«اعتماد» از علت دگرگوني اساسي در واكسيناسيون گزارش مي‌دهد
از سيل سفارش و برهوتِ واكسن تا واكسيناسيون سيل‌آسا
يك نماينده عضو كميسيون بهداشت به «اعتماد»: سفارش واكسن در دولت روحاني و همبستگي ارگان‌ها
در دولت رييسي، دو عامل تسريع واكسيناسيون است
«درحالي‌كه ما دنبال باراني از واكسن بوديم، به لطف خدا سيلي از واكسن به‌سوي كشور سرازير شد.» اين جمله‌ايست كه انتهاي هفته‌اي كه گذشت، به‌نقل از وزير بهداشت دولت ابراهيم رييسي روي خروجي خبرگزاري‌ها رفت و ساعاتي بعد، با آغاز نخستين روز هفته‌اي كه حالا آرام آرام به روزهاي پاياني‌اش نزديك مي‌شويم، با فونت درشت روي نيم‌صفحه نخست چند روزنامه سراسري درج و به يكي از چند تيتر مهم مطبوعات در نخستين روز هفته تبديل شد. آنچه اما بهرام عين‌اللهي به عنوان علت‌العلل بروز اين تفاوت چشم‌گير اوضاع واكسيناسيون در دولت كنوني نسبت به دولت پيشين در اين بازه زماني حدودا يك‌ماهه جابه‌جايي قدرت در نهاد رياست‌جمهوري مطرح كرد، نه صرفا «لطف خدا»، بلكه آن‌طوركه در جملات پيشين موردتاكيد قرار داده، «پيگيري رييس‌جمهور و وزيران» دولت سيزدهم بود كه باعث شد در حالي اكنون به‌تعبير او، كشور با «سيل واكسن» روبرو باشد كه تنها يك ماه پيش از سرازير شدن اين سيل رحمت و بركت، اوضاع ذخيره واكسن كرونا در كشور به قول معروف به «بيابان برهوت» شبيه بوده است؛ چنان‌كه وزير بهداشت دولت رييسي پيش از تاكيد بر نقش رييسي، خود و ديگر وزيران دولت رييسي در سرازير شدن اين سيل واكسن به كشور، گفته بود: «زماني كه دولت را تحويل گرفتيم، اصلا واكسن نداشتيم و تمام واكسن‌هاي ذخيره هفته صفر شده بود.»
نكته حائز اهميت در آن سخنان وزير بهداشت اين بود كه اگرچه تامين اين ميزان واكسن، ظرف يك ماه و صرفا با پيگيري دوچندان رييس و وزيران يك دولت تازه‌كار دور از واقعيت به نظر مي‌رسيد اما آنچه در عمل در مسير واكسيناسيون كشور حتي براي شهروندان عادي هم ملموس بود، به‌روشني از تفاوت اوضاع واكسيناسيون حكايت داشت. تاجايي كه اگر توصيف وضعيت به‌راستي نامساعد واكسيناسيون در گذشته با تعابيري چون «برهوت واكسن» پر بيراه به نظر نمي‌آمد، تحول ناگهاني و انفجاري اوضاع تامين واكسن در بازه زماني كوتاه و مختصر اخير نيز به‌واقع آنقدر اساسي بود و چنان اوضاع را متحول و دگرگون ساخته بود كه به «سيل واكسن» تعبير شود و درنتيجه كمتر ناظري در اين وصف شاعرانه ان‌قلتي وارد كرد. حال آنكه استدلال وزير بهداشت در توضيح علت اين تحول عميق و اساسي در امر واكسيناسيون باورنكردني به نظر مي‌رسيد و همين مساله نيز بحث‌هايي را در فضاي سياسي و افكار عمومي ايجاد كرد. پرسش‌هايي كه به‌خصوص آن‌گاه جدي‌تر و جدي‌تر شد كه بهره‌برداري سياسي از اين اظهارنظر و اصولا تفاوت چشم‌گير وضعيت واكسيناسيون در بازه زماني حدودا يك‌ماهه عمر دولت سيزدهم نسبت‌به چندماه درگيري دولت دوازدهم با اين مساله آغاز شد و حاميان دولت رييسي و مخالفان دولت روحاني از اين‌‌سو و آن‌سو وارد گود شده و فعاليت‌ها و اقدامات رسانه‌اي در راستاي تاكيد بر اين تفاوت اوضاع درحالي به‌طور پرفشار و پردامنه دنبال شد كه تنها علت پايان فصل خزان واكسن در دولت روحاني و آغاز بهار پربركتش در دولت رييسي، همين تفاوت رييس اين دو دولت و البته وزيران‌شان عنوان شد. فعاليت‌ها و موضع‌گيري‌هايي كه گاه چنان‌كه در جريان تذكر شفاهي احمد صفايي در صحن علني مجلس شاهد بوديم، در تمجيد اين نماينده اصولگراي گناباد و بجستان در مجلس از عملكرد رييسي و البته وزير بهداشت دولت رييسي نمود مي‌يافت و گاه آن‌طور كه محمدحسن آصفري در حساب كاربري‌اش در توييتر عنوان كرده، در تاكيد اين نماينده اصولگراي اراك در مجلس يازدهم مبني بر «محاكمه روحاني»!
