يك اقتصاددان مطرح كرد
چالش امروز بورس حاكميت اقتصاد دستوري است
ندا جعفري| محمدعلي دهقان‌دهنوي روز گذشته در نشست هيات نمايندگان اتاق بازرگاني تهران در واكنش به اظهارات اعضاي اتاق بازرگاني مبني بر حبابي بودن بازار سرمايه اظهار كرد: مكررا از واژه حباب درباره بورس استفاده مي‌شود و دوستان دايم اشاره مي‌كنند كه حباب بورس تخليه شد يا نشد. حتي زماني كه شاخص بورس روي ۲۰۰ هزار واحد بود، دوستان نسبت به وجود حباب هشدار مي‌دادند و اكنون كه شاخص روي يك ميليون و ۲۰۰ هزار واحد ايستاده و نسبت به آن دوره 4برابر افزايش يافته باز هم از واژه حباب استفاده مي‌شود كه درست نيست. دهقان‌دهنوي در بخش ديگري از سخنانش در اتاق بازرگاني گفت: اگر سال گذشته در انتخابات امريكا ترامپ راي مي‌آورد و سياست فشار حداكثري را دنبال مي‌كرد امروز مي‌گفتيد اي كاش وقتي شاخص دو ميليون بود، سهام مي‌خريديم تا ارزش دارايي‌هاي‌مان نمي‌ريخت. البته اينكه اقتصاد ما وابسته به مسائلي همچون انتخابات امريكا است خوب نيست اما واقعيت است.
بازارهاي مالي همواره با فراز و فرود مواجهند
پيمان مولوي اقتصاددان معتقد است؛ بازارهاي مالي همواره با فراز و فرود مواجه هستند و اگر بين قيمت ذاتي و قيمتي كه روي تابلو درج شده، فاصله‌اي وجود داشته باشد به اين فاصله حباب قيمتي گفته مي‌شود.او در اين باره به «اعتماد» گفت: آنچه در سال۱۳۹۹ رخ داد هر چند از نظر عده‌اي حباب محسوب نمي‌شود اما بايد گفت مجموعه اقتصاد ايران كه همواره با تورم همراه بوده خود يك حباب بزرگ است. اين اقتصاددان با بيان اينكه ۵۰ درصد تورم در اقتصاد خود باعث حباب مي‌شود، افزود: نقدينگي در ۸ سال گذشته ۶۵۰ درصد رشد داشته و اينكه برخي مي‌گويند بورس ما حباب ندارد، آدرس غلط دادن است زيرا به اعتقاد من حباب دركسري بودجه است و در مجموع حباب در اقتصاد ايران موج مي‌زند و همه بازارها هم خود را با اين عدد هماهنگ مي‌كنند. مولوي تصريح كرد: اگر در هر جاي دنيا هم مسوولان به مردم وعده آينده روشن از سرمايه‌گذاري در يك بازار مالي را بدهند ممكن است همين اتفاقي كه در كشور شاهد بوديم، رخ دهد و نتيجه و خروجي آن هم همين نتيجه‌اي باشد كه ما الان شاهد آن هستيم.
به جاي شاخص‌سازي واقعيت‌ها را بگوييد
اين اقتصاددان خاطرنشان كرد: از رييس سازمان بورس اوراق بهادار انتظار مي‌رود تا به جاي شاخص‌سازي در بورس واقعيت‌ها را به مردم بگويد و اتفاقي كه زمان عبدالناصر همتي در بانك مركزي افتاد از گزارشاتي كه خلاف واقع ارايه شد تا گزارشاتي كه اصلا ارايه نشد و دركارنامه او ثبت شد تكرار نشود. اين اقتصاددان با بيان اينكه مشكل بورس امروز حاكميت اقتصاد دستوري برآن است، افزود: نرخ بهره، رشد تورم و آينده اقتصاد و نرخ دلار در اين شرايط قابل پيش‌بيني نيست اين در حالي است كه همه اين عوامل روي بورس ما تاثيرگذار است. او ادامه داد: اگر مردم وارد بازاري شوند كه داراي محدوديت تقاضاست از بازار خودرو گرفته تا بازار مسكن، موبايل و بازار سرمايه شاهد افزايش ارزش قيمت روي تابلوي قيمت‌ها نسبت به قيمت ذاتي آن مي‌شويم اما واقعيت اين است كه بايد ديد قيمت ذاتي را چه كسي تعيين مي‌كند.
