درباره مصوبه تازه رسانه ملي
خط‌قرمزها بايد شفاف باشد
خشايار الوند
هر كارفرمايي خط‌قرمزهايي دارد؛ فرقي هم نمي‌كند صاحب يك سوپرماركت كارفرما باشد يا مدير رسانه ملي. خط‌قرمزهاي كاري هميشه هست و آنهايي كه كارمند هستند، براي حفظ شغل خود بايد به اين خط‌قرمزها تن دهند تا شغل خود را حفظ كنند. اما اتفاق جايي پيچيده مي‌شود كه خط‌قرمزها مشخص نباشد. مثل همين قوانيني كه رسانه ملي در شرايط مختلف براي كارمندهاي خود كه جماعت بزرگي از هنرمندان راديو و تلويزيون را هم تشكيل مي‌دهند، مي‌گذارد و معمولا هم تكليف‌شان مشخص نيست؛ بعضي از ديالوگ‌ها را در برخي سريال‌ها نمي‌شود گفت و در برخي ديگر مي‌شود. از بعضي بازيگرها در بعضي از برنامه‌ها نمي‌شود دعوت كرد، اما در بعضي سريال‌ها مي‌شود كمك گرفت و موارد زياد ديگر. تكليف خط‌قرمزهاي رسانه ملي و اينكه چه كساني بايد آن را رعايت كنند و چه كساني نه، هيچ‌وقت مشخص نمي‌شود. همين است كه معمولا و تا زماني كه تاييدها نيايد، تكليف‌ها هم مشخص نمي‌شود و در صدا و سيما هيچ‌چيز قطعي نيست. بنابراين وقتي قانوني صادر مي‌شود كه با بازيگران و خوانندگاني كه در فضاي مجازي رفتارهاي ناهنجار دارند و شوونات را رعايت نمي‌كنند قطع همكاري مي‌شود، بايد به تمام اين نكته‌ها دقت كرد و آنها را درنظر گرفت. من تا امروز به دليل عدم علاقه شخصي‌ام، در فضاي مجازي هيچ فعاليتي نداشتم. من هنوز آدم قلم و برگه هستم و يك ايميل زدن هم برايم كار سختي است، اما به‌خوبي مي‌دانم كه همكارانم همه در فضاي مجازي حاضر هستند و راه ارتباط با مخاطب خود را از اين فضا پيدا كرده‌اند. رفتارهاي هركدام از چهره‌ها در فضاي مجازي با ديگري فرق مي‌كند و اين قانون به دليل اينكه مشخص و واضح نيست، دقيقا با همين تفاوت‌ها به تضاد برمي‌خورد و اشكال‌هاي زيادي هم ايجاد مي‌كند؛ تعريف مشخصي از ناهنجاري ارايه نشده، به همين دليل ممكن است هر رفتاري نشانه ناهنجاري باشد. ممكن است عده‌اي سوءاستفاده‌چي، براي رقابت با درست كردن اكانت‌هاي غيرواقعي، تلاش كنند تا بازيگري را در صدا و سيما به مشكل بيندازند و برايش دردسر ايجاد كنند يا اصلا يك اشتباه ساده از يك بازيگر يا خواننده در فضاي مجازي، آنقدر برداشت‌هاي غلط و جنجال ايجاد كند كه براي مديران مصداق رفتارهاي ناهنجار باشد و... همه موارد درباره اين مصوبه تازه وجود دارد. براي همين است كه به‌راحتي نمي‌توانيم بپذيريم كه مديران رسانه ملي، با اين مصوبه تنها مي‌خواهند خط‌قرمزهاي اين رسانه را رعايت كنند و ديگر هيچ. وقتي تعريف‌ها دقيق نباشد، اشكالات هم مي‌تواند پيش بيايد و به آدم‌هاي زيادي ضربه بزند. تكليف اين مصوبه بايد واضح و دقيق مشخص شود و در كنار آن اين نكته هم درنظر گرفته شود؛ همه ما تحت چارچوب قوانين در ايران مشغول به كار هستيم، همه ما ناهنجاري‌ها و هنجارها را مي‌دانيم و تلاش مي‌كنيم كه آنها را رعايت كنيم. اعتماد به هنرمندان، مهم‌تر از قانون گذاشتن و مصوبه صادر كردن است. وقتي اعتماد وجود داشته باشد، هنرمند هم در شرايطي آرام‌تر و راحت‌تر كار مي‌كند و اين رابطه دوطرفه، تنها و تنها به نفع مردمي است كه پاي تلويزيون مي‌نشينند و مي‌خواهند از رسانه ملي، برنامه‌هايي باكيفيت و خلاق را ببينند. خط‌قرمزهايي كه واضح و شفاف نيستند، اين چرخه درست و حرفه‌اي را از بين مي‌برند.
پي‌نوشت: بعد از يك هفته شايعه و حتي تكذيبيه شفاهي، بالاخره صدا و سيما اعلام كرد؛ براساس مصوبه‌اي تازه با هنرمنداني كه در فضاي مجازي خود هنجارها را رعايت نمي‌كنند، برخورد و همكاري خود را با آنها قطع مي‌كند. در مصوبه تازه نه نشاني از موارد عدم رعايت هنجارهاست و نه توضيح بيشتر. درباره اين موضوع با خشايار الوند، فيلمنامه‌نويس سريال‌هاي تلويزيوني صحبت كرديم.