و بوش پسر هر كدام در هر 4 سال يك مشاور امنيت ملي داشتند در حالي كه ترامپ 6 مشاور امنيت ملي فقط در فاصله سال‌هاي 2017 تا 2019 داشت.
جان رابرت بولتون(John Robert Bolton) در سال 1948 به دنيا آمد، پدرش آتش‌نشان و مادرش خانه‌دار بود. مدرك كارشناسي خود را از دانشگاه ييل(Yale University) گرفت. او در تمام عمرش طرفدار حمله نظامي به ويتنام، عراق، ارتش روسيه، افغانستان، ايران و كره شمالي بود با اين همه در تنها جنگي كه در سن 22 سالگي بايد حضور پيدا مي‌كرد، شركت نكرد و از فراريان جنگ ويتنام بود. او در اين مورد بعدها در دفتر گردهمايي بيست‌وپنجمين سالگرد فارغ‌التحصيلي خود نوشت:«اعتراف مي‌كنم كه من هيچ علاقه‌اي به كشته شدن در شاليزارهاي برنج جنوب شرق آسيا نداشتم. از نظر من، ما جنگ ويتنام را در همان زمان هم باخته بوديم.»
جان بولتون مدتي دستيار حقوقي بود سپس براي مدتي مشاور حقوقي نمايندگي امريكا براي توسعه بين‌المللي، مدتي معاون دادستان كل در وزارت دادگستري امريكا و مدتي معاون امور سازمان‌هاي بين‌المللي در وزارت امور خارجه شد. او در سال 2001 در دولت جورج بوش، معاون وزير امور خارجه در امور كنترل جنگ‌افزار و امور امنيت بين‌المللي بود. او در اين سمت مسووليت پيشگيري از گسترش جنگ‌افزارهاي كشتارجمعي را داشت. اما او در اين مسووليت درست برعكس عمل كرد يعني به جاي محدودسازي قراردادهاي خلع سلاح، طرفدار برداشتن زنجيرهاي ناشي از چنين قراردادهايي بر دست و پاي اسلحه‌سازي و فروش جنگ‌افزارهاي امريكايي شد.
يكي از اقدامات خاص جان بولتون در شرايطي كه ايران در حال همكاري با امريكا عليه دولت‌هاي عراق و افغانستان بود، قرار دادن نام ايران در محور شرارت بود. او جورج بوش را متقاعد كرد كه در سخنراني خودش نام ايران را در محور شرارت قرار دهد. او نقش اساسي در به هم خوردن پيمان سعدآباد در سال 2004 داشت. در آن پيمان ايران پذيرفته بود كه غني‌سازي هسته‌اي خودش را متوقف كند.
جان بولتون پس از سال 2005 و با وجود نظر سناي امريكا جان بولتون را به عنوان نماينده امريكا در سازمان ملل منصوب كرد. سناي امريكا با وجود اينكه جان بولتون تا سال 2006 سفير اين كشور در سازمان ملل متحد بود هرگز او را تاييد نكرد. بولتون پس از ترك دولت بوش به عنوان عضو پيوسته ارشد پژوهشي سياست عمومي به موسسه امريكن اينترپرايز برگشت. او خوشبختانه در دوره اوباما هيچ مسووليت سياسي و امنيتي نداشت. جان بولتون سرانجام در 23 مارس 2018 مشاور امنيت ملي دولت ترامپ شد. او تا دهم سپتامبر 2019 در اين سمت باقي بود. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، روز سه‌شنبه 10 سپتامبر در توييتي اعلام كرد كه جان بولتون، مشاور امنيت ملي خود را اخراج كرده است. دونالد ترامپ در توييت خود نوشت كه با بسياري از پيشنهادهاي آقاي بولتون به شدت مخالف بوده و گفته عده‌اي ديگر در كابينه او هم همين موضع را داشته‌اند.
جان بولتون پس از كنار رفتن از كاخ سفيد اعلام كرد كه قصد دارد با نوشتن كتابي در مورد دونالد ترامپ افشاگري كند. در بخشي از اين كتاب كه در ژوئن 2020 منتشر شد، بولتون نوشت:«او يك بار پرسيد آيا فنلاند جزو روسيه است؟ حتي نمي‌دانست كه بريتانيا يك قدرت اتمي است.» دونالد ترامپ نيز در واكنش به كتاب بولتون در يك توييت نوشت:«كتاب «بسيار خسته‌كننده» جان بولتون ديوانه(نيويورك تايمز) از دروغ و داستان‌هاي دروغ ساخته شده است. همه چيز درباره من خوب گفته شده بود تا روزي كه من او را اخراج كردم. يك احمق ملال‌آور و بدخلق كه فقط خواهان جنگ بود.» بيشترين كشوري كه در كتاب جان بولتون نام آن ذكر شده، «ايران» است كه بيش از ۳۷۲ بار تكرار شده است.
انآراي (NRA)
در متمم دوم قانون اساسي در ايالات متحده آمده حق مردم در نگه داشتن و حمل سلاح ضروري است و نبايد نقض شود. به همين دليل افراد بسياري اسلحه دارند چون با وجود مخالفت‌هاي بسيار دموكرات‌ها اين هنوز يك حق تضمين شده در قانون اساسي است. گروه‌هاي هوادار اسلحه و تفنگ برنامه‌ها و شوهاي زيادي دارند. اما از همه مهم‌تر انجمن ملي تفنگ National Rifle) Association) است. رييس سابق آن هم چارلتون هستون، بازيگر مشهور بن‌هور بود و اكنون وين لاپير رييس آن است. انجمن تفنگ مهم‌ترين لابي توليد‌كنندگان اسلحه شخصي امريكاست. در جريان انتخابات سال 2016 روس‌ها به دنبال راه‌هايي براي كمك مالي به ترامپ مي‌گشتند، راه‌هايي كه بتواند از ديد ناظران مالي امريكا هم دور بماند.
روس‌ها مي‌دانستند خيلي از آنها كه ترامپ را دوست دارند، اسلحه را هم دوست دارند به همين دليل توجه‌شان به انآراي معطوف شد. روس‌ها خانم جاسوسي را به نام ماريا بوتينا(Maria Butina) كه به آنها پرستوي قرمز مي‌گويند، استخدام كردند كه زيبا بود و به عنوان موسس سازمان انآراي در روسيه تشكيلاتي راه انداخت، آن هم در كشوري كه داشتن يك تفنگ بادي مشكل‌ساز مي‌شود و اگرچه مافياي آن اسلحه دارد ولي حمل سلاح غيرقانوني است.