ارايه تضامين مورد نظر ايران
علي بيگدلي
در آخرين دست از اخبار مرتبط با برجام، ايران اعلام كرده است كه تا ساعت 12 نيمه شب دوشنبه پاسخ اروپا را خواهد داد. اما مساله آن است كه براساس اظهارنظر مقامات اروپايي پاسخي كه ايران قرار است به اروپا بدهد، شامل «بله» يا «خير» خواهد بود. اين در حالي است كه امير عبداللهيان وزير خارجه ايران به اين موضوع اشاره نكرده و تنها اعلام كرده كه ايران قرار است پاسخي به طرف مقابل بدهد. به نظر مي‌رسد كه ايران پيشنهادهاي جديدي را داشته باشد و اظهارات مقامات غربي در خصوص آري يا نه چندان براي ايران مطرح نباشد. اين تفاوت در ديدگاه‌ها ممكن است مذاكرات و توافق را اندكي به تاخير بيندازد. در اين ميان بر اساس تحليل برخي كارشناسان غربي، محور موضوعات اصلي روي چند گزاره در حال پيگيري است. نخست مساله تضاميني است كه ايران از طرق امريكايي خواسته است تا از مواهب اقتصادي توافق بهره‌مند شود. شواهد حاكي از آن است كه امريكا به اين مطالبات تضميني ايران پاسخ مثبت خواهد داد و اجازه مي‌دهد ايران با شركت‌هاي غربي براي سرمايه‌گذاري به توافق برسد. بر اين اساس امريكا اعلام كرده كه شركت‌هاي غربي مي‌توانند با ايران معاملات تجاري و فناوري داشته باشند و ايالات متحده آنها را تحريم نخواهد كرد. البته اين تضامين در صورتي محقق مي‌شود كه شركت‌هاي متقاضي براي سرمايه‌گذاري در ايران قبلا از سوي امريكا تحريم نشده باشند. منتها اين تضاميني كه از سوي امريكا به ايران داده شده است، ابهاماتي دارد. به هر حال ايران هنوز تكليف خود را در خصوص پيوستن به اف‌اي‌تي‌اف مشخص نكرده است و حتي در صورت ارايه تضامين لازم، ايران بدون پيوستن به اين سند بين‌المللي نمي‌تواند از مواهب اقتصادي توافق بهره‌مند شود. اين روند مشكلاتي ايجاد مي‌كند و وزير امور خارجه ايران در خصوص اين مشكلات (اف‌اي‌تي‌اف) اطلاع‌رساني نكرده است. در خصوص فروش نفت ايران، اين مشكلات باعث تاخير در صادرات نفت ايران خواهد شد. بايد ديد در ادامه آيا تلاشي براي حل اين مشكلات صورت مي‌گيرد يا نه؟ البته اصل پذيرفتن تضامين اقتصادي از سوي امريكا، مطلوب است
ضمن اينكه قرار است ايران مطالبات مسدودي و دارايي‌هاي بلوكه شده خود در هند و چين و كره جنوبي و... را دريافت كند. در اين دوره همچنين در خصوص معافيت سپاه از تحريم‌ها و خروج نام سپاه از ليست گروه‌هاي تروريستي صحبتي نشده است؛ روايت‌هايي در خصوص اين موارد شنيده مي‌شود كه هنوز نمي‌توان در خصوص آنها با اطمينان سخن گفت. مساله بعدي هم در ارتباط با موضوع بررسي‌هاي آژانس است كه ايران خواستار پايان دادن به پرونده‌هاي قبلي ايران است. امريكا اعلام كرده كارشناسان آژانس به ايران ورود كرده و بررسي‌هاي لازم در خصوص سايت‌هاي مورد ادعا را انجام بدهند و بعد از ارايه گزارش آژانس در خصوص همكاري ايران از يك طرف شوراي حكام از صدور قطعنامه عليه ايران خودداري كند. اگر آژانس گزارش مثبتي ارايه دهد، محتواي آژانس اجرايي مي‌شود اما اگر آژانس گزارش مثبتي ارايه نكند، قطعنامه عليه ايران صادر و مكانيسم ماشه به كار مي‌افتد. البته در حال حاضر احتمال توافق و گزارش مثبت از سوي آژانس محتمل‌تر است. در خصوص ادامه گفت‌وگوهاي دو طرف بعد از توافق بر سر خروج نام سپاه از ليست گروه‌هاي تروريستي، امريكا اعلام كرده اين گزاره بايد در پلن‌هاي بعدي مورد بررسي قرار بگيرد و تا آن زمان نمي‌توان در خصوص چند و چون آن حرف خاصي زد.