كتابي كه «بوف كور»
را جهاني مي‌داند
«بوف كور هدايت رماني غربي» عنوان كتابي است به قلم مايكل بيرد كه به تازگي نشر نيلوفر با ترجمه شاپور بهيان منتشر كرده است. كتاب در سال 1990 در زبان انگليسي منتشر شده است و چنان كه بهيان در مقدمه خود بر اين كتاب آورده در اين 32 سال جز يك مورد شاهد استنادي به اين كتاب در نقد ادبي مدرن ايران نبوده‌ايم. كتاب مايكل بيرد در واقع دفاعيه است بر اين ادعا كه بوف كور شاهكاري جهاني است، نويسنده درصدد آن است كه بگويد رمان صادق هدايت در سنت ادبيات غربي به ويژه سنت گوتيك نوشته شده است. چنان كه مترجم هم در مقدمه خود آورده نويسنده كتاب او تلاش مي‌كند نشان دهد كه صادق هدايت در «بوف كور» با فراروي از دغدغه‌هاي ادبيات ملي نه تنها به مصاف ادعاهاي فرهنگ خودي درباره خود و روايت خودي رفته ادعاهاي فرهنگ غربي را نيز در اين مورد رفته است. نويسنده كتاب مدعي است كه اثرش نه درباره رمان «بوف كور» بلكه درباره موضوع رمان است؛ او سعي كرده است در «بوف كور هدايت رمان غربي»آنچه را كه به اين كتاب موضوعيت داده، بشناسد و به خواننده غربي ادبيات بشناساند. مايكل بيرد «بوف كور» را نويسنده‌اي غيرغربي مي‌داند كه به شيوه‌هاي روايت غربي مجهز است. او معتقد است كه هدايت در بوف كور به دوباره خواني و باز تفسير شيوه‌هاي روايت غربي دست زده است. بينامتنيت موضوعي است كه نويسنده در اثر خود به آن اشاره مي‌كند و معتقد است بوف كور از كاركردهاي بينامتني زيادي بهره برده است و هدايت در اين اثر ارجاع‌هاي مكرري به متون ديگر دارد. نويسنده كتاب «بوف كور يك رمان غربي» بر اين باور است كه هدايت مي‌كوشد پس‌زمينه سايه‌وار اثر خود را به پيش‌زمينه بياورد. او كتاب هدايت را اثري جهاني مي‌داند.