از حباب گل لاله هلندي تا حباب دات كام
مولوي تصريح كرد: بسياري از افراد همواره تاكيد مي‌كنند كه بازار سرمايه واقعي نيست و اين طور به نظر مي‌رسد كه بازارهاي ديگر واقعي هستند اما بايد گفت موضوع حباب در همه دنيا و در تمامي بازارها وجود دارد از حباب دات كام و حباب گل لاله هلندي گرفته تا بحران سال ۲۰۰۸ اين موضوع در دنيا تجربه شد. او ادامه داد: اينكه گفته شده نرخ دلار روي بورس تاثيرگذار است چندان درست نيست زيرا همگرايي دلار و بورس به اين سرعت و در بازه زماني كوتاه رخ نمي‌دهد و آنچه باعث شد بازار سرمايه ورود اين حجم از نقدينگي را ببيند اين بود كه هر مسوولي از راه رسيد در خصوص ارزش اين بازار و بدون ريسك بودن اين بازار سخنراني كرد و نتيجه اين شد كه ديديم و بسياري از مردم پس‌اندازهاي خود را وارد اين بازار پر ريسك كردند و در خصوص پرريسك بودن اين بازاركمتر كسي گوشزد كرد.
شور اقتصاد ذي‌نفعان درآمده است
او افزود: پس از آن شاهد بوديم كه تصميم بر آن شد تا دامنه نوسان گذاشته شود و در عرض كمتر از يك تا دو روز بازار تخليه شد. مولوي در مورد تاثير نرخ بهره بانكي بر بازار سرمايه نيز خاطرنشان كرد: در ايران ديگر شور اقتصاد ذي‌نفعان درآمده و هر ذي‌نفعي رويكرد خود را دارد يعني گروه بانكي به دنبال افزايش نرخ بهره هستند وگروه ديگر در بازار سرمايه به دنبال كاهش نرخ بهره‌اند و واقعيت اين است كه در اين اقتصاد بي‌سرو سامان هنوز نتوانسته‌ايم يك سياست‌گذاري پولي و مالي درست تدوين كنيم كه هر دوي اينها را با هم تعيين كنيم كه يكي باعث نابودي ديگري نشود اين در حالي است كه موضوع دركشورهاي توسعه‌يافته و در حال توسعه ديگر حل شده كه هر دوي بازارها (سرمايه و پولي) مهم هستند و هركدام كاركرد خود را دارند اما به دليل اينكه اقتصاد ما اقتصاد ذي‌نفعان است و در ظاهر فلاشر سمت راست را مي‌زنند اما مي‌پيچند سمت چپ يا بالاعكس. ما شاهد چنين شرايط دوگانه‌اي هستيم. اين روزها به نظر مي‌رسد در جا زدن‌هاي بازار سرمايه، فعالان اين بازار را چشم‌انتظار روزهاي پررونق بورس در سال‌هاي قبل گذاشته است. بازار سرمايه در چند ماه اخير ريزش‌هاي سنگيني را تجربه كرده و هر چند قيمت‌ها براي خريد جذاب شده اما نكته اينجاست كه رونق بازار سرمايه درگرو مثبت شدن فضاي بازار و هجوم سرمايه‌گذاران براي خريد سهام و تشكيل صف‌هاي خريد است اين در حالي است كه در حال حاضر بسياري از سرمايه‌گذاران در انتظار تعيين‌تكليف نتيجه انتخابات وكاهش ابهامات در فضاي سياسي و اقتصادي كشور هستند و برخي معتقدند احتمالا پس از انتخابات بازار رشد كوتاه‌مدتي خواهد داشت كه اين رشد مي‌تواند تا چند ماهي ادامه داشته باشد و با تغييركامل تيم اقتصادي دولت و جابه‌جايي وزرا سياست‌ها نيز تغيير كند.