كشمكش ديپلماتيك با همسايگان
به التهاب نظامي درون افغانستان افزوده شد
دستان مشكوك تفرقه‌انگيز
شهاب شهسواري
درست در روزهايي كه در آستانه خروج نظاميان خارجي از خاك افغانستان، ضرورت همكاري منطقه‌اي براي تسهيل گفت‌وگوهاي بيناافغاني و هموار كردن مسير صلح و ثبات در افغانستان بيش از هر زمان ديگري اهميت پيدا مي‌كند، حوادث مشكوك، بدبيني‌ها و اختلاف‌ها ميان كابل و همسايگانش را تشديد مي‌كند. از يك سو همزمان با اظهارنظرهاي تند مقام‌هاي كابل در مورد پاكستان، از جمله ادعاي امرالله صالح، معاون اول رييس‌جمهور افغانستان مبني بر حمايت هوايي ارتش پاكستان از طالبان در جنوب افغانستان و اظهارات اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان در مورد حمايت اسلام‌آباد از جنگ و خشونت، يك گروه ناشناس با انگيزه‌هايي نامشخص، فرزند سفير افغانستان در پاكستان را براي ساعاتي مي‌ربايند و مورد شكنجه و آزار قرار مي‌دهند. رويدادي كه به فراخواندن تمامي ديپلمات‌هاي افغان از خاك پاكستان منجر مي‌شود. اين اتفاق درست دو روز بعد از آن رخ داد كه پاكستان هياتي ۳۱ نفره از سران سياسي و قومي در افغانستان را براي برگزاري يك نشست صلح به اسلام‌آباد دعوت كرده‌بود. از سوي ديگر، تبديل خبر تشكيل يك گروه شبه‌نظامي مذهبي در افغانستان به تيتر يك يكي از روزنامه‌هاي تهران، با انتقاد تند فعالان مدني و سياسي در افغانستان مواجه مي‌شود كه تهران را عامدانه به تفرقه‌افكني در افغانستان متهم مي‌كنند. تيتر روز دوشنبه روزنامه «جمهوري اسلامي» در تهران حتي صداي مديركل غرب آسياي وزارت امورخارجه كشورمان را هم در آورد كه در واكنش به آن در حساب كاربري توييتر خود نوشت: «اين ره كه تو مي‌روي به افغانستان نيست!» سيد رسول موسوي، مديركل غرب آسياي وزارت امورخارجه، در طول هفته‌هاي گذشته چندين سفر به افغانستان داشته تا در گفت‌وگو با مقام‌ها و سران اقوام و جناح‌هاي اين كشور، در مسير همبستگي و وحدت براي صلح و ثبات در اين كشور تلاش كند. حالا اما به نظر مي‌رسد كه همزمان با پيشروي نظامي طالبان در نقاط مختلف افغانستان، در شرايطي كه تهران و اسلام‌آباد مي‌توانند نقش سازنده‌اي در تسهيل صلح و ثبات در اين كشور داشته‌باشند، روابط كابل با تهران و اسلام‌آباد دچار تلاطم شده است.
ربايندگان سلسله
ربوده شدن دختر سفير افغانستان در پاكستان، توسط عده‌اي كه هويت آنها هنوز اعلام نشده است، باعث تشديد اختلافات ميان دو همسايه شرقي ايران شده است. روز جمعه سلسله علي‌خيل، دختر سفير افغانستان در مسير رفتن به اقامتگاه سفير در شهر اسلام‌آباد توسط عده‌اي كه هويت آنها مشخص نشده است، براي ساعاتي ربوده شد و مورد آزار و شكنجه قرار گرفت. بر اساس بيانيه وزارت خارجه افغانستان، دختر سفير بعد از ساعاتي توسط ربايندگان آزاد شده و در حال حاضر در بيمارستان در حال مداواست. وزارت خارجه پاكستان نيز با تاييد روايت كابل، تاكيد كرده است كه سلسله علي‌خيل روز جمعه در حالي كه با يك تاكسي در حال حركت به سمت محل اقامتگاه سفير بوده است، توسط عده‌اي مورد حمله قرار مي‌گيرد. سلسله علي‌خيل مي‌گويد كه توسط عده‌اي مورد حمله قرار گرفته و بيهوش شده و ساعاتي بعد در منطقه‌اي ديگر از اسلام‌آباد به هوش آمده است. سلسله علي‌خيل، روز جمعه براي خريد از منزل خارج شده‌بود كه اين حادثه براي او پيش آمد.
