عين‌الاسد هدف قرار گرفت، به كاروان لجستيكي امريكا حمله شد
بايدن؛ دنباله‌رو اشتباهات خاورميانه‌اي ترامپ
ناكامي رييس‌جمهور امريكا در اقناع كنگره پيرامون اقدام نظامي در سوريه
محمدحسين لطف‌الهي
كمتر از يك هفته پس از حملات هوايي ارتش ايالات متحده عليه مواضع برخي گروه‌هاي نزديك به محور مقاومت در سوريه كه از سوي رييس‌جمهور امريكا به عنوان «هشدار» مطرح شد، وضعيت منطقه براي نيروهاي امريكايي نه تنها امن‌تر نشده كه روند اتفاقات نشان مي‌دهد در صورتي كه تجديد نظري جدي در سياست منطقه‌اي ايالات متحده صورت نگيرد، با گذر زمان خروج نظاميان اين كشور از خاورميانه بيش از پيش سخت خواهد شد. روز چهارشنبه پايگاه خبري صابرين نيوز گزارش داد كه پايگاه «عين الاسد» واقع در استان الانبار عراق هدف حمله راكتي قرار گرفته است. اين رسانه به نقل از يك «منبع امنيتي مسوول» ضمن تاييد اين خبر گزارش داد كه پايگاه ائتلاف امريكايي در عين الاسد هدف حمله چهار راكت كاتيوشا قرار گرفته است. صابرين نيوز گزارش داد كه نيروهاي امريكايي بخش نظامي مربوط به خود را در پايگاه عين الاسد بسته‌اند و نيروهاي خود را از برج مراقبت خارج كرده‌اند. ساعاتي بعد وين ماروتو، سخنگوي ائتلاف امريكايي ضد داعش در حساب كاربري خود در شبكه توييتر تاييد كرد كه پايگاه نظامي عين‌الاسد با ۱۰ راكت كاتيوشا در ساعت ۰۷: ۲۰ به وقت عراق هدف قرار گرفته است. او در ادامه نوشت كه نيروهاي عراقي تحقيقات درخصوص اين حمله را برعهده دارند و پس از كسب اطلاعات بيشتر، جزييات اطلاع‌رساني خواهد شد. اين اما همه ماجرا نبود. تا عصر روز چهارشنبه دست‌كم سه حمله مجزا به كاروان‌هاي لجستيكي ارتش امريكا صورت گرفت و خساراتي به واحدهاي نظامي ارتش ايالات متحده وارد شد. تاكنون هيچ گروهي رسما مسووليت حملات عليه نيروهاي امريكايي را برعهده نگرفته اما پيش‌تر تعدادي از گروه‌هاي شبه‌نظامي در عراق با طرح اين موضوع كه براساس مصوبه پارلمان اين كشور، ايالات متحده ملزم به خروج از عراق است و ادامه حضور نظاميان امريكايي در پايگاه عين‌الاسد غيرقانوني به حساب مي‌آيد هشدار داده بودند كه به مقابله با «نيروهاي اشغالگر» خواهند پرداخت.
چندي پيش در بيست و ششم فوريه، با دستور جو بايدن، در حملات هوايي در منطقه‌اي بين «ابوكمال» سوريه و «القائم» عراق در مرز ميان دو كشور را هدف قرار داد. پنتاگون در بيانيه‌اي اعلام كرد كه اين حملات در تلافي حمله موشكي اوايل ماه جاري به اربيل عراق است كه منجر به كشته شدن يك پيمانكار غيرنظامي و زخمي شدن يك نيروي نظامي ايالات متحده امريكا و ساير نيروهاي ائتلاف شد. براي بسياري از تحليلگران، اين اقدام نظامي به دستور رييس‌جمهوري كه وعده «پايان دادن به جنگ‌هاي بي‌پايان» را داده بود، غيرمنتظره به نظر مي‌آمد اما جو بايدن نشان داد كه تصميم ندارد تغيير عمده‌اي در سياست خاورميانه‌اي دونالد ترامپ ايجاد كند؛ سياستي كه تاكنون جز افزايش ناامني و بي‌ثباتي در منطقه، فايده‌اي براي هيچ يك از طرف‌ها نداشته است. لويد آستين، وزير دفاع ايالات متحده درباره اين حمله گفته بود: «ما مواضع گروهي از شبه نظاميان شيعه را هدف قرار داديم كه يقين داريم در حملات عليه نيروهاي امريكايي نقش داشتند و اين حمله به منظور تقويت بازدارنگي نيروها در برابر اين حملات صورت گرفت.» با اين وجود نگاهي به واكنش گروه‌ها و سياستمداران عراقي نشان مي‌دهد كه احتمالا دولت بايدن نيز نظير دولت ترامپ، فايده‌اي از افزايش تنش و تقابل نظامي در اين منطقه نخواهد برد. تعدادي از نمايندگان مجلس عراق روز گذشته در واكنش به حوادث و درگيري‌هاي اخير، ضمن محكوم كردن رفتارهاي ارتش امريكا از دولت مصطفي الكاظمي خواستند تا سكوت خود را شكسته و از نيروهاي مقاومت دفاع كند. الكناني در مصاحبه با وبگاه «المعلومه» تصريح كرد كه دولت هيچ دليل و توجيهي براي عدم اتخاذ موضع در قبال حمله امريكا به الحشدالشعبي در خاك عراق ندارد به خصوص اينكه كميته تحقيقات وقوع جنايت در عراق و نه در سوريه را تاييد كرده است. او افزود: سكوت بغداد و عدم اتخاذ تصميمي از سوي دولت باعث مي‌شود امريكا اين جنايت‌ها را تكرار كند.