بحث از محاكمه روحاني البته فارغ از مساله تامين واكسن كرونا نيز به هر بهانه ازسوي نمايندگان عمدتا اصولگراي مجلس يازدهم و ديگر اصولگرايان و مخالفان دولت اعتدال مطرح مي‌شود و واقعيت آن است كه اصولگرايان حتي به استناد چند سكانس در يك سريال تلويزيوني بحث‌انگيز هم صحبت از «محاكمه روحاني» را به صحن علني پارلمان مي‌كشانند اما آنچه ديروز ازسوي محمدحسن آصفري عنوان شد، به‌واقع جدي‌تر از تذكري بود كه چندي پيش، جواد نيك‌بين، نماينده كاشمر با استناد به سريال «گاندو» مطرح كرده بود. آصفري نوشت: «با رسيدن انبوه واكسن از ساير كشورها مشخص شد ما تحريم پرزيدنت روحاني و تيم اقتصاديش بوديم، نه امريكا!» اين نماينده اصولگراي مجلس يازدهم كه «محاكمه روحاني» را به عنوان هشتگ اصلي توييت خود انتخاب كرده، همچنين نوشت: «قوه قضاييه زودتر دست به كار شود تا مرغ از قفس نپريده!»
اما فرياد و غوغا براي محاكمه روحاني، حتي تا جايي كه از تقصير ايالات متحده بگذريم و رييس‌جمهوري قانوني مملكت و وزيران و مديران ارشد اقتصادي‌اش را تنها عامل تحريم معرفي كنيم، تنها صدايي نيست كه از «بهارستان» به گوش مي‌رسد و حتي در همين مجلس يكدست اصولگراي يازدهم نيز هستند نمايندگاني كه نگاهي معقول‌تر به ماجرا دارند. چنان‌كه وقتي براي بررسي صحت و سقم ادعاهايي كه درخصوص قصور دولت روحاني به عنوان تنها عامل وقفه و اخلال در تامين واكسن كرونا و پيگيري‌هاي اثربخش دولت رييسي به‌مثابه علت‌العلل تسريع روند واردات واكسن كوويد-19 به سراغ يكي از اعضاي كميسيون بهداشت و درمان مجلس يازدهم رفتيم، دريافتيم نه‌تنها روحاني و دولتش شايسته اين ميزان هجمه انتقادي نيستند، بلكه حتي بايد دست‌كم بخشي از اعتبار تامين واكسن طي مدت كوتاهي كه از عمر دولت رييسي مي‌گذرد را نيز به حساب دولت پيشين بدهيم. چنان‌كه محمدعلي محسني بندپي گفته است: «تحول در امر تامين واكسن شايد ناشي از دو مساله باشد كه يكي به عملكرد مثبت دولت سيزدهم و ديگري به اقدامات مثبت دولت دوازدهم مربوط است.» اين عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس يازدهم به «اعتماد» گفت: «به نظر مي‌رسد همبستگي همه نهادها و ارگان‌ها كه با آغاز به كار دولت سيزدهم رقم خورد، در تحول تامين واكسن بسيار موثر بوده اما در عين حال يك ديدگاه هم مطرح است و آن، اينكه بخش قابل‌توجهي از اين ميزان واكسن وارد شده به كشور، توسط مسوولان دولت دوازدهم سفارش و خريداري شده كه به هر دليل تاكنون امكان ورودشان به كشور محقق نبود اما در اين مدت، بخشي به‌دليل همان همبستگي و همكاري ميان بخش‌هاي مختلف و نهادها و ارگان‌هاي گوناگون پس از تشكيل دولت سيزدهم وارد كشور شده است.» اين نماينده مجلس البته تاكيد كرده كه «نمود ديگر اين همبستگي در ورود بخش‌هاي مختلف براي خريداري و تامين واكسن است كه ازجمله اخيرا شاهد بوديم كه مجمع خيرين اعلام آمادگي كرد كه هزينه واردات 50 ميليون واكسن را تقبل كند.» محسني بندپي همچنين تاكيد كرد: «نبايد اينطور القا كنيم كه احيانا دولت دوازدهم مخالف واردات واكسن بوده و مانع ورود مي‌شده است. چراكه دولت قبل هم همچون دولت كنوني بر اين مهم تاكيد داشت و به همين دليل نيز براي خريد واكسن سفارش‌هايي داده بود و اين واكنش‌ها نيز بخشي از محل همان سفارش خريدها است.»