اظهارات متناقض در اسلام‌آباد
با اين حال درون پاكستان هم چندان هماهنگي در مورد واكنش به اين اتفاق وجود ندارد. وزارت كشور پاكستان روز يكشنبه با انتشار بيانيه‌اي كاملا متفاوت با وزارت خارجه اين كشور مدعي شد كه روايت دختر سفير افغانستان حقيقت ندارد و در كل ماجرا ابراز ترديد كرد. شيخ رشيد احمد، وزير كشور پاكستان در گفت‌وگو با تلويزيون جئو تي‌وي در پاكستان گفته است: «او ربوده نشده است، او فقط شكايتي را ثبت كرده است كه در آن ادعا مي‌كند ربوده شده‌بود.» به‌رغم انكار وزارت كشور پاكستان، عمران‌خان، نخست‌وزير اين كشور به وزارت كشور ۴۸ساعت فرصت داده است تا عوامل اين حادثه را شناسايي و بازداشت كند. وزير كشور پاكستان همچنين مدعي شده است كه دوربين‌هاي امنيتي و مسيرياب گوشي تلفن همراه دختر سفير افغانستان نشان مي‌دهد كه او در طول روز جمعه چهار بار سوار تاكسي شده است و تاكنون رانندگان سه تاكسي از سوي مقام‌هاي امنيتي پاكستان بازداشت شده‌اند. در واكنش به اين اتفاق روز يكشنبه وزارت خارجه افغانستان، منصور احمدخان، سفير پاكستان در اين كشور را به وزارت امور خارجه احضار كرد و مراتب اعتراض و نگراني شديد خود را نسبت به واقعه رخ داده به او اعلام كرد. همچنين كابل روز يكشنبه اعلام كرد كه در واكنش به اين اتفاق تا زماني كه دولت پاكستان تضمين‌هاي لازم براي حفظ امنيت مقام‌هاي ديپلماتيك افغانستان را بدهد سفير و بقيه ديپلمات‌هاي خود را از خاك پاكستان فرا مي‌خواند. وحيد عمر، مشاور رييس‌جمهور غني مي‌گويد كه رييس‌جمهور اين تصميم را در واكنش به ربوده‌شدن دختر سفير افغانستان در اسلام‌آباد گرفته است. به‌گفته آقاي عمر، تا زماني‌كه عاملان اختطاف سلسله علي‌خيل از سوي حكومت پاكستان به كيفر نرسند و امنيت سفير و ديپلمات‌هاي افغانستان در پاكستان تامين نشود، آنها در كابل خواهند بود. در كابل عده‌اي از شهروندان افغانستان با دردست داشتن پلاكاردهايي كه شعارهايي عليه پاكستان روي آن نوشته‌شده‌بود، خواستار پيگيري پرونده از سوي دولت افغانستان و مجازات عاملان هتك حرمت خانواده ديپلمات‌هاي افغان شدند. در حالي كه برخي گمانه‌زني‌ها از دست داشتن طالبان در ربودن دختر سفير افغانستان در پاكستان حكايت دارد، محمد نعيم سخنگوي طالبان روز گذشته در صفحه توييتر خود نوشت كه اختطاف يك دختر افغان در پاكستان اقدامي عليه اسلام و بشريت است. نعيم در اين باره گفت: ما اين اقدام را به‌شدت محكوم و تقبيح مي‌كنيم و از دولت پاكستان مي‌خواهيم كه تلاش خود را براي دستگيري و مجازات عاملان اين جنايت تسريع كند.
واكنش پاكستان به تصميم فراخواندن ديپلمات‌هاي افغانستان
وزارت امورخارجه پاكستان تصميم دولت افغانستان را براي فراخواندن ديپلمات‌هايش از اسلام‌آباد «ناخوشايند و تاسف‌انگيز» توصيف كرد. در بيانيه‌اي كه وزارت خارجه پاكستان منتشر كرده ، آمده است كه پرونده ربايش و آزار فرزند سفير افغانستان در پاكستان «در بالاترين سطح» در حال پيگيري است. معاون كل وزارت خارجه پاكستان، سهيل محمود روز يكشنبه با نجيب‌الله علي‌خيل، سفير افغانستان در اسلام‌آباد ديدار كرد. در اين ديدار مقام ارشد وزارت خارجه پاكستان اظهار اميدواري كرد كه دولت افغانستان در تصميم خود براي فراخواندن ديپلمات‌هايش از خاك پاكستان تجديد نظر كند.
پايان مذاكرات دو روزه دوحه
هيات سران سياسي افغانستان به رياست عبدالله عبدالله، رييس شوراي عالي مصالحه ملي كه براي گفت‌وگو با طالبان به دوحه رفته‌بود، بعد از دو روز مذاكره پشت درهاي بسته بدون دستاوردي قابل توجه به كابل بازگشت. در نتيجه اين گفت‌وگوهاي دوروزه، هيات افغانستان و طالبان در بيانيه‌اي مشترك خواهان استمرار و تسريع مذاكرات شده‌اند، با اين حال تعهدي در مورد صلح يا آتش‌بس در اين بيانيه نيامده است.