پيش‌تر برخي تحليلگران نظير جوزف ناي اقدام دولت بايدن در حمله نظامي به مناطقي از سوريه را «قدرت هوشمند» توصيف كرده بودند و تاكيد داشتند استفاده بهنگام از قدرت سخت در كنار قدرت نرم مي‌تواند به دستيابي به يك خروج قابل قبول ديپلماتيك كمك كند اما در حال حاضر نه تنها نشانه‌اي دستيابي به دستاوردي ديپلماتيك ديده نمي‌شود كه روند اتفاقات بيانگر احتمال افزايش غيرقابل كنترل تنش‌هاست. نشريه تحليلي كانورسيشن در اين باره نوشته است: «اين حملات دولت بايدن را مي‌تواند همانند حملات هوايي دولت ترامپ عليه مواضع گروه‌هاي مقاومت در نظر گرفت كه نه تنها نمي‌تواند بازدارندگي كافي ايجاد كند، بلكه با افزايش سطح تنش‌ها و بي‌اعتبار كردن دولت‌هاي محلي به ويژه دولت عراق باعث مي‌شود شرايط پيچيده‌تر شود.» اين نشريه تاكيد دارد «نگاهي از بالا به ماجرا، ثابت مي‌كند كه ايالات متحده اقدام نظامي اخير خود را نه در راستاي انجام يك عمليات حساب شده نظامي به منظور تقويت موضع دفاعي و ممانعت از حملات بعدي كه به منظور افزايش فشار بر ايران انجام داده است.»
ناكام در اقناع كنگره
همزمان با افزايش روزافزون تنش‌ها در عراق و ناامن‌تر شدن اين منطقه براي نظاميان امريكايي، دولت بايدن هنوز نتوانسته نمايندگان كنگره را قانع كند كه چرا بدون مجوز كنگره دست به اقدامي نظامي عليه مواضعي در سوريه زده است. سه‌شنبه شب تعدادي از مقامات دولت بايدن در جلسه‌اي مشترك با برخي اعضاي مجلس نمايندگان و سنا تلاش كردند تا مستنداتي را به منظور توجيه و اقناع نمايندگان در اختيار آنان قرار دهند اما شواهد نشان مي‌دهد دولت بايدن در دستيابي به اين هدف نيز ناموفق بوده است. سناتور كريس مورفي سه‌شنبه شب درخصوص نشست توجيهي با اعضاي دولت گفت: «من هيچ توجيه قابل قبولي درباره اين حمله نشنيدم و براي من پذيرفتني نيست كه دولتي به استناد يك مجوز تاريخ گذشته از دريافت مجوز كنگره براي اقدام نظامي سر باز زند.»
پوليتيكو به نقل از منابعي آگاه درباره نتايج اين نشست توجيهي نوشته است كه حاضران در جلسه توضيحات مقامات دولتي درباره علل اقدام فوري نظامي را «غيررضايتبخش» و «بدون ارايه مستندات كافي» توصيف مي‌كنند و معتقدند دولت بايدن به دلايل سياسي چنين اقدامي را برنامه‌ريزي كرده است. بايدن پيش‌تر گفته بود كه اقدام نظامي در سوريه «دفاعي مشروع» بوده اما تاكنون نتوانسته چنين موضوعي را اثبات كند.
تصميم اشتباه
واشنگتن‌پست در تحليلي سياست اخير دولت بايدن در منطقه را اشتباه دانسته و خواستار از دست ندادن زمان به منظور تغيير اين سياست شده است. به نوشته اين روزنامه «دولت بايدن با اقدام نظامي در سوريه، نه توانست تاثيري ديپلماتيك بر پرونده گفت‌وگوها با ايران بگذارد و بهره‌اي در اين راستا داشته باشد و نه گام موثري در راستاي محدود كردن گروه‌هاي شبه‌نظامي مسلمان در منطقه برداشت، دولت بايدن تنها به خود ضربه زد.» در اين تحليل آمده است كه دولت امريكا با افزايش فعاليت‌هاي نظامي در سوريه، خود را متعهد به موضوعي (بازگردان ثبات و آرامش به سوريه و خاورميانه) نشان مي‌دهد كه قادر به اجراي آن تعهدات نيست و چنين موضوعي هم به اعتبار امريكا ضربه مي‌زند و هم پايان دادن به جنگ‌هاي ناتمام را سخت مي‌كند.