سي‌ان‌ان از نخستين ديدار مقام‌هاي امريكايي با هيات طالبان پس از كشته شدن ايمن الظواهري خبر داد
تجديد ديدار در دوحه
گروه جهان
درست در روزهايي كه مردم افغانستان در مخالفت با كشتار هدفمند هزاره‌ها در اين كشور در سراسر جهان تظاهرات كرده و عليه حكومت خودخوانده طالبان شعار مي‌دهند و هشتگ StopHazaraGenocide در فضاي مجازي از مرز 8 ميليون گذشته، شبكه خبري سي‌ان‌ان در گزارش اختصاصي اعلام كرد كه مقام‌هاي ارشد دولت جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا روز شنبه (۹ اكتبر/ ۱۷ مهر) با هياتي از گروه طالبان ديدار كرده‌اند.
براساس ترجمه خبرگزاري فارس از گزارش سي‌ان‌ان، دو مقام امريكايي به اين شبكه خبر داده‌اند كه اين نخستين ديدار رودرروي مقام‌هاي ارشد دولت بايدن با اعضاي طالبان بعد از كشته شدن ايمن الظواهري، سركرده گروهك القاعده در كابل بوده است. مطابق اين گزارش، معاون رييس سيا و يك مقام ارشد وزارت خارجه امريكا كه مسووليت امور افغانستان را به عهده دارد براي ديدار با هياتي از طالبان به شهر «دوحه» پايتخت قطر پرواز كردند. «عبدالحق واثق»، رييس استخبارات طالبان از جمله كساني بودكه در هيات طالبان حضور داشت.
امريكا مرداد ماه سال جاري مدعي شده بود در يك حمله پهپادي توانسته ايمن الظواهري را در آپارتمانش در كابل به قتل برساند. پنهان شدن ايمن الظواهري در قلب كابل در حالي كه شبه نظاميان طالبان در ديدار با مقام‌هاي ساير كشورها از قطع ارتباط خود با گروه‌هاي تروريستي سخن مي‌گفتند سر و صداي بسياري به پا كرد. ايالات متحده با اشاره به اينكه طالبان به ايمن الظواهري پناه داده، اعضاي اين گروه را به نقض «توافق دوحه» كه در دولت پيشين امريكا به رياست «دونالد ترامپ» ميان واشنگتن و طالبان منعقد شده بود، متهم كرد. طالبان در آن توافق متعهد شده بود در صورت خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان به گروه‌هاي تروريستي پناه نخواهد داد.
سي‌ان‌ان تصريح كرده مقام‌هاي امريكايي از زمان حمله پهپادي ادعايي كه به كشته شدن ايمن الظواهري منجر شد تعاملاتي با اعضاي طالبان داشته و از جمله، مذاكراتي براي آزادسازي يك شهروند امريكايي به نام «مارك فريكس» انجام داده‌اند. با وجود اين، مقام‌هاي ارشد دولت بايدن از چند روز قبل از كشتن ادعايي الظواهري هيچ ديدار رودررويي با اعضاي طالبان نداشتند. سي‌ان‌ان نوشته حضور «ديويد كوهن»، معاون رييس سيا و رييس استخبارات طالبان در جلسه روز شنبه نشان‌دهنده تاكيد طرف امريكايي بر مبارزه با تروريسم است. كاخ سفيد چند هفته پيش، همكاري با طالبان براي مبارزه با تروريسم را «يك رويداد در حال پيشرفت» توصيف كرده بود. «تام وست»، نماينده ويژه وزارت خارجه امريكا در امور افغانستان ديگر مقام ارشد حاضر در جلسه بود. وست، از زمان خروج امريكا از افغانستان در سال گذشته به‌طور منظم با مقام‌هاي طالبان در تماس بوده است.
مارك فرريكس، شهروند امريكايي در بند طالبان قريب به سه هفته پيش پس از دو سال اسارت با ميانجيگري قطر آزاد شد. سي‌ان‌ان به نقل از مقام‌هاي امريكايي مي‌نويسد كه واشنگتن براي رهايي فرريكس چند ماه مذاكره فشرده را با طالبان پيش برده و به‌طور مشخص پس از حمله به محل سكونت ظواهري در كابل درباره سلامت فرريكس به طالبان هشدار داده است. به گفته منابع امريكايي، واشنگتن به طالبان پيام داده كه پس از پيدا شدن ظواهري در كابل بهترين راه براي اعتمادسازي، آزاد كردن فرريكس است. به گزارش سي‌ان‌ان در حال حاضر حداقل يك شهروند امريكايي ديگر كه فيلمساز بوده و به همراه فيلمبردار خود در محل هدف قرار گرفتن ظواهري در كابل در حال تهيه عكس و فيلم بوده در بازداشت نيروهاي طالبان است.
