پاريس با دورانديشي، رابطه با تهران را قدر بداند!
ابوالقاسم دلفي
درحالي كه با روي كار آمدن دموكراتها در ايالات متحده امريكا و تغييرات در رويكرد خاورميانهاي واشنگتن، موضوع حضور مجدد امريكا در جمع گروه كشورهاي متعهد در موافقتنامه هستهاي جمهوري اسلامي ايران با جامعه بينالمللي بيش از هر زمان ديگري جدي و واقعيتر شده است، به نظر ميرسد فرانسه به عنوان يكي از اعضاي اصلي و از مدعيان هميشگي پابرجا ماندن برجام به عنوان يكي از دستاوردهاي مهم موضوع پيمان عدم اشاعه هستهاي، در جهت تغيير مسير گذشته خود كه تلاش علني براي حل مشكلات و منازعات ايران و امريكا به منظور صيانت هر چه بيشتر از برجام بود، برآمده و رخدادهاي اخير در مناسبات تهران و پاريس و نزديكي پاريس به رياض و ساير معارضين جمهوري اسلامي ايران در منطقه، حكايت از بروز نشانههايي از تحول در مسير پاريس در قبال ساير اعضاي گروه كشورهاي پنج به اضافه يك دارد. بر پايه پارهاي گزارشات كه از سوي وزارت خارجه فرانسه نيز مورد تاييد قرار گرفته است، يك فرانسوي ۳۵ ساله به نام بنژامن تحت عنوان گردشگر در شمال شرقي ايران و در جوار مرز با تركمنستان دستگير و هماكنون در زندان وكيلآباد مشهد در حبس به سر ميبرد. وكيل مدافع ايراني اين شهروند فرانسوي ضمن اعلام اين مطلب اضافه كرده است كه نامبرده به عنوان گردشگر به ايران آمده و در ژانويه سال ۲۰۲۰ توسط نيروهاي امنيتي در منطقه كويري ايران دستگير شده است . ظاهرا وي قصد داشته است در پوشش گردشگري با يك اتومبيل ون به گردش در سراسر ايران بپردازد. يادآوري مينمايد كه بهرغم وضعيت كرونايي دو كشور، سالانه بيش از ده هزار ويزاي توريستي براي شهروندان فرانسوي صادر ميگردد. با توجه به گذشت حدود 9 ماه از زمان دستگيري گردشگر فرانسوي كه به نوشته روزنامه فرانسوي فيگارو به هنگام دستگيري در مناطق كويري شرق ايران و در نزديكي يك پادگان نظامي به وسيله يك پهپاد در حال عكس گرفتن بوده، منابع رسمي فرانسوي تا كنون هيچ گونه عكسالعمل رسمي در قبال اتهامات منتسب به اين شهروند خود نداشته و تنها پس از اطلاعرساني وكيل و خانواده وي و انتشار مطالبي در رسانههاي فرانسوي، ناچار به اظهارنظر و اطلاعرساني از وضعيت وي شدهاند كه اين امر تا حدود زيادي نسبت به رفتارهاي سياسي و رسانهاي مسوولان فرانسوي در موارد مشابه گذشته، عجيب و دور از انتظار به نظر ميرسد.
در اين رابطه وزارت امور خارجه فرانسه پنجشنبه گذشته اعلام كرد كه اين فرانسوي در ايران از حمايتهاي كنسولي وفق كنوانسيون وين برخوردار بوده و وضعيتش توسط سفارت فرانسه در تهران در حال پيگيري و از طريق سفارت با خانواده خود تماس تلفني نيز داشته است. روزنامه فرانسوي فيگارو در شماره روز جمعه خود در مطلبي در خصوص دستگيري يك فرانسوي در ايران و با اشاره به اينكه يك شهروند «فرانسوي - ايراني» اخيرا به جرم به كارگيري يك پهپاد براي عكسبرداري در مناطق كويري ايران دستگير شده، خاطرنشان كرده كه ظاهرا اين فرد دوتابعيتي همان آقاي بنژامن است.
موضوع ايرانيهاي دو تابعيتي و به خصوص از نوع ايراني - فرانسوي آن در سالهاي اخير يكي از پروندههاي مناقشات سياسي كنسولي پاريس و تهران بوده و قبل از جريان دستگيري آقاي بنژامن كه ظاهرا دوتابعيتي است، حدود سه سال قبل خانم فريبا عادلخواه، محقق و كارشناس تحولات دنياي تشيع به جرم «جاسوسي و اقدام عليه امنيت ملي» در ايران دستگير و محاكمه و به پنج سال حبس محكوم شد. وي در حال حاضر در بازداشت خانگي به سر ميبرد و تا پايان دوران محكوميتش امكان خروج از ايران را ندارد. در خصوص خانم عادلخواه مقامات بلندپايه فرانسوي از جمله رييسجمهور وزير خارجه فرانسه اين كشور به دفعات با اظهارات مداخلهگرانه در امور داخلي و سيستم قضايي جمهوري اسلامي ايران «خواستار آزادي هرچه سريعتر» ايشان كه داراي تابعيت ايراني است، شده بودند. يادآوري ميگردد كه براساس قوانين مدني، جمهوري اسلامي ايران تابعيت مضاعف را به رسميت نميشناسد و اتباع ايراني تنها داراي تابعيت ايراني هستند.
