هشدار دبير انجمن متخصصان عفوني: مواردي از دلتاپلاس در ايران مشاهده شده است

دبير انجمن متخصصان عفوني گفت: به احتمال بسيار بالا سويه بعدي كه بخواهد در كشور ما پيك ديگري ايجاد كند، دلتاپلاس خواهد بود.
آميتيس رمضاني، در گفت‌وگو با ايلنا در توضيح كاهش كارايي واكسن‌ها در كشورهاي مختلف گفت: كارايي واكسن‌ها به تكنولوژي واكسن مربوط مي‌شود. براي مثال تكنولوژي سينوفارم ويروس غيرفعال‌شده است كه در آن از يك روش سنتي هشتادساله استفاده شده است. اما يكسري از واكسن‌ها تكنولوژي‌هاي مدرن‌تري دارند. مانند واكسن‌هاي ساخته‌شده براساس پروتئين نوتركيب و MRNA. هرقدر تكنولوژي مدرن‌تر باشد طبعا كارايي واكسن هم بالاتر خواهد بود. از نظر هدفي كه ما داريم، تكنولوژي واكسن فرقي نمي‌كند. ما بايد افراد را واكسينه كنيم و از نظر پوشش واكسيناسيون در كشور به درصدي برسيم كه حداقل چرخش ويروس كند شود. بسته به نوع كارايي واكسن اين عدد براي پوشش واكسيناسيون فرق مي‌كند و چند عامل وجود دارند كه بگوييم چند درصد يك كشور بايد واكسينه شود تا آن كشور مشكل پيك‌هاي ويروسي را نداشته باشد. يكي از اين عوامل تكنولوژي واكسن است، ديگر اينكه واريانت در گردش چه واريانتي است. براي مثال واريانت دلتا از هر فردي كه آلوده مي‌شود، حداقل شش نفر را آلوده مي‌كند. در‌حالي‌كه واكسن سينوفارم، 60 درصد روي دلتا كارايي دارد و ما هم واكسن سينوفارم استفاده مي‌كنيم، بنابراين ما به عددي بيش از 80 تا 85 درصد پوشش واكسيناسيون در كشور نياز داريم. عامل ديگري كه غير از تكنولوژي واكسن موجب كاهش كارايي واكسن مي‌شود، سويه در گردش است. همه واكسن‌ها روي سويه‌ ووهان تاثير بهتري داشتند اما سويه‌ دلتا در تمام دنيا غالب است و بنابراين، سطح آنتي‌بادي در مقابل آن بايد بسيار بالا باشد تا بتواند اين ويروس را كنترل و خنثي كند. بنابراين كارايي تمام واكسن‌هاي دنيا در برابر سويه دلتا پايين آمده و مربوط به يك سويه خاص نيست. آسترازنكا كه زماني 60 تا 70 درصد كارايي داشت، درحال حاضر 50 تا 60 درصد كارايي دارد چون اين ويروس جهش‌هايي داشته و اين جهش‌ها به آن توانايي داده كه بتواند از واكسن‌ها فرار كند. هدف اصلي ما اين است كه جلوي فوت افراد و اشكال شديد بيماري را بگيريم و سينوفارم با همين تكنولوژي جوابگوست و مي‌تواند جلوي فرم شديد بيماري را بگيرد و تا الان نيز نتايجي كه ما داشتيم، نشان داده است كه سينوفارم مي‌تواند اين كار را بكند و جلوي عوارض را بگيرد. الان هم اين واكسن از نظر كارايي، چندان فرقي با آسترازنكا و حتي اسپوتنيك ندارد. براي اينكه آنها هم كارايي‌شان را در برابر انواع جديد ويروس تا ميزاني از دست داده‌اند. اما تمركز ما بر اين است كه جلوي مرگ‌ومير و بستري را بگيريم. آنچه در اين دو سال تجربه كرديم، اين است كه با توجه به باز بودن امكان سفر به كشورهاي مختلف، هر واريانتي كه غالب مي‌شود، وارد ساير كشورها نيز خواهد شد. همين الان اگر پيك ششم رخ دهد، مربوط به يكي از خانواده واريانت دلتا به عنوان مثال دلتاپلاس خواهد بود. به اين دليل كه در كشورهايي مانند روسيه