21 تير، روز جهاني بدون نايلون
محمد درويش٭
امسال چهارمين سالي است كه به پيشنهادگروهي از دوستداران و فعالان محيط زيست و توجه شهرداري و سازمان حفاظت محيط زيست، روز جهاني بدون كيسه نايلوني در ايران گرامي داشته مي‌شود. خوشبختانه كمپين‌هاي مختلفي در شبكه‌هاي اجتماعي برپا شده‌اند، در شهرهايي مثل اراك، فارس و آذربايجان شرقي و چند منطقه ديگر كشورمان، همزمان با تهران افرادي كه به اين كمپين‌ها مي‌پيوندند، سعي مي‌كنند تا ديگر شهروندان را مجاب كنند كه از كيسه پلاستيكي كمتري استفاده كنند.
به موازات اين حركت‌ها دولت هم بايد وارد عمل شود و از توليد‌كنندگان كيسه‌هاي قابل بازيافت حمايت كند، تا اين كيسه‌ها بتوانند جايگزين كيسه‌هاي پلاستيكي شوند. اگر سرمايه‌گذاري براي توليد كيسه‌هاي قابل بازيافت افزايش پيدا كند و اين كيسه‌ها كه در حال حاضر هزينه توليدشان بالاست، با قيمت كمتري توليد و عرضه شوند، رغبت عمومي براي جايگزيني اين كيسه‌ها افزايش پيدا مي‌كند. از سوي ديگر توليد‌كنندگان نوشيدني اگر بخشي از قيمت تمام شده بطري‌هاي پلاستيكي را مستقيما از مشتري دريافت كنند و از خريداران بخواهند تا به جاي رها كردن اين بطري‌ها در طبيعت، آنها را به فروشندگان تحويل دهند و بخشي از هزينه تمام شده‌شان به آنها برگردانده شود، اين حجم زياد بطري‌ها را در طبيعت شاهد نخواهيم بود. اين كار در بسياري از كشورها براي حفظ محيط زيست انجام مي‌شود. فروشندگان علاوه بر اين مي‌توانند به جاي ارايه رايگان كيسه‌هاي پلاستيكي در هنگام خريد، هزينه آن را از مردم دريافت كنند، كه با اين كار استفاده از كيسه‌هاي پارچه‌اي يا زنبيل‌هاي قديمي باز هم تبديل به فرهنگي خواهد شد و ميزان استفاده از كيسه‌هاي نايلوني كاهش پيدا خواهد كرد.
هدف ديگر كمپين‌هايي كه به مناسبت 21 تيرماه تشكيل مي‌شود، اين است كه كيسه‌هاي پارچه‌اي يا زنبيل‌هاي قديمي را جايگزين استفاده كيسه‌هاي پلاستيكي كنند. ما هفدهمين كشور جهان از نظر قدرت اقتصادي و جزو هشت كشور اول توليد زباله در دنيا هستيم، به خصوص در مورد استفاده از كيسه‌هاي پلاستيكي، مصرف‌مان بيشتر از حد متوسط جهاني است. بهتر است در اين فرهنگ تجديد نظر كنيم و با اطلاع‌رساني در اين زمينه سعي كنيم اين عادت را اصلاح كنيم. بايد به مردم بگوييم كه رها كردن كيسه‌هاي نايلوني در طبيعت باعث افزايش سيل در كشور مي‌شود، چرا كه باقيمانده اين كيسه‌ها در طبيعت مانع ورود نزولات جوي به داخل خاك و سيراب شدن سفره‌هاي زير زميني مي‌شوند، همچنين نرخ فرسايش خاك را افزايش مي‌دهند. ضمن اينكه رها كردن اين كيسه‌ها در طبيعت با ورود به رودخانه‌ها و بعد هم درياهاي آزاد باعث مرگ آبزيان و پرندگاني مي‌شوند كه از اين آبزيان تغذيه مي‌كنند. در نتيجه همين فرهنگ غلط 267 گونه ارزشمند دريايي كره زمين در معرض انقراضند. بهتر است به اين نكته هم توجه داشته باشيم كه توليد كيسه‌هاي پلاستيكي علاوه بر آلودگي، آب زيادي را هم مصرف مي‌كنند. كشور ما اندوخته‌هاي آب كمي دارد و توجه به اين مساله مي‌تواند از بروز بحران‌هاي شديد‌تر هم پيشگيري كند.
در سال جاري عده‌اي از جوانان اراك با تشكيل كمپيني كه در آن افراد با قرار دادن يك كيسه نايلوني روي سرشان اعتراض‌شان را به استفاده بي‌رويه از كيسه‌هاي نايلوني اعلام مي‌كنند و از ديگران هم مي‌خواهند در اين هفته با تغيير تصوير آواتارشان در شبكه‌هاي اجتماعي به اين كمپين بپيوندند، چرا كه وقتي كسي يك كيسه نايلوني روي سرش مي‌گذارد راه تنفسش بسته مي‌شود و اين كمپين در واقع مي‌خواهد بگويد كه كيسه‌هاي نايلوني راه تنفس زمين را بسته‌اند.
٭معاون مشاركت مردمي محيط زيست