ناصر حسيني‌مهر:
مميزي خطرناك‌تر از كروناست
ناصر حسيني‌مهر معتقد است بلايي كه مميزي‌هاي غيراصولي بر سر هنر مي‌آورند، بارها مهلك تراز بيماري‌هايي نظير كرونا است. اين كارگردان تئاتر براي اجراي نمايش «مده‌آ ماتريال» با تئاتر شهر قول و قرار گذاشته بود كه كرونا همه چيز را بر هم زد و او هم به جاي غصه خوردن، اين نمايشنامه را براي انتشار آماده كرد. حسيني‌مهر در گفت‌وگو با ايسنا از وضعيت مبهم اجراي نمايش «مده‌آ ماتريال» به دليل تعطيلات كرونايي سخن گفت و از نگارش پژوهشي اساسي خبر داد كه كمرش را خم كرده است. او يادآوري كرد: مهر ماه امسال براي اجراي نمايش «مده‌آ ماتريال» در تئاتر شهر نوبت داشتيم كه با تعطيلي كرونا رو به رو شديم و اجراي ما هم مانند بسياري از اتفاقات ديگر به تعويق افتاد. به همين دليل تصميم گرفتم حال كه فرصتي براي اجراي نمايش نيست، اين اثر را به شكل كتاب به دست مخاطبان برسانم. اين مترجم تئاتر خاطرنشان كرد: قبلا هم نمايش ديگرم «هملت ماشين» چنين سرنوشتي پيدا كرد. البته آن نمايش به دليل برنامه‌ريزي نادرست مديران وقت تئاتر كه اجراي آن را دايم به تعويق مي‌انداختند، با مدتي تاخير به صحنه رفت و اين‌چنين بود كه اول نمايشنامه آن منتشر شد و دو سال بعد اجرايش روي صحنه رفت و متاسفانه بعد از 19 شب، متوقف شد. حسيني‌مهر، مميزي سليقه‌اي را بلايي بدتر از كرونا دانست و تاكيد كرد: وجود كرونا و نظاير آن مي‌تواند توجيهي براي اجرا نشدن تئاتر باشد ولي مميزي ناروا در هنر توجيه‌ناپذير است و باعث بيماري‌هايي مهلك‌تر از كرونا در جامعه مي‌شود.
او در ادامه با ارايه توضيحاتي درباره موضوع نمايشنامه «مده‌آ ماتريال» كه نوشته هاينر مولر نمايشنامه‌نويس آلماني است، افزود: مولر در بيشتر آثارش مانند همين نمايشنامه حاضر يا نمايشنامه‌هاي ديگرش مانند «هراكلس»، «اديپوس» يا «الكترا» و نظاير آن با بهره بردن از اساطير يونان به انعكاس جامعه و زمانه خود مي‌پردازد. او از صِرف انتقال آن اسطوره كهن اجتناب مي‌كند و در واقع آن را بهانه‌اي قرار مي‌دهد تا از جامعه و روزگار خود سخن بگويد. اين كارگردان و بازيگر تئاتر ادامه داد: مولر در نمايشنامه «مده‌آ ماتريال» سراغ مادري رفته با دو فرزند كه نه عليه يك مرد، بلكه عليه بي‌عدالتي‌ها و پايمال شدن ارزش‌هاي انساني عصيان مي‌كند. او كه مدتي در آلمان زندگي و فعاليت كرده، اين نمايشنامه را اثري بسيار زيبا و در عين حال دشوار خواند و افزود: حتي فهم عبارت‌هاي آن براي مردم آلمان هم سخت است و در اين ميان من ايراني با بضاعت اندكم در زبان آلماني سه سال تمام وقت گذاشتم تا ترجمه كار به پايان رسيد. حسيني‌مهر در پاسخ به اين پرسش كه آيا منتظر فراهم شدن شرايط براي اجراي صحنه‌اي اين نمايش مي‌مانيد يا آن را در فضاي مجازي به اجرا مي‌گذاريد، گفت: در چند ماه گذشته درباره اين موضوع صحبت‌هاي زيادي مطرح شده است. واقعيت اين است كه نمي‌توان به يك ايده قطعي شتاب‌زده يا آمرانه در اين زمينه رسيد و همه‌چيز بستگي به شرايط افراد دارد. به عنوان نمونه برخي از اهالي تئاتر توانايي تدريس يا ترجمه يا پژوهش و... دارند كه همه اينها لازمه جريان تئاتري يك كشور است ولي بدا به حال كسي كه فقط توانايي انجام تنها يك كار را در تئاتر دارد. چنين كسي طبيعتا دچار محدوديت‌هاي بيشتري خواهد شد و در وضعيت دشوار فعلي، كم‌كم فرسوده مي‌شود و اين دوري از صحنه، بر موجوديت هنري‌اش اثرگذار خواهد بود.
او اضافه كرد: به سهم خود سعي مي‌كنم تئاتر را در خودم زنده نگه دارم و كارهاي ديگري در رابطه با آن انجام دهم مانند ترجمه و انتشار نمايشنامه‌هايي مثل «مده‌آ ماتريال» يا كتاب پژوهشي ديگري كه درباره تئاتر ايران در دست انتشار دارم. اين پژوهشگر از نگارش كتابي جامع درباره تئاتر ايران خبر داد و گفت: 6 سال براي اين كتاب وقت گذاشته‌ام كه به تازگي نگارش آن در 700 صفحه به پايان رسيده است. اين اثر به بررسي تئاتر ايران در فاصله كودتاي 28 مرداد سال 1332 تا انقلاب اسلامي در سال 1357 مي‌پردازد و عنوان آن نيز «تئاتر ايران/ از كودتا تا انقلاب» است. حسيني‌مهر خاطرنشان كرد: اين پژوهش واقعا كمر مرا خم كرد! چون فقط يك كار آماري نيست بلكه تمام رويدادهاي تئاتر ايران به شكل تحليلي و نقدِ انتقادي در آن بررسي شده است. بنابراين در دوران كرونا بيكار ننشستم و غصه هم نخوردم بلكه سعي كردم زندگي تئاتري خود را به شيوه‌اي ديگر تداوم ببخشم.