جديدترين آمار رسمي مبتلايان اچ‌آي‌وي در كشور منتشر شد
خطر بازگشت موج دوم و سوم ايدز
اعتماد| رييس اداره ايدز وزارت بهداشت روز گذشته جديدترين آمار مبتلايان اچ‌آي‌وي ايدز را اعلام كرد. بنا بر اعلام عباس صداقت، براساس آمار جمع‌آوري شده از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي، تا ابتداي فروردين 1394 در مجموع 29 هزار و 414 نفر مبتلا به اچ‌آي‌وي ايدز در كشور شناسايي شده‌اند كه 88 