سي‌ان‌ان در بخش‌هاي ديگري از اين گزارش به فعاليت داعش خراسان در افغانستان و هدف قرار گرفتن جمعيت هزاره‌ها توسط اين گروه تروريستي اشاره كرده و به نقل از معاون سابق رييس اطلاعات ملي كه تحليل افغانستان را در سيا رهبري مي‌كرد، مي‌نويسد: طالبان تلاش مي‌كند حملات داعش خراسان را به خصوص در كابل به عنوان پايتخت خنثي كند. احتمالا كوهن در ديدار اخير با مقام‌هاي طالبان به آنها هشدار داده كه اگر امريكا شواهدي دال بر فعاليت القاعده در افغانستان با حمايت طالبان پيدا كند حملات بيشتر را در راستاي مقابله با اين تهديد تروريستي دنبال خواهد كرد. داعش خراسان در حال حاضر تهديدي داخلي براي افغانستان محسوب مي‌شود كه بيشتر شيعيان اين كشور را هدف قرار مي‌دهد اما دلايل منطقي وجود دارد دال بر اينكه اين گروه در صورت شكست طالبان در مهار آنها مي‌تواند به تهديدي خارجي تبديل شود.
ماه گذشته، دولت بايدن اعلام كرد كه يك «صندوق افغان» به ارزش 3.5 ميليارد دلار با پول‌هاي مسدود شده افغانستان براي ارتقاي ثبات اقتصادي ايجاد كرده است. اين وجوه هنوز آزاد نشده است، زيرا ايالات متحده معتقد نيست كه يك نهاد قابل اعتماد وجود دارد كه تضمين كند اين بودجه به نفع مردم افغانستان مورد استفاده قرار خواهد گرفت. فعلا تصميم نهايي كه در اين زمينه گرفته شده حاكي از آن است كه اين صندوق توسط يك نهاد خارجي مستقل از طالبان و بانك مركزي كشور اداره شود.
سي‌ان‌ان در پايان اين گزارش مي‌نويسد: مقام‌هاي امريكايي بارها در گفت‌وگوهاي خود با طالبان وضعيت اسفبار زنان و دختران را مطرح كرده‌اند. گزارشگر سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در افغانستان ماه گذشته قهقرايي زنان و دختران در جامعه افغانستان را«سرسام‌آور» خواند. بنت در اين باره گفت: «در هيچ كشور ديگري زنان و دختران به اين سرعت از تمام عرصه‌هاي زندگي عمومي ناپديد نشدند. با وجود اين، زنان و دختران همچنان در خط مقدم تلاش‌ها براي حفظ حقوق بشرند و همچنان خواستار پاسخگويي (طالبان) هستند.»
افغانستان و فروپاشي بزرگ اقتصادي
روزنامه 8 صبح چاپ افغانستان روز گذشته در گزارشي درباره وضعيت اقتصادي افغانستان نوشت: در نتيجه حاكميت يك‌ساله طالبان؛ افغانستان با سقوط بزرگ اقتصادي مواجه است. پس از تسلط طالبان بر افغانستان فقر، گرسنگي و بيكاري به شدت افزايش يافته است. درآمد سرانه شهروندان به شكل بي‌پيشينه‌اي كاهش يافته و مردم با خطر گرسنگي حاد مواجه شده‌اند.
برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) به تاز‌گي گفته است كه افغانستان با «فروپاشي بزرگ اقتصادي» مواجه است و رشد اقتصادي ۱۰ ساله افغانستان در يك‌سال گذشته به نقطه صفر بازگشته است. پيش از اين سازمان غذايي جهان (WFP) افغانستان را «جهنم روي زمين» توصيف كرده بود. گروه بين‌المللي بحران نيز تصريح كرده كه فقر و گرسنگي ناشي از تسخير قدرت توسط طالبان مي‌تواند انسان‌هاي بيشتري را در مقايسه با جنگ در دو دهه گذشته، از بين ببرد.
