همه حاشيه‌هاي يك نمايشگاه عكس
كوره پرنسس ندارد!
نمايشگاه عكس «پرنسس‌هاي كوره» كه قرار بود روز جمعه هشتم اسفند در نگارخانه كاما برگزار شود و دو هفته هم ادامه داشته باشد، با اقدام بهنگام اداره كل هنرهاي تجسمي وزارت ارشاد نيامده، لغو شد. مدير كل تجسمي وزارت ارشاد در گفت‌وگو با هنرآنلاين در اين باره اظهارنظر كرده است. علي صوفي پيش‌تر درباره عكس‌هاي خود در نمايشگاه «پرنسس‌هاي كوره» گفته بود: «مجموعه‌اي از ۱۵ عكس پرتره رنگي از دختراني كه همراه خانواده در كوره‌هاي آجرپزي زندگي مي‌كنند به نمايش گذاشته‌ام. من مي‌خواستم روياهاي اين كودكان را به نمايش بگذارم و به همين دليل با اين نمايشگاه پروژه عكاسي براي من به پايان نمي‌رسد. براي گرفتن اين عكس‌ها با بچه‌ها صحبت كرده و از آنها پرسيده‌ام بيشتر دوست دارند چگونه باشند و كوشيدم روياهاي اين بچه‌ها را عملي كنم.»
هر چند از همان ابتدا هم مي‌شد پيش‌بيني كرد به نمايش گذاشتن تصويري ديگرگون از بچه‌هاي كوره‌هاي آجرپزي بازتاب چندان خوشايند نخواهد داشت اما انتشار خبر برپايي نمايشگاه در نگارخانه كاما خيلي زود با واكنش‌هاي گسترده در شبكه‌هاي اجتماعي روبرو شد. بسياري از كاربران معترض اين كار را با هشتگ #كاسبان_فقر نكوهش كردند اما آنچه باعث شد ماجرا سمت و سويي جدي‌تر به خود بگيرد، واكنش تند ليلي گلستان، نگارخانه‌دار سرشناس و عضو انجمن نگارخانه‌داران تهران بود.
گلستان در صفحه شخصي خود نوشت: «واقعا خجالت‌آور است كه يك عكاس برود به كوره‌پزخانه و لباس نو و شيك تن دخترهاي فقير كند و تاج سرشان بگذارد و از آنها عكس بگيرد و يك گالري هم عكس‌ها را به نمايش بگذارد! چه فكر كرده اين عكاس و چه فكر كرده اين گالري‌دار كه با بچه‌هاي فقير اين بازي زشت را مي‌كنند. خجالت بكشيد. اين همه حماقت و وقاحت را از كجا آورده‌ايد؟ اين يك تجاوز علني به روح پاك دخترهاي معصوم و بيگناه است. از اين همه كثافت حال تهوع به آدم دست مي‌دهد.» با بالا گرفتن انتقادها و اعتراض‌ها، آشكار بود افتتاح نمايشگاه «پرنسس‌هاي كوره» بدون پيامد نخواهد بود. از اين رو، مديران نگارخانه با اعلام اينكه تمام عكس‌هاي نمايشگاه پيش از افتتاح به نفع كودكان منطقه كوره‌پزخانه فروخته شده از خير افتتاح آن گذشتند. هر چند در سخنان مونا خوش‌اقبال، مدير نگارخانه كاما يك نكته عجيب هم وجود داشت؛ اينكه چون از پدر و مادر كودكان براي گرفتن عكس اجازه گرفته شده، به نمايش گذاشتن آنها هم بدون مشكل است!
در اين ميان، معاون فرهنگي - اجتماعي شهردار تهران هم در صفحه رسمي خود در توييتر به نقش وزارت ارشاد در تعطيل شدن نمايشگاه عكس «پرنسس‌هاي كوره» اشاره كرد. محمدرضا جوادي يگانه نوشت: «حساس بودن روي سوءاستفاده از فقر و سختي مردم اميدواركننده است و خوشبختانه با همين حساسيت‌ها و اعتراض‌ها برگزاري نمايشگاه عكس پرنسس‌هاي كوره از سوي وزارت ارشاد لغو شد.» نكته ديگر، سكوت علي صوفي است كه عكس‌هاي نمايشگاه كار اوست.
