توقيف كشتي ايران و همسويي يونان با امريكا
محمود فاضلي
يك فروند كشتي تحت پرچم ايران از سوي دولت يونان در سواحل اين كشور توقيف شده و بار آن با حكم دادگاه و با هماهنگي دولت امريكا، مصادره شد. اين كشتي به منظور حفظ ايمني پرسنل و كشتي به سواحل يونان پناه برده بود اما نه تنها هيچ‌گونه همكاري و كمك‌رساني با كشتي صورت نگرفت بلكه توسط نيروهاي نظامي، بار آن نيز تخليه شد. اين كشتي با نام «پگاس» با شرايط آب و هوايي نامناسب مواجه شده و داراي مشكلات فني بوده، مطابق قوانين بين‌المللي درخواست كمك كرده است و براساس مقررات و استانداردهاي فني و بين‌المللي، كشتي‌هايي كه در وضعيت خطر ايمني قرار مي‌گيرند و درخواست كمك‌رساني دارند بايد از سوي كشوري كه در نزديكي سواحل آن قرار گرفته‌اند به نقطه امن سواحل منتقل شوند و پس از آن، اقدامات لازم براي تعميرات صورت پذيرد.
يونان با وجود اينكه تعهدات بين‌المللي را پذيرفته و به عنوان عضو سازمان بين‌المللي دريانوردي (IMO) به دولت ايران نيز تعهد دارد، دست به اين اقدام زده است و درحالي كه كشتي نيازمند انتقال به محل امن بوده، نقص فني داشته و با شرايط نامساعد جوي روبه‌رو شده در سواحل يونان حضور پيدا مي‌كند اما كشتي مربوطه پس از توقف محموله نفت آن توقيف مي‌شود. درحالي كه سازمان بين‌المللي دريانوردي و وزارت خارجه ايران از دولت يونان مكررا درخواست كرده بودند كه پس از رفع خطر، كشتي مذكور به مسير بين‌المللي خود ادامه دهد اما خواسته طرف ايراني مدنظر قرار نگرفت. بار كشتي با ادعاي وجود حكم دادگاه توقيف مي‌شود، امريكايي‌ها اقدام به تخليه بار كشتي كرده و با توجه به اينكه كشتي داراي نقص فني بوده اين تخليه كاملا ناايمن و موجب آلودگي محيط زيست مي‌شود و به همين دليل از دولت يونان درخواست شد فورا به تعهدات بين‌المللي خود عمل كند.
طبق مقرارت بين‌المللي مصوب آيمو در رابطه با ايمني جان اشخاص و ايمني دريانوردي، تمامي كشورها موظف هستند به كشتي‌ها در نزديكي آب‌هاي خود تا زمان رفع خطر و در راستاي حفظ جان افراد و ايمني كشتي اجازه دهند در سواحل مربوطه حضور يابند و اگر نيازمند تعميرات هستند، امكانات موردنياز براي آنها فراهم شود. طبق كنوانسيون بين‌المللي حفاظت از محيط‌زيست دريايي (مارپل)، محدوديت‌هايي براي انجام هرگونه عمليات جابه‌جايي سوخت و عملياتي كه موجب آلودگي محيط‌زيست ناشي از كشتي‌ها مي‌شود، وجود دارد كه دولت يونان هيچ يك از اين موارد را رعايت نكرده است. دولت محافظه‌كار يونان به‌رغم جلوگيري از سفر تجاري كشتي مربوطه كه طبق موازين بين‌المللي از مسووليت‌هاي اين كشور ساحلي
به شمار مي‌رود، اقدام به نقض قوانين محيط‌زيستي كرده و ناقض تعهدات خود نسبت به كشورهايي است كه كشتي‌هاي آنها نياز به كمك‌رساني ايمني دارند و اين مساله نشان مي‌دهد سواحل يونان براي كشتي‌ها امن نيست.