رشد اقتصادي در يك‌سال گذشته در حالي ۱۰ سال به عقب برگشته كه در جريان يك‌سالگي سلطه طالبان بر افغانستان، سرمايه‌گذاران، تاجران و بيشتر صاحبان كسب‌وكارهاي كوچك و بزرگ به دليل هراس از انتقام‌گيري و بازداشت از سوي طالبان، كشور را ترك كرده و سرمايه‌گذاري‌هاي‌شان را به حالت تعليق در آورده‌اند يا هم به خارج از كشور انتقال داده‌اند. در گزارش برنامه توسعه‌اي سازمان ملل گفته شده است كه هزينه خريد لوازم ضروري مورد نياز براي جلوگيري از فقر غذايي ۳۵ درصد افزايش يافته و اين امر خانواده‌هاي فقير را مجبور مي‌كند كه بيشتر در بدهي‌ها فرو روند يا براي زنده ماندن دارايي‌هاي‌شان را بفروشند.
اين گزارش تصوير مالي تيره‌اي از افغانستان ترسيم كرده، اما توضيح داده كه اين تصوير مالي به بيش از يك دهه قبل از ۲۴ اسد، ۱۴۰۰ برمي‌گردد. در اين گزارش گفته شده كه اين كشور با كاهش توليد ناخالص داخلي مواجه بوده و از سال ۱۳۸۷ ميلادي به اين سو، به كمك‌هاي بين‌المللي براي حفظ اقتصاد خود كه ۷۵ درصد را تشكيل مي‌داد، متكي بوده است. بر بنياد اين گزارش، از مخارج مجموعي دولت پيشين نزديك به ۴۰ درصد آن را توليد ناخالص داخلي تشكيل مي‌داده كه پس از تصرف قدرت توسط طالبان، كمك‌هاي خارجي نيز به حالت تعليق در آمده است.
برنامه توسعه‌اي سازمان ملل متحد (UNDP)، پيش‌بيني كرده است كه محدود كردن زنان از كار مي‌تواند منجر به زيان اقتصادي تا يك ميليارد دلار امريكايي يا تا پنج درصد از توليد ناخالص داخلي افغانستان شود. كاني ويگناراجا، مدير برنامه توسعه‌اي سازمان ملل متحد (UNDP) در آسيا و اقيانوسيه گفته است: «حقوق زنان و دختران براي آينده افغانستان حياتي است. اين كار با آموزش شروع مي‌شود و با فرصت‌هاي برابر در مورد اشتغال و پرداخت، ادامه مي‌يابد.» يافته‌هاي برنامه توسعه‌اي سازمان ملل متحد (UNDP)، در جريان ۱۲ ماه سلطه طالبان بر كشور، نشان مي‌دهد كه بهاي مواد غذايي مورد نياز براي جلوگيري از فقر ۳۵ درصد افزايش يافته، از ميان مشاغلي كه زنان در وزارتخانه‌ها و نهادهاي دولتي از دست داده‌اند، بيش از يك‌‌هزار و ۴۰۰ مورد يا ۸۲ درصد در وزارت معارف به دنبال محدوديت‌هاي تحصيلي دختران بوده است.
بر بنياد يافته‌هاي اين نهاد، كاهش رشد اقتصادي در سال گذشته بين ۹ تا ۱۴ درصد بوده و امسال ۱۲ تا ۱۸ درصد با كاهش توليد ناخالص داخلي افزايش يافته است. بحران نقدينگي شديد بر خدمات مالي تاثير گذاشته و بخش مالي كوچك تقريبا سقوط كرده و بيشترين ضربه به وام‌گيرنده‌گان فقير و زنان وارد شده است.برنامه توسعه‌اي سازمان ملل متحد در گزارش خود آورده است كه نزديك به ۲۰ ميليون تن از ماه اسد سال گذشته با سطوح بالا و بحراني ناامني غذايي مواجه هستند كه تقريبا دوبرابر ميانگين سه سال گذشته است. براساس اين گزارش، كودكان زير پنج سال با خطر جدي سوءتغذيه حاد، به ويژه در مناطق جنوب روبه‌رو هستند.
آذرخش حافظي، كارشناس امور اقتصادي بر اين باور است كه براي رسيدگي به وضعيت جاري در كشور، در نبود يك بستر سياسي مناسبي كه داراي مشروعيت ملي و بين‌المللي باشد، نجات مردم از فاجعه اقتصادي و فقر مضاعف ممكن نيست. به گفته او، پيش‌شرط رشد اقتصادي، موجوديت اداره عادل، پاك، مخلص و توانا به اجراي بهينه امور در همه عرصه‌هاست كه طرف تاييد و پشتيباني شهروندان كشور باشد و از جانب جامعه جهاني نيز به رسميت شناخته شود و مورد اعتماد و احترام دولت‌ها و موسسه‌هاي بين‌المللي باشد.