جهان اسلام به اظهارات توهين‌آميز سخنگوي حزب حاكم هند عليه پيامبر اسلام (ص) واكنش نشان داد
عقب‌نشيني ناچيز دهلينو
شهاب شهسواري
اظهارات موهن دو مقام حزب حاكم هندوستان با واكنش تند جهان اسلام مواجه شد. بعد از آنكه سخنگوي رسمي حزب حاكم بهاراتيا جاناتا، ناپور شارما در يك برنامه تلويزيوني اظهارات موهني را عليه پيامبر اسلام(ص) بيان كرد و ناوين كومار جيندال، مدير رسانه‌اي حزب در دهلينو در اقدامي مشابه اظهارات توهين‌آميزي را عليه پيامبر اسلام(ص) در شبكه اجتماعي توييتر منتشر كرد، سفراي هند در ايران، قطر، عمان، كويت، عربستان سعودي، امارات متحده عربي، افغانستان و پاكستان از سوي وزارت خارجه كشورهاي ميزبان فراخوانده شدند و به اين اظهارات توهين‌آميز مقام رسمي حزب حاكم هند اعتراض شد. علاوه بر اين كشورها، سازمان همكاري اسلامي هم با صدور بيانيه‌اي خواستار بر‌خورد دولت هند با افرادي شده كه به پيامبر اسلام(ص) توهين مي‌كنند.
دولت هند متهم است كه در طول ۸ سال گذشته به صورت نظام‌مند در حال سركوب و به حاشيه راندن جمعيت ۲۰۰ ميليون نفري مسلمان اين كشور است. به‌رغم اقدامات گسترده خشونت‌آميز عليه مسلمانان، دولت نارندرا مودي به دليل روابط تجاري و اقتصادي گسترده با كشورهاي مسلمان، كمتر با واكنش‌هاي قاطع ديپلماتيك در مقابل اقداماتش مواجه شده است، اما اظهارنظرهاي توهين‌آميز هفته‌هاي اخير مقام‌هاي حزب حاكم بهاراتيا جاناتا، به شكل گسترده‌اي با واكنش بين‌المللي مواجه شد. دهلينو، فعلا با بركناري و تعليق دو مقام مسوول در حزب كه اظهارات توهين‌آميز عليه پيامبر اسلام(ص) بيان كرده بودند، تلاش كرده تا حدي از فشار ديپلماتيك بكاهد، اما مشخص نيست اين اقدام بتواند وجهه دولت مودي را در بين كشورهاي مسلمان احيا كند.
هرچند هر دو مقام حزب بهاراتيا جاناتا، بعدا از اظهارات خود عقب‌نشيني كردند، اما حزب حاكم هند در مقابل اعتراضات ديپلماتيك كشورهاي مسلمان، تصميم به بركناري اين دو از مقام‌هاي خود گرفته است. تصميمي كه همچنان ممكن است مسلمانان هندوستان و كشورهاي اسلامي را راضي نكند. دولت قطر در پي احضار سفير هند خواستار عذرخواهي علني دولت هند به دليل اظهارات اين دو مقام بلندپايه حزب حاكم شده است. لولو خاطر، دستيار وزير خارجه و سخنگوي وزارت خارجه قطر با صدور بيانيه‌اي تاكيد كرده است: «اجازه دادن به تكرار سخنان اسلام‌ستيزانه بدون مجازات، خطري بزرگ براي محافظت از حقوق بشر به حساب مي‌آيد و مي‌تواند به تعصب و منزوي كردن بيشتر (مسلمانان) منجر شود كه چرخه‌اي از خشونت و نفرت را به دنبال خواهد داشت.» قطر به عنوان يكي از اصلي‌ترين شركاي تجاري هند در خليج‌فارس، نزديك به ۴۰درصد از گاز مصرفي هندوستان را تامين مي‌كند.
ام ونكاياه نايدو، معاون رييس‌جمهور هند همزمان با احضار سفير هند در سفري رسمي در قطر به سر مي‌برد. با اين حال دولت هند مي‌گويد كه اين افراد مقام رسمي دولتي نيستند و مواضع دولت را منعكس نمي‌كنند.
