«نويز: اقتصاد سياسي موسيقي» منتشر شد
چگونه مناسبات قدرت موسيقي را مي‌بلعد؟
مترجم كتاب «نويز» اثر ژاك آتالي مي‌گويد كه نويسنده در اين كتاب نسبت ميان موسيقي و قدرت را با استادي مطرح مي‌كند. بحث مهم اين است كه چگونه طبقه بورژوازي موسيقي را وارد مناسبات كالايي كرد؟ به گزارش مهر، به تازگي كتاب «نويز: اقتصاد سياسي موسيقي» نوشته ژاك آتالي و ترجمه اميرحسين خليلي با شمارگان ۵۵۰ نسخه، ۲۳۸ صفحه و بهاي ۴۸ هزار تومان توسط انتشارات ناهيد در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. ژاك آتالي (متولد۱۹۴۳) نظريه‌پرداز فرانسوي، اقتصاددان، نويسنده و مشاور سياسي است كه از سال‌هاي ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۱ مشاور رييس‌جمهور وقت فرانسه يعني فرانسوا ميتران بود. او اولين رييس بانك اروپايي بود و به سال ۱۹۹۷ پيشنهاد اصلاح سيستم درجات آموزش عالي در فرانسه را ارايه داد. برخي ديگر از كتاب‌هاي او همچون «گفتار و ابزار: روش‌شناسي تلفيقي علم اقتصاد»، «انسان خانه به دوش» و «يهوديان جهان و پول: تاريخ اقتصادي قوم‌يهود» نيز به فارسي ترجمه و منتشر شده است. اميرحسين خليلي مترجم كتاب «نويز: اقتصاد سياسي موسيقي» درباره نگاه آتالي در تحليل موسيقي به مهر گفت: ژاك آتالي سوسيال دموكرات است و كتاب «نويز» را به سال ۱۹۷۷ يعني در اوج جنبش‌هاي پست‌مدرنيستي و فضايي كه به جهت رواج تفكرات بارت در نقد ادبي و روانكاوي ژاك لكان و… پديدار شده بود، انتشار داد. به همين دليل طبيعي است كه خوانش آتالي از اقتصاد سياسي يك خوانش پسامدرنيستي باشد.
وي افزود: آتالي در كتاب «نويز» نيامده كه با مفاهيم جامعه‌شناسي، فلسفي يا تاريخي، موسيقي را بازخواني كند، بلكه برعكس او با بهره بردن از مفاهيم موسيقي به بررسي جامعه مي‌پردازد. اين معكوس كردن به‌زعم من كتاب را جذاب كرده است. خليلي در ادامه با اشاره به اين نكته كه يكي از مباحث مهم كتاب نسبت ميان موسيقي و قدرت است، گفت: اين بحث را آتالي با استادي هر چه تمام‌تر مطرح مي‌كند. ببينيد، از زمان شكل‌گيري سرمايه‌داري اوليه و پديدار شدن طبقه‌اي به نام بورژوا موسيقي هم دچار تحولاتي مي‌شود. طبقه بورژوا سالن كنسرت را به وجود مي‌آورد. اين مترجم ادامه داد: بورژوازي با دو دسته تسويه حساب مي‌كند؛ يكي با مردم عادي كه موسيقي‌شان را به‌زعم خود خياباني و نازل مي‌دانستند و ديگري هم با دربار. در حقيقت هدف بورژوازي اين بود كه موسيقي را براي خود و در فضاي عمومي متعلق به خود يعني در سالن كنسرت داشته باشد. برداشت آتالي اين است كه اين‌گونه موسيقي براي نخستين‌بار وارد مناسبات كالايي مي‌شود. وي در ادامه با اشاره به اين نكته كه آتالي از مفاهيم و واژگان مربوط به موسيقي به‌گونه‌اي ترجمان سياسي داشته است، گفت: آتالي در كتاب به موسيقي اعتراضي هم پرداخته است. مثلا در جايي از كتاب از جيم موريسون ياد مي‌كند كه به دليل عورت‌نمايي برايش جريمه ثبت كردند. او بحث را به اين سمت مي‌برد كه نه تنها موسيقي كه حتي بدن‌ها نيز تحت انضباط و انقياد قرار مي‌گيرد. او بحث موسيقي اعتراضي را ذيل بحث درباره Free jazz يا «جز آزاد» پي مي‌گيرد، يعني همان جنبشي در موسيقي كه سياهپوستان در اواخر دهه ۵۰ و در دهه ۶۰ راه‌اندازي كردند. Free jazz براي آتالي موسيقي اعتراضي است.