امريكا نفتكش «آيس انرژي» را براي تحويل محموله نفتي ايران به يونان اعزام كرده و اين محموله طبق درخواست وزارت دادگستري امريكا مصادره مي‌شود. كشتي‌اي كه يونان آن را توقيف كرد، يك نفتكش با محموله‌اي قانوني نفت ايران بود. اقدام يونان دزدي‌دريايي يك كشور است و با قوانين بين‌المللي تعارض داشته و راهزني بين‌المللي محسوب مي‌شود. طبق گفته يكي از مقامات يونان، اين نفتكش با درخواست امريكا توقيف شده چون هم محموله آن متعلق به يك كشور تحريم شده است و هم خود كشتي تحريم است. وزارت خارجه ايران در واكنش به اين اقدام، كاردار يونان را احضار مي‌كند. رييس اداره مديترانه ضمن يادآوري تعهدات بين‌المللي دولت يونان با توجه به توقف اضطراري كشتي مذكور به دليل نقص فني، تسليم در برابر فشارهاي غيرقانوني امريكا را غيرقابل پذيرش و محكوم مي‌كند. به گفته او تصرف در محموله كشتي با پرچم ايران مصداق راهزني بين‌المللي است كه مسووليت آن با دولت يونان و تصرف‌كنندگان غيرقانوني است. ايران از حقوق قانوني خود چشم‌پوشي نخواهد كرد و از دولت يونان انتظار دارد به تعهدات بين‌المللي خود در عرصه دريانوردي و كشتيراني پايبند باشد. روابط ايران و يونان كه در چهار دهه اخير هميشه مثبت بوده است پس از روي كار آمدن حزب محافظه‌كار «نئودموكراسي» در انتخابات پارلماني سال 2019 و درپي فشار لابي‌هاي امريكايي و اسراييلي با توقف همراه بوده است. حزب حاكم پس از به قدرت رسيدن ضمن نزديكي گسترده با امريكا در كنار سياست‌هاي منطقه‌اي اين كشور بوده است. دولت يونان استراتژي «همراهي با جامعه جهاني»، «حركت هماهنگ با فرآيند جهاني شدن» و «همگامي كامل با اتحاديه اروپايي» را در پيش گرفته و سعي دارد موضعي مخالف اردوگاه غرب و به ويژه مخالف موضع امريكا اتخاذ نكند.
در سال‌هاي اخير رژيم صهيونيستي كه به دنبال متحدان جديدي است، يونان را به عنوان كشوري كه همسويي بيشتري با اين رژيم دارد و ايجاد يك رقيب براي تركيه در منطقه انتخاب كرد. آتن نيز در سطوح مختلف گسترش مناسبات سياسي و اقتصادي با رژيم اسراييل را در دستور كار سياست خارجي قرار داد و از آرمان‌هاي مردم فلسطين به شدت فاصله گرفته است. نخست‌وزيران اين كشور در چند نوبت به اسراييل سفر كرده و بر روابط راهبردي با اسراييل تاكيد كردند. متقابلا بهره‌گيري از موقعيت يونان فرصتي براي مقامات رژيم صهيونيستي بوده تا روابط خود را با آتن در تمامي ابعاد توسعه دهند. همكاري‌هاي نظامي و امنيتي بين دو طرف طي سال‌هاي اخير منجر به امضاي قراردادهاي نظامي و برگزاري مانور مشترك نظامي بين رژيم اسراييل و يونان شد كه با خواست افكار عمومي مردم در تضاد بود. حزب كمونيست يونان به عنوان مخالف اصلي سياست‌هاي دولت راستگراي يونان در نزديكي با اسراييل، اعتقاد دارد درپي شعارهاي توخالي حاكمان يونان، همچون «همكاري راهبردي» و «صلح» طرح‌هاي «جنگ‌طلبانه» نهفته است و از طريق فضا‌سازي و بهانه‌جويي جهت هدف قرار دادن ايران و ديگر كشورهاي خاورميانه دنبال مي‌شود.