سامانه هشدار پيشهنگام زلزله
اين سامانهها براي هشدار پيشهنگام در برخي كشورها مانند ژاپن از سال ۲۰۰۷ در سطح ملي (پس از اجراي يك برنامه مطالعاتي و اجرايي هفت ساله) و تايوان (از سال ۲۰۱۳) با ارايه هشدار به همه مردم راهاندازي شده است. در بعضي كشورهاي در حال توسعه، اين كار براي ايمني سامانههاي حساس مانند شبكه گاز و مترو (و نه براي شهروندان) راهاندازي شده است، مانند تركيه (براي شهر استانبول) با ۲۴۰ ايستگاه (كه اكنون به ۴۵۰ ايستگاه توسعه يافته است)، روماني (حدود ۱۱۰ ايستگاه) و از سال ۱۹۹۰ در شهر مكزيكوسيتي زلزله تهديد مهمي براي مناطق شهري واقع در مناطق زلزلهخيز محسوب ميشود و استقرار سامانههاي هشدار پيشهنگام، رويكرد مناسبي براي كاهش تلفات جاني و خسارات مالي در چنين مناطقي است. هشدار پيشهنگام زلزله، پيشبيني زلزله نيست، عملا از هشدار پيشهنگام پس از وقوع زلزله و با استفاده از فاصله زماني بين رسيدن موجهاي اوليه و ثانويه زلزله، به صورت برقراري يك سامانه خودكار استفاده ميشود. فاصله كانون زلزله از محل يا محدودهاي كه قصد داريم براي آن هشدار پيشهنگام ارسال كنيم، بسيار مهم است؛ براي مثال اگر محل وقوع زلزله در حدود شهر دامغان با فاصله هوايي حدود ۳۰۰ كيلومتري شرق تهران باشد تا رسيدن موج ثانويه به تهران حدود يك دقيقه فرصت براي ارايه هشدار به مردم تهران داريم. همواره و در تمام دنيا نگراني اوليه آن است كه اگر هشدار پيشهنگام وقوع زلزلهاي كه در ثانيههاي ديگر امواج مخربش خواهد رسيد، مستقيم دراختيار عموم مردم گذاشته شود، خسارتهاي ناشي از آشتفتگي عمومي، از خسارتهاي خود زلزله نيز فراتر رود، به همين دليل است كه در بسياري از كشورها در گام اول سراغ هشدار پيشهنگام خودكار فقط براي دستگاههاي حساس و تاسيسات زيربنايي (مانند شبكه گاز) ميروند، مانند كاري كه در استانبول تركيه كردهاند؛ اما ميبينيم كه در ژاپن، تايوان و اكنون كاليفرنيا، ارايه هشدار را به عموم مردم انجام ميدهند. وقت آن است كه موانع بروكراتيك را كنار بزنيم و كشور ما نيز كه هم نيروي متخصص مسلط به اين فناوري و هم زيرساخت فني لازم را دارد، به اين انقلاب فناورانه، حتي در حد استفاده از گوشيهاي تلفن همراه به عنوان «شهروند- لرزهنگار» بپيوندد. كاري كه در حدود چهار سال قبل پيگيريها و طراحي اوليهاش را در همين ايران خودمان انجام داديم، ولي هنوز پيشرفت عملياتي حاصل نشده است.