واكنش فعالان اقتصادي به خبر تمديد بررسي «FATF» در مجمع تشخيص مصلحت نظام
تشديد احتياط در بازارها
اما با اخبار منتشر شده درباره بازبيني لوايح FATF، اين احتمال قوت مي‌گيرد كه ايران از فهرست سياه خارج شده و قيمت‌ها نزولي شود. سيگنالي كه ممكن است به افزايش عرضه ارز در بازار نيز كمك كند. هرچند اگر ايران قرار باشد بار ديگر با عبور از تحريم‌ها، تجارت بين‌المللي را به صورت عادي از سر بگيرد، بايد از ليست سياه گروه ويژه اقدام مالي خارج شود. از طرف ديگر و همزمان با اعلام خبر موافقت رهبري با بازبيني لوايح موسوم به FATF، برخي منتقدان دولت و اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام، از اين موضوع ابراز بي‌اطلاعي كرده‌اند. به نظر مي‌رسد كه عرصه سياسي فضاي ناشفاف و مبهمي براي بخش اقتصادي ايجاد كرده است. دعواي زرگري ميان دولت و مجلس كه با سيگنال‌هاي مثبت دولت و پاسخ‌هاي مبهم نمايندگان مجلس همراه است؛ شرايط را در بازارها به هم ريخته است. هر چند در ميان فعالان و كارشناسان اقتصادي نيز هر دو ديدگاه مخالف و موافق تصويب اين لوايح وجود دارد.
پيش‌شرط‌ها براي پذيرش بررسي FATF
شفاف نشده است
حسن خسروجردي، نايب رييس اول اتاق مشترك بازرگاني ايران و آفريقا در اين باره به «اعتماد» گفت: بنده جزو افرادي بودم كه از ابتدا با تصويب لوايح FATF مخالف بودم، زيرا به اعتقاد من اين اقدام موجب به خطر افتادن كشور مي‌شود. خسروجردي ادامه داد: هرچند هنوز اطلاعات زيادي از اين موضوع در دست نيست، اما اينكه رهبري با درخواست تمديد اين لوايح موافقت كرده‌اند بايد ديد چه پيش‌شرط‌هايي بابت اين قضيه مطرح كرده‌اند، زيرا غربي‌ها در اين خصوص برنامه‌هاي خود را دارند.
اين عضو اتاق بازرگاني ايران و آفريقا با بيان اينكه بعيد به نظر مي‌رسد اين قضيه سرانجامي داشته باشد، گفت: پيش‌بيني من اين است كه اين قضيه هم سرنوشت دور اول برجام را خواهد داشت، مگر اينكه غربي‌ها در مسائل نظامي ايران و ساخت موشك و... دخالتي نكنند. خسروجردي تصريح كرد: ما بايد توان اين قضيه را داشته باشيم تا حداقل بتوانيم خوراك نيروگاه خود را تامين كنيم، اما در اين مدت ثابت شده كه هرگاه غربي‌ها امتيازي داده‌اند امتيازي نيز از ما گرفته‌اند. اين فعال بخش خصوصي با اشاره به دور زدن تحريم‌ها افزود: در شرايط كنوني حتي اگر پيمان تجاري هم منعقد شود ما توانايي اجراي آن را با توجه به كليت محدوديت‌هاي موجود در تحريم‌ها نداريم و جابه‌جا كردن پول را از روش‌هاي غيرقانوني در عرصه بين‌المللي انجام مي‌دهيم. اين عضو اتاق بازرگاني ايران و آفريقا با بيان اينكه اتهامات پولشويي و حمايت مالي از تروريسم در واقع براي ضعيف جلوه دادن كشورهاي جهان سوم مطرح مي‌شود، گفت: اگر به كشور ديگري كمك مالي كنيم به ما اتهام حمايت مالي از تروريسم مي‌زنند، اين در حالي است كه آنها دانشمند هسته‌اي ما را ترور مي‌كنند و اين موضوع بايد روشن شود كه اگر اين اتهامات را به ما مي‌زنند حداقل تعريف درستي از تروريسم ارايه دهند تا معني ترور و كشورهاي تروريست مشخص شود.
FATF چيست؟
FATF يك سازمان بين‌دولتي است كه در سال 1989 به ابتكار كشورهاي عضو گروه «جي7» تشكيل شد تا بررسي‌هايي درباره وضعيت قوانين مبارزه با پولشويي در بازارهاي مختلف مالي را در سراسر جهان انجام دهد.
مقررات مبارزه با پولشويي شامل قوانيني است كه اشخاص و شركت‌ها را موظف مي‌كند در مورد نحوه كسب درآمدشان به دولت‌ها توضيح دهند، از اين راه، پول‌هايي كه از راه‌هاي نامشروع مانند قاچاق، رشوه و تخلف‌هاي مالي به دست آمده است، براي ورود به بازارهاي مالي با دشواري بيشتري روبه‌رو مي‌شود. در سال 2001 بعد از حملات تروريستي 11 سپتامبر به برج‌هاي مركز تجارت جهاني در نيويورك، يك وظيفه ديگر هم به عهده كارشناسان سازمان گذاشته شد و آن اينكه «بازارهاي هدف براي سرمايه‌گذاري را از نظر وجود امكان تامين مالي تروريسم» بررسي كنند.
چرا FATF در ايران اجرا نشد؟
طي سال‌هاي گذشته اجرايFATF موافقان و مخالفان زيادي داشته، موافقان پذيرش اين لوايح را باعث دلگرمي اروپايي‌ها عنوان مي‌كنند و مي‌گويند با پذيرش FATF مكانيسم مالي مربوط به ايران فعال مي‌شود. اين عده معتقدند؛ روابط كشورها بر اساس نظم نوين جهاني و دهكده جهاني شكل گرفته كه به تبع آن خواسته يا ناخواسته، هر مساله‌اي مي‌تواند روي ساير كشورها تاثير بگذارد و همگي ناگزير به پذيرش هر تصميم، جمعي هستند و FATF موضوعي مانند ساير موضوعات جهاني است و بسياري از كشورها اين موضوع را پذيرفتند و به كنوانسيون‌هاي آن وفادار هستند. بنابراين اگر كشوري بخواهد خارج از چارچوب عمل كند، مانند اين است كه مي‌خواهد در دهكده جهاني جزيره مستقلي را بدون ارتباط با ساير كشورها داشته باشد و اين اقدام عملي نخواهد شد، چراكه خواسته يا ناخواسته اين كشور ناگزير به تعامل با ساير كشورهاست. موافقان معتقدند؛ پذيرش FATF باعث ايجاد تصويري امن و شفاف از اقتصاد ايران و حساب‌هاي بانكي مي‌شود؛ مساله‌اي كه براي سرمايه‌گذاران بين‌المللي اهميت زيادي دارد. سرمايه‌گذاران بين‌المللي سرمايه‌هاي خود را جايي مي‌برند كه شفافيت وجود داشته باشد. مخالفان اما معتقدند؛ توصيه‌هاي FATF موجب شفاف شدن فضاي مالي ايران براي ديگر كشورها مي‌شود و دور زدن تحريم‌ها را ناممكن مي‌كند و امريكا مي‌تواند با استفاده از اطلاعات مبدا تراكنش مالي، كانال‌هاي دور زدن تحريم‌ها را كشف و مسدود كند. اين شرايط تجارت خارجي كشور را تحت تاثير قرار مي‌دهد و به تبع آن، با كاهش درآمدهاي ارزي، معيشت مردم نيز تحت تاثير قرار مي‌گيرد.