در ادامه، انجمن صنفي نگارخانه‌داران تهران هم به صحنه آمد و به اين ماجرا واكنش نشان داد. در بيانيه انجمن آمده است: «انجمن صنفي نگارخانه‌داران تهران هر گونه بي‌توجهي به شأن و منزلت انساني شهروندان را محكوم مي‌كند و بارها درباره موارد مشابه اين گالري كتبي و شفاهي به متوليان امر تذكر داده است. گالري كاما عضو انجمن نگارخانه‌داران تهران نيست و مسووليت تخلف‌هاي آن بر عهده نهاد يا نهادهايي است كه مجوز فعاليت و فرصت ادامه كار به اين گالري داده‌اند.»
شفاف‌سازي مدير كل هنرهاي تجسمي
هر چند برخي وزارت ارشاد را مسوول اصلي پاسخگويي به اين ماجرا مي‌دانند اما ناگفته پيداست معاونت هنري و اداره كل هنرهاي تجسمي صرفا به يك نگارخانه مجوز فعاليت مي‌دهند و مسووليت محتوايي نمايشگاه‌ها و آثاري كه در آن به نمايش درمي‌آيد، با مدير و مسوول نگارخانه است. بر اين اساس، اين مديران كاما هستند كه بايد درباره اقدام خود براي برپا كردن اين نمايشگاه عكس و حاشيه‌هاي آن پاسخگو باشند. با اين حال، مديركل هنرهاي نمايشي با توضيح خود درباره ماجرا شفاف‌سازي كرد.
هادي مظفري، مدير كل هنرهاي تجسمي معاونت هنري وزارت ارشاد در گفت‌وگو با هنرآنلاين درباره دلايل لغو نمايشگاه گفت: طبق قانون گالري‌ها موظفند يك هفته پيش از برگزاري نمايشگاه جزييات آن را به اداره كل هنرهاي تجسمي ارايه دهند اما گالري كاما اين رويداد را به ما اعلام نكرده بود و طبعا از برگزاري آن بي‌اطلاع بوديم. به محض اينكه در فضاي مجازي تبليغات نمايشگاه منتشر شد، نگراني‌هايي به وجود آمد كه مبادا به شأن و منزلت كودكان و اقشار آسيب‌پذير خدشه وارد شود. بنابراين به سرعت از مديران نگارخانه خواستيم جزييات نمايشگاه را در اختيار ما قرار دهند. مظفري ادامه داد: با بررسي آثار مشخص شد برداشت‌هايي كه در فضاي مجازي منتشر شده با عكس‌ها تفاوت‌هايي دارد. كودكاني كه در اين عكس‌ها ديده مي‌شوند كودك كار نيستند بلكه بچه‌هايي هستند كه همراه خانواده‌هاي خود در اطراف كوره‌هاي آجرپزي زندگي مي‌كنند. همچنين لباس‌هاي فاخر به تن آنها پوشانده نشده بود بلكه تزيينات دست‌ساز و گل‌هاي خشك يا مصنوعي استفاده كرده‌اند. با اين اوصاف به دليل اينكه شأن و منزلت انساني براي همه ما جايگاه ويژه دارد و نمايشگاه مي‌توانست موافقان و مخالفان زيادي داشته باشد، از مدير گالري خواسته شد فعلا از نمايش آثار خودداري كنند تا جزييات بيشتر به ما ارايه شود و اگر با شأن و منزلت انساني منافات نداشته باشد آثار به نمايش درآيد. مدير كل هنرهاي تجسمي معاونت هنري وزارت ارشاد در پايان گفت: هر چند بر اساس آيين‌نامه نظارت بر نگارخانه‌ها و مسووليت برپايي نمايشگاه‌ها بر عهده مدير مسوول و موسس گالري است اما نگارخانه‌داران بايد به تاثير نمايشگاه‌ها بر افكار عمومي هم توجه داشته باشند. در برگزاري يك نمايشگاه تنها اصالت آثار و فروش آنها نبايد موردتوجه قرار گيرد، بلكه تاثير اجتماعي آنها داراي اهميت دوچندان است.