پل اروپايي
الي گرانمايه/ با توافق ايران، روشن است كه دوره جديدي از تعامل غرب با ايران آغاز شده است؛ درباره داعش در سوريه و عراق، بي‌ثباتي در يمن، همكاري هرگز تا چنين حد مهم نبوده است. اما اين امر مي‌تواند براي ديپلمات‌ها در واشنگتن و تهران دشواري‌هايي ايجاد كند. در طرف ايالات متحده، بخشي از طبقه سياسي به نيت ايران مشكوك هستند، اين شرايط در طرف ايراني هم صدق مي‌كند. با اين حال ديپلمات‌هاي اروپايي در شرايط بسيار خوبي براي تعامل با ايران قرار دارند و آنها مي‌توانند ضمن ايجاد ثبات در منطقه از اروپا يك قدرت مستقل نمايش دهند.
در اظهارات فدريكا موگريني، نماينده عالي اتحاديه اروپا، در مورد توافق هسته‌اي صريح و روشن بود كه اين توافق مي‌تواند فصل جديدي در روابط بين‌المللي بگشايد. در واقع، نقاط طرح اوليه براي اين فصل از مدت‌ها قبل پيش نويس آماده شده بود. اروپا و جمهوري اسلامي در روابط خود با تنش واقعي مواجه شده‌اند، اما بر خلاف ايالات متحده، كشورهاي عضو اتحاديه اروپا، به استثناي انگلستان، هرگز روابط ديپلماتيك‌شان با ايران مسدود نشده است. خاوير سولانا، نماينده عالي وقت اتحاديه اروپا، همراه با نمايندگاني از فرانسه، آلمان و انگلستان (كه به عنوان E3 شناخته مي‌شوند)، بودند كه كانال‌هاي ديپلماتيك با ايران در موضوع هسته‌اي را باز كردند تا سرانجام در وين به نتيجه رسيد. اروپايي‌ها به دليل سابقه خود در تعامل با ايران قادر به ايفاي چنين نقش فعال در مذاكرات هسته‌اي بودند. يكي از برجسته‌ترين نقاط گفت‌وگوي جامع بود كه پس ازاصلاحات در سال 1997 و رويكرد مثبت وي به غرب انجام شد. اتحاديه اروپا گفت‌وگوي گسترده با ايران در مسائل جهاني، از جمله تروريسم، سلاح‌هاي هسته‌اي، افغانستان، روند صلح خاورميانه، حقوق بشر، تجارت و انرژي پايه‌گذاري كرد. تعامل عميق‌تر و مكرر با تهران به پيشرفت در مسائل حساس مانند حمايت ايران از حزب‌الله منجر شد. اين دوره از همكاري با بن‌بست هسته‌اي و اظهارات محمود احمدي‌نژاد رييس‌جمهوري سابق ايران عليه اسراييل با موانعي روبه‌رو شد. اما انتخاب حسن روحاني به عنوان رييس‌جمهور در ماه آگوست سال 2013، به آغاز بهبود مسائل كمك كرد. از وقتي توافق هسته‌اي موقت در نوامبر 2013 امضا شد، حداقل وزراي خارجي اروپا 17 سفر به ايران داشتند، براساس گزارش‌ها، 103 هيات تجاري اروپا به ايران سفر داشتند. هدف آنها اين بود كه تعامل سياسي و اقتصادي عميق‌تر با ايران، پيش شرط يك توافق هسته‌اي نهايي باشد. دليل ديگر اروپا براي جست‌وجوي راه‌هاي جديد براي تعامل با ايران، نزديك بودن اين كشور به خاورميانه است و مسائلي كه اتحاديه از جريان مهاجران، بنيادگرايي و پيامدهاي اسلام‌هراسي دارد. اروپايي‌ها تا حد زيادي بر اين باورند كه جمهوري اسلامي همواره عليه منافع غرب، عمل نكرده است. چنانچه ايران در برقراري ثبات در افغانستان مفيد بوده است و بقاي بغداد در برابر داعش را تضمين كرده است ايران با لينك‌هاي خود با حزب‌الله و با حمايت از تقسيم قدرت با 14 مارس جنبش متحد عربستان از فروپاشي ساختار سياسي لبنان جلوگيري كرده است. حتي مقامات امريكايي، از جمله باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا، بي‌سر و صدا اذعان دارند كه ممكن است اهداف منطقه‌اي آنها با همكاري ايران، به جاي مهار اين كشور تامين شود، به ويژه در ايجاد يك استراتژي ضد داعش در عراق. البته روشن نيست در چارچوب 1+5، ايالات متحده چنين كاري را چگونه انجام خواهد داد. اما اروپا مي‌تواند بخشي از راه‌حل باشد. گزارش اخير شوراي اروپا درباره روابط خارجي اروپا، خواستار آغاز روند تعامل منطقه‌اي و طراحي يك فرمول براي توسعه سطح بالاي روابط با هر دو كشور ايران و عربستان سعودي شده است. در اين مقاله توصيه مي‌شود كه نماينده عالي اتحاديه اروپا و E3 بايد از معامله هسته‌اي براي شروع اين فرآيند استفاده كند.، بر اين اساس فرانسه و انگلستان روابط نزديك خود را با عربستان سعودي طراحي مي‌كنند و آلمان به ايران نزديك مي‌شود. با اين حال E3 قطعا به اولويت‌بندي اهداف منطقه‌اي نيازمند است و بعيد است كه هر كشور به تنهايي بتواند اين نقش بلند پروازانه را انجام دهد. E3 به احتمال زياد بر حركت سياسي سرمايه‌گذاري مي‌كند كه به دنبال توافق هسته‌اي شروع شده است. اين رويكرد به احتمال زياد براي سال‌هاي قبل از آن است كه جهان شاهد روابط حسنه معني داري بين ايران و عربستان سعودي باشد. در واقع، روابط دو كشور احتمالا در كوتاه‌مدت كاهش پيدا مي‌كند. در واقع، آنها مي‌خواهند تهران و رياض را متقاعد به ترسيم ارتباط سازنده‌تر براي منطقه، با وساطت اروپا كنند. در حال حاضر، اروپا مي‌تواند لينك‌هاي لازم بين همتايان خود در عربستان سعودي و ايران، را براي حل و فصل نهايي اين مناقشه ايجاد كند. فعلا نماينده عالي و وزراي امور خارجه E3 براي تشويق و فشار به هر دو طرف براي كاهش تنش و جلوگيري از خشونت‌ها استفاده كند. اين تلاش اروپايي بايد با هماهنگي نزديك با ايالات متحده باشد. فايل ايران فرصتي براي اروپايي‌هاست تا يك بار ديگر يك نقش فعال در تقويت نظم جهاني از طريق رهبري ديپلماتيك داشته باشند. درست مانند موضوع هسته‌اي، پرداختن به مناقشات منطقه‌اي با ايران چالش‌انگيز خواهد بود. تخليص از فارين افيرز