همزمان اما مسعود پزشكيان، ديگر نماينده عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس يازدهم كه سابقه وزارت بهداشت دولت اصلاحات را نيز در كارنامه دارد، به‌مراتب صريح‌تر از محسني بندپي از پشت‌پرده تحول اخير در تامين واكسن سخن گفته است. اين نماينده اصلاح‌طلب مجلس يازدهم كه معتقد است طرح اين ادعا كه واكسن‌ها ظرف همين دو هفته اخير تامين شده، مصداق بي‌انصافي است، روند ثبت سفارش واكسن به شركت‌هاي سازنده، پذيرش اين سفارش، اقدام به توليد، توليد و درنهايت واردات به كشور را روندي زمان‌بر توصيف كرده كه به‌گفته او «حداقل 5 تا 6 ماه زمان مي‌برد.» اين عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس همچنين با بيان اينكه «قراردادهاي خريد واكسن در زمان آقاي روحاني بسته شده و پول‌ها داده شده بود»، به پايگاه خبري-تحليلي عصرايران گفته است: «اگر معاون غذا و داروي وزارت بهداشت در دولت قبل جرات دارد، در اين رابطه حرف بزند و روشنگري كند.» پزشكيان البته از نقش دولت رييسي غافل نيست و گفته «ممكن است مشكلات در مسير گمرك و حمل و نقل واكسن نيز وجود داشته كه دولت فعلي آنها را حل كرده است.» او حتي اينكه گفته شده در اين مدت شاهد افزايش سفارش بوديم، «غيركارشناسي» خوانده و گفته است: «الان آقايان مي‌گويند ما گفته‌ايم شبانه‌روز كار كنند! چه بستر توليد واكسن داخل و چه خريد واكسن از خارج در دولت قبل كارهايش انجام شده بود، هماهنگي‌هايي هم انجام داده‌اند ولي ما به‌دليل مسائل سياسي، براي واردات مقداري دير جنبيديم.» اين نماينده اصلاح‌طلب مجلس كه معتقد به قرنطينه فوري از همان روز اول شناسايي كرونا است، گفته است: «شل‌كن سفت‌كن‌هاي ما براي مقابله با كرونا زياد بود تا جايي كه الان آمار مرگ و مير را روزانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر اعلام مي‌كنند و انگار نه انگار كه آدم‌ها مي‌ميرند.» جالب اينكه پزشكيان در ادامه حتي همين آمار بسيار نگران‌كننده حدود 600 كشته در روز را كه در جريان اوج موج پنجم شاهد بوديم، زيرسوال برده و گفته است: «آمار واقعي مرگ و‌مير روزانه در اثر ابتلا به بيماري كرونا در كشور، بالاتر از ۱۵۰۰ نفر است. اگر 2 درصد مرگ و مير در تعداد كساني كه مبتلا مي‌شوند وجود داشته باشد با ۴۰ هزار مبتلا روزانه بين ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ نفر جان‌شان را از دست مي‌دهند؛ آن هم اگر درست درمان و مراقبت كنيم.»
حال در شرايطي كه روز گذشته بنابر آخرين آمار اعلامي وزارت بهداشت ظرف 24 ساعت گذشته، «مجموع واكسيناسيون انجام شده در كشور ۳۷ ميليون و ۸۶۶ هزار و ۵۵۱ دوز اعلام شده كه از اين تعداد، ۱۲ ميليون و ۷۷۲ هزار و ۷۶۷ دوز مربوط به دوز دوم است»، بايد ديد در ادامه مسير سير واكسيناسيون با همين سرعت ادامه پيدا خواهد كرد يا نه. با اين همه اما در حالي كه طي اين سال‌ها عادت كرده بوديم مسوولاني كه روي كار مي‌آيند در هر بحث و موضوع از دولت يا مسوولان پيشين به عنوان عامل اصلي مشكلات نام ببرند، اين‌بار اوضاع متفاوت است و انگار اين‌بار آنچه از «دولت قبل» به دولتي كه تازه روي كار آمده، به ارث رسيده، زمينه‌ساز ارتقاي كيفيت خدمات‌دهي به شهروندان شده است. هرچند برخي مخالفان دولت قبل ترجيح مي‌دهند موضوع را به شكلي متفاوت جلوه دهند.