اظهارات توهين‌آميز سخنگوي حزب حاكم هند، ۱۰ روز پيش در يك مناظره تلويزيوني در مورد سرنوشت مسجد گيان واپي در ايالت اوتار پرادش هند در برابر يك سياستمدار مسلمان بيان شد. ملي‌گرايان مذهبي هندو، مدعي هستند كه مسجد گيان‌واپي پس از تخريب يك معبد هندو ساخته شده است و خواهان تخريب آن هستند. در طول سال‌هاي گذشته ملي‌گرايان افراطي هندو در هند چندين مسجد مسلمانان را تخريب كرده‌اند. اظهارات خانم ناپور شارما در اين برنامه تلويزيوني با واكنش‌هاي گسترده‌اي در ميان مسلمانان هند مواجه شد و در چندين شهر هند، از جمله پونا، بمبئي و حيدرآباد، مسلمانان تجمع‌هاي اعتراضي برگزار كردند. ناوين كومار جيندال، مدير رسانه‌اي حزب بهاراتيا جاناتا در دهلينو، در پي برگزاري تجمعات اعتراض‌آميز مسلمانان، در حمايت از سخنگوي حزب حاكم، اظهارات توهين‌آميز مشابهي را عليه پيامبر اسلام(ص) در حساب كاربري خود در شبكه اجتماعي توييتر منتشر كرد. ناپور شارما كه از مقام سخنگويي حزب بهاراتيا جاناتا تعليق شده است با انتشار پيامي در شبكه اجتماعي توييتر اظهارنظر خود را واكنشي به تمسخر يكي از نمادهاي خدايان هندو توصيف كرده است. وي نوشته است: «اگر سخنان من باعث نگراني يا جريحه‌دار كردن احساسات مذهبي كسي شد، اظهارات خود را بدون قيد و شرط پس مي‌گيرم.» ناوين كوندار جيندال، مقام ديگر حزب نيز پس از گسترده‌تر شدن اعتراضات، پيام خود را در شبكه اجتماعي توييتر پاك كرده است.
احمد بن حمد الخليلي، مفتي عمان نيز در توييتي نوشت: «جسارت وقيحانه سخنگوي رسمي حزب افراطي حاكم هند به پيامبر اسلام(ص) به مثابه جنگ با مسلمانان در سراسر جهان است.»
شهباز شريف، نخست‌وزير پاكستان كه از زمان روي كار آمدن تلاش كرده بود با پيام‌هايي آشتي‌جويانه به همتاي هندي خودش، در مسير گفت‌وگوي ديپلماتيك با دهلينو قرار بگيرد، با انتقاد از آنچه «رويكرد اسلام‌ستيزانه در هند تحت رهبري حزب حاكم «بهاراتيا جاناتا» خواند، افزود: «حقوق مسلمانان هند زير پا گذاشته شده و پيروان اسلام در اين كشور تحت آزار و اذيت قرار دارند.» نخست‌وزير پاكستان توجه جدي جامعه جهاني به تحركات ضداسلام در شبه‌قاره و پاسخگو كردن عوامل و دولت‌هاي مسوول را خواستار شد و اظهار داشت: «مسلمانان محبت و احترام بي‌نهايتي نسبت به حضرت محمد مصطفي(ص) دارند و حاضرند جان خود را فداي عشق به وي نمايند.»
دولت هند در بيانيه‌اي تاكيد كرده است كه اظهارنظرهاي اخير مرتبط با «عناصر حاشيه‌اي» است و «به هيچ عنوان ديدگاه‌هاي حزب حاكم را منعكس نمي‌كند.» حزب حاكم هند همچنين تاكيد كرده است كه «اقدامات قاطعي عليه افرادي كه اين اظهارات موهن را بيان كرده‌اند، صورت گرفته است.» با اين وجود كارزارهاي مردمي در كشورهاي اسلامي خواستار تحريم محصولات هندي شده‌اند. همزمان كاربران شبكه‌هاي اجتماعي با ترند كردن هشتگي با عنوان «الا رسول‌الله يا مودي» به اين توهين پاسخ دادند. مخالفان حزب حاكم هند تاكيد مي‌كنند كه به‌رغم يك هفته اعتراضات داخلي جمعيت بزرگ مسلمانان هند، دولت هيچ اقدامي براي تنبيه اين دو مقام انجام نداد. حاميان افراطي حزب حاكم در طول يك هفته گذشته نه تنها نسبت به اين اظهارنظرهاي موهن و اسلام‌هراسانه اظهار انزجار نكرده بودند، بلكه خواهان تنبيه و مجازات روزنامه‌نگاراني شدند كه اين اظهارنظرها را در شبكه‌هاي اجتماعي مورد انتقاد قرار دادند. دولت هند تنها زماني در مورد بركناري مقام‌هاي حزب حاكم اقدام كرد كه اين توهين‌ها جنبه بين‌المللي پيدا كرد و كشورهاي مسلمان جهان به آن واكنش نشان دادند. با اين حال هواداران ملي‌گراي افراطي حزب حاكم، اين اقدام دولت مودي را «بزدلانه» توصيف كرده‌اند.
