بزرگداشت سيد هادي خسروشاهي
عالم مجاهد؛ متفكر معاصر
صدرا صدوقي
مراسم بزرگداشت مرحوم استاد سيدهادي خسروشاهي، يكشنبه، ۵ بهمن‌ماه، در قالب يك نشست مجازي و با سخنراني حسن بلخاري، رييس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي؛ محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه؛ سيدجمال‌الدين دين‌پرور، دبير كل بنياد بين‌المللي نهج‌البلاغه؛ محمدجواد حجتي‌كرماني، پژوهشگر تاريخ و فرهنگ اسلامي؛ سيدمحمود دعايي، مدير مسوول روزنامه اطلاعات؛ محمدمهدي جعفري، نماينده دوره اول مجلس شوراي اسلامي و سيدمحمود خسروشاهي، فرزند استاد فقيد و مدير مركز بررسي‌هاي اسلامي برگزار شد. در ادامه مهم‌ترين بخش‌هاي سخنان سخنرانان اين مراسم را مي‌خوانيد.
حسن بلخاري: مرحوم خسروشاهي از جمله روحانيون نوانديش و زمان‌شناس بود كه بنا به گستره فعاليت‌ها و نيز نوانديشي نسبت به مسائل زمان، افق پيش روي را گسترده و روشن مي‌ديد. علاوه بر آن ذهن نظام‌مند او در تاسيس مراكزي كه مي‌توانست تحقق روياي امثال او در ورود به جهان نوتري از انديشه و آگاهي اسلامي باشد، نشان از انديشه تحزب‌گراي خسروشاهي در راستاي تحقق ايده‌ها و آرمان‌ها دارد؛ از جمله مركز فرهنگي - اسلامي اروپا و نيز موسسات انتشارات در راه حق، بعثت، رسالت، نذير، دارالتبليغ، مركز الاعلام العالم للثوره الاسلاميه في ايران و... همچنين تلاش او در برجسته كردن ثبت و ضبط وقايع به ويژه تاريخ معاصرايران، جهد و سعي بليغ در تاسيس كتابخانه‌اي عظيم در قم، انتشار نشريات گرانقدر، تاليف آثاري نفيس و مشاوري امين براي مسوولان و دست‌اندركاران كشور، نشان‌دهنده تضلع شخصيت ايشان است.
محمدجواد ظريف: استاد خسروشاهي از معدود افرادي بودند كه در سلك ديپلماسي مي‌توانستند با اقشار مختلف جوامع اسلامي ارتباط برقرار كنند، با حوزه‌هاي ديني، با گروه‌هاي سياسي با انقلابيون و با كساني كه الزاما همراه و همفكر ايران نبودند ولي مرحوم استاد را به عنوان يك شخصيت فرهيخته و يك انقلابي و مبارز كه سابقه ديرينه‌اي هم در اين حوزه داشت، مي‌شناختند. جاي اين استاد فقيد همواره در وزارت امور خارجه خالي خواهد بود، ولي يادگارهايي كه از ايشان در تاليفات و راهنمايي‌ها و نصيحت‌هايي كه به بنده و همكارانم داشتند، همواره در خاطر ما و همه دوستان ما در وزارت امور خارجه و به واقع در جامعه نخبگي ايران و جهان اسلام هميشه زنده و پرفروغ خواهد بود.
سيد جمال‌الدين دين‌پرور: مرحوم خسروشاهي نه تنها اهل علم و تاليف و تحقيق بود بلكه از مهرباني و عاطفه و خدمت به محرومان نيز غفلت نمي‌ورزيدند. به ياد دارم كه در سال‌هاي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، در مدرسه حجتيه قم طلبه‌اي كه از يكي از كشورهاي آفريقايي آمده بود و گرفتاري و مشكل بزرگي داشت، ايشان در مسجد مدرسه و پس از اداي نماز جماعت آن را اعلام و خود قبايش را گرفت و بين صفوف مي‌گشت و كمك‌ها را جمع‌آوري و به آن طلبه گرفتار تسليم كرد. ايشان پس از پيروزي انقلاب اسلامي و حوادث بسيار حساس و خطرناك و آشوب‌هايي كه باعث شكاف و اختلاف مي‌شد همواره خط مستقيم خود را حفظ كرده و از گرايش‌هاي مشكوك و فتنه‌خيز به‌شدت پرهيز كرده و در دام فتنه نيفتاد.
محمدجواد حجتي كرماني: مجموعه مصاحبه‌ها و كتاب‌هايي كه استاد خسروشاهي نوشته‌اند، اعم از خاطرات يا ترجمه‌ها و تاليفات، بالغ بر دويست عنوان است و بايد اينها در مجلداتي تجديد چاپ شود و آنها كه چاپ نشده بايد ويراستاري و چاپ شود و تصاوير و نمايه‌هايي كه وجود دارد، بايد مورد توجه دوباره قرار گيرد و منتشر شود. فرزند ايشان نيز مي‌توانند خاطرات شخصي خود را از استاد بنويسند. آقايان مكارم شيرازي و سبحاني نيز به ايشان نزديك بودند كه مي‌توانند از توانايي‌هاي آن مرحوم سخن بگويند. آقاي خسروشاهي موقعيت فرهنگي و خدمات ديني و علمي مختلفي داشت كه اين خدمات شهره عام و خاص است؛ هم در ايران، هم در كشورهاي اسلامي.
سيد محمود دعايي: يكي از ويژگي‌هاي خسروشاهي مطالعه درباره تشكل‌هاي اسلامي جهاني بود؛ به گونه‌اي كه با اخوان‌المسلمين و نهضت‌هاي اسلامي در كشورهاي تونس و برخي ديگر كشورها ارتباط داشت. آن مرحوم يكي از غني‌ترين آرشيو‌هاي سياسي و تاريخي را در دوران حيات خود جمع‌آوري كرد و من درس‌هاي بسياري از سعه صدر و تسلط وي به مسائل جهان اسلام و تشكل‌هاي آن آموختم.
محمدمهدي جعفري: مرحوم خسروشاهي از دكتر علي شريعتي در مقابل مخالفان چپ‌نما يا روحانيون سنتي دفاع مي‌كرد و در جريان مخالفت شهيد مطهري با حسينيه ارشاد، هم از استاد مطهري دفاع مي‌كرد و هم از مواضع دكتر شريعتي و تقصير را متوجه مديران حسينيه ارشاد مي‌دانست. ترجمه كتاب امام علي صداي عدالت انساني از جرج جرداق، اثر ماندگار اوست.
سيد محمود خسروشاهي: بيش از ۲۲۰ عنوان كتاب از مرحوم پدر منتشر شده است. برخي از اين كتاب‌ها در مصر، ايتاليا، لبنان و برخي ديگر كشورها نيز منتشر شده‌اند. به عنوان نمونه مجموعه آثار سيدجمال‌الدين اسدآبادي در ۹ جلد، مجموعه آثار علامه طباطبايي و مجموعه آثار استاد غلامرضا سعيدي در ۱۰ جلد به همت ايشان منتشر شده است. همچنين اعلاميه‌ها و بيانيه‌هاي مراجع و علماي حوزه علميه در پيش از انقلاب نيز به همت ايشان در شش هزار صفحه توسط انتشارات مركز اسناد اسلامي منتشر شده است.