و ساير كشورها اين واريانت جديد آمده و در ساير كشورها هم غالب خواهد شد، زيرا از نظر ژنتيكي، توان اين جهش براي رقابت با ساير سويه‌ها قوي‌تر است و احتمال بسيار بالا سويه‌هاي بعدي ما هم اگر وارد كشور شود كه بخواهد پيك ديگري ايجاد كند، همين دلتاپلاس خواهد بود. توانايي‌هاي ويروس براساس جهش‌هايي است كه دارد. اين جهش‌هاي ژنتيكي توانايي‌هايي به ويروس مي‌دهد كه در رقابت، بقيه واريانت‌ها را كنار مي‌گذارد و خودش غالب مي‌شود و عملا بقيه جهش‌ها خيلي كم  يا حذف مي‌شوند. دلتا اين توانايي را داشت و عملا لمبدا و مو را كنار زد. دلتاپلاس، دو جهش بيشتر از دلتا دارد و پتانسيل انتقال آن حتي از دلتا هم بيشتر است. در كشورهايي كه توالي‌يابي ويروس منظم‌تر است، ديده شده كه موارد ابتلا به دلتاپلاس بالا رفته است. اين نشان مي‌دهد كه به احتمال زياد براي ما هم اين موارد پيش خواهد آمد. اين جهش در كشور ما هم شناسايي شده اما فعلا موارد آن كم است، اما اين احتمال وجود دارد كه اگر بازگشايي‌ها بخواهد به همين صورت پشت سر هم صورت بگيرد و محدوديت‌ها كم شود، در آينده مشكل‌ساز شود.»
رمضاني در پاسخ به اينكه به چه علت ايران يكي از بالاترين موارد ابتلا در دنيا را دارد، گفت: «نمي‌شود گفت مردم ايران كمتر از بقيه مردم دنيا موارد بهداشتي و پروتكل‌ها را رعايت مي‌كنند. در برخي كشورها رعايت موارد ايمني و بهداشتي از ما هم پايين‌تر بود، اما نسبت به ما ميزان ابتلاي كمتري داشتند. اينكه اين مساله مربوط به ژنتيك مي‌شود يا عوامل ديگري هم نقش دارند، هنوز نمي‌توانيم درباره آن اظهارنظر كنيم اما به هرحال كم كردن محدوديت‌ها يكي از عواملي است كه همه كشورها را به سمت پيك‌هاي ويروسي مي‌برد. در كشوري مانند انگليس كه اكثر مردم واكسينه شده‌اند و محدوديت‌ها حذف شد و ليگ‌هاي ورزشي را برگزار كردند، دوباره موارد ابتلا بالا رفته و پيك ايجاد شده كه نشان مي‌دهد اين ويروس، سركش است و به اين راحتي و فقط با واكسيناسيون به‌طور كامل نمي‌شود با آن برخورد كرد. هرجايي كه فكر مي‌كنيم اين‌بار موفق مي‌شويم و ديگر راحت شده‌ايم، متوجه مي‌شويم كه اين‌گونه نيست و مساله‌اي زمانبر و تدريجي است. همچنانكه واكسن زده مي‌شود، بايد تمام دستورالعمل‌هاي بهداشتي را اجرا كنيم. به ويژه اينكه در ماه‌هاي آينده آنفلوآنزا و ديگر ويروس‌هاي تنفسي را هم خواهيم داشت. بايد مقداري در اقدامات‌مان تجديدنظر كنيم. اما به هرحال عوامل ديگري نيز هم در شيوع بيماري نقش دارند كه برخي از آنها درحال حاضر قابل توجيه نيست، اما ان‌شاءالله بعدا مشخص خواهد شد. البته با واكسيناسيون موارد ابتلا كم شده است اما بيشتر از اينكه روي موارد ابتلا تاثير بگذارد، در موارد مرگ‌ومير تاثير گذاشته. ما پيك پنجم را پشت سر گذاشتيم كه بسيار هولناك بود، اغلب افراد واكسينه نبودند و تازه در پيك شروع به افزايش سرعت واكسيناسيون كرديم. تا زماني كه هر فردي دو دوز واكسن را نگيرد و دو هفته از آن هم نگذرد، اصلا فرد واكسينه به حساب نمي‌آيد. اين نشان مي‌دهد كه افزايش سرعت واكسيناسيون بايد بسيار زودتر صورت مي‌گرفت.»