از زمان روي كار آمدن دولت نارندرا مودي كه با آراي افراط‌گرايان هندو به قدرت رسيده است، اظهارات اسلام‌هراسانه در رسانه‌ها و حملات خشونت‌آميز عليه مسلمانان در جامعه تقريبا به صورت روزمره اتفاق مي‌افتد. رويداد اخير از معدود اتفاقاتي است كه يك هندوي افراطي هوادار حزب حاكم براي اظهارات اسلام‌هراسانه‌اش مجبور به عذرخواهي شده است و از مقام خود بركنار مي‌شود. دولت مودي متهم است كه به صورت نظام‌مند مسلمانان را سركوب مي‌كند و جمعيت ۲۰۰ ميليون نفري مسلمان هند را به حاشيه مي‌راند.
نگراني‌هاي اقتصادي دهلينو
در پي اعتراضات به اظهارات اسلام‌هراسانه و موهن مقام‌هاي حزب حاكم هند، هرچند دولت مودي چندان تمايلي به عقب‌نشيني در مقابل افكار عمومي اقليت مسلمان اين كشور نداشت، اما زماني كه نوبت به واكنش كشورهاي حاشيه خليج‌فارس رسيد، دهلينو فورا عقب‌نشيني كرد. دليل اين عقب‌نشيني فوري را مي‌توان در منافع اقتصادي دهلينو در جنوب خليج‌فارس جست‌وجو كرد. هندوستان بزرگ‌ترين جمعيت ساكنان خارج از كشور در جهان را دارد و بيش از ۷ ميليون و ۶۰۰ هزار شهروند هندوستان در كشورهاي غرب آسيا اقامت دارند. امارات متحده عربي ميزبان بيشترين تعداد هندي‌هاي خارج از هندوستان است و برآورد مي‌شود كه نزديك به ۳۰درصد از كل جمعيت امارات اتباع هندوستان باشند. علاوه بر امارات و ايالات متحده امريكا، عربستان‌سعودي، كويت، عمان و قطر بزرگ‌ترين ميزبانان جمعيت غيرمقيم هند هستند. درآمدهايي كه جمعيت غيرمقيم هند از كشورهاي محل اقامت خود به كشور باز مي‌فرستند، يكي از مهم‌ترين منابع درآمدي هندوستان است. برآورد مي‌شود كه سال ۲۰۲۱ بيش از ۸۷ ميليارد دلار از درآمد هندوستان از پول‌هاي ارسال جمعيت غيرمقيم تامين شده باشد كه اين رقم معادل ۳،۱درصد از كل توليد ناخالص داخلي هندوستان است.
امارات متحده عربي و عربستان‌سعودي، سومين و چهارمين شريك تجاري هند محسوب مي‌شوند. مجموع مناسبات تجاري هندوستان با كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس معادل ۸۷ ميليارد دلار است.
حجم مبادلات تجاري و ميزباني كشورهاي جنوب خليج‌فارس از جمعيت غيرمقيم هندوستان، روابط ديپلماتيك هند را با اين كشورها بسيار مهم كرده است.
احضار سفير هند در ايران به وزارت امور خارجه
مديركل آسياي جنوبي وزارت خارجه، سفير هند را به اين وزارتخانه فراخواند و مراتب اعتراض دولت و مردم ايران را به سفير هند ابلاغ كرد. در پي اهانت صورت‌گرفته در يك برنامه تلويزيوني كشور هند به پيامبر اكرم(ص)، عصر ديروز سفير هند در تهران توسط مديركل آسياي جنوبي به وزارت امورخارجه فراخوانده و مراتب اعتراض دولت و مردم جمهوري اسلامي ايران به سفير هند ابلاغ شد. سفير هند در كشورمان با اظهار تاسف و غيرقابل قبول خواندن هرگونه توهين به پيامبر اسلام، اعلام داشت اين موضع حكومت هند كه بيشترين احترام را به اديان قايل است، نبوده و شخص اهانت‌كننده هيچ سمت دولتي نداشته و فقط جايگاه حزبي داشته و از اين جايگاه هم اخراج شده است.