از سوي ديگر هفتهنامه فرانسوي لوپوئن در شماره اخير خود ضمن انعكاس گزارشي در مورد ماجراي دستگيري بنژامن تاكيد كرده است كه به نظر ميرسد سرنوشت اين دو شهروند فرانسوي دربند در ايران به موضوع آقاي اسدالله اسدي، ديپلمات ايراني سفارت جمهوري اسلامي ايران در وين - اتريش كه در اواسط بهمن ماه گذشته در يك دادگاه بلژيكي به 20 سال زندان محكوم شد گره خورده است. جمهوري اسلامي ايران ضمن رد اتهامات نابجا عليه آقاي اسدي خاطرنشان كرده كه دستگيري و محاكمه ايشان به دليل ديپلمات بودن و مصونيت ديپلماتيك، غيرقانوني بوده است. در آن زمان بلژيكيها متقابلا اعلام كردند كه آقاي اسدي هنگام دستگيري در تعطيلات در آلمان به سر ميبرده و لذا به دليل در ماموريت رسمي نبودن از مصدوميت ديپلماتيك بهرهمند نيست.
از طرف ديگر به نوشته هفتهنامه لوپوئن يك محقق ديگر فرانسوي به نام رونالد مارشال كه ظاهرا همسر خانم عادلخواه نيز بوده است و به جرم مشابه با وي، همزمان در ايران دستگير شده بود، در فروردين ماه گذشته توسط قوه قضاييه آزاد و همزمان آقاي جلال روحاللهنژاد يك مهندس ايراني زنداني در شهر نيس فرانسه كه به ادعاي دولت امريكا به جرم دور زدن تحريمهاي امريكا عليه ايران دستگير و امريكا خواستار استرداد وي توسط فرانسه شده بود، آزاد و به ايران بازگشت.
رسانههاي فرانسوي كه در روزهاي اخير درمورد چگونگي اعلام خبر دستگيري يكي از اتباع اين كشور در ايران توسط منابع رسمي خود، مسوولان فرانسوي را مورد سوال قرار دادهاند، ضمن اشاره به اينكه ظاهرا علت دستگيري فرد ياد شده جاسوسي بوده عنوان كردهاند كه منابع فرانسوي به دليل حساسيت موضوع اتهام جاسوسي طي ماههاي گذشته در خفا در صدد فراهمسازي آزادي وي بودهاند و به همين دليل دستگيري وي را علني نكردند. روزنامه فيگارو در ستون نظرخواهي از افكار عمومي در خصوص انتشار خبر دستگيري يك فرانسوي در ايران به نقل از مخاطبين سفارشي خود اين موضوع را طرح كرده است كه در ازاي بازداشت يك فرانسوي در ايران يكي از اعضاي سفارت جمهوري اسلامي ايران در پاريس دستگير شود تا بتوان با فرانسوي دربند در ايران مبادله شود.
اگرچه تاكنون عكسالعمل و پاسخ درخوري از سوي منابع رسمي داخلي به اين اقدام مخرب و ناقض حقوق ديپلماتيك فرانسويها كه احتمالا ميتواند آسايش و امنيت ديپلماتهاي جمهوري اسلامي ايران در فرانسه را مختل و به خطر بيندازد مشاهده نشده، ليكن همچنان لازم و ضروري است كه اين مساله و تبعات اينگونه فضاسازيها عليه ديپلماتها و روابط تهران و پاريس در افكار عمومي فرانسه اقدام بايستهاي انجام و پيگيري شود.
شرايط جاري روند تحولات مربوط به مناسبات ايران با كشورهاي گروه پنج به اضافه يك كه تحتالشعاع دو موضوع لغو تحريمها و بازگشت ايالات متحده به برجام بهشدت دستخوش تغيير و تحول است، ظاهرا فرصتي را براي ديگر اعضاي برجام و خصوصا فرانسه به وجود آورده كه با سوءاستفاده از كمرنگ شدن حضور امريكا در منطقه، مناسبات خود با كشورهاي حوزه خليج فارس به ويژه رياض را كه داراي پارهاي كجفهميها با جمهوري اسلامي ايران است، دچار تحول كند؛ لذا ضمن مغتنم شمردن فرصت جهت افزايش فشارهاي حاشيهاي به جمهوري اسلامي ايران همچون طرح مباحث حقوق بشري و موضوعات دو تابعيتيهاي ايراني - فرانسوي، تلاش براي نفوذ هر چه بيشتر و بهبود مناسبات با عربستان و انعقاد قراردادهاي نظامي اقتصادي با اين كشور و حمايت از مواضع رياض براي حضور احتمالي در گفتوگوهاي هستهاي ايران با جامعه بينالمللي را در دستور كار قرار داده است. در حالي كه فرانسويها به خوبي از نقش و جايگاه تهران در مناسبات منطقهاي آگاه هستند و نبايد ترديد داشته باشند كه مناسبات منطقهاي و همسايگي همواره در وضعيت كجفهميها باقي نخواهد ماند و تحولات ميتواند در راه باشند لذا پاريس روابط با جمهوري اسلامي ايران را با دورانديشي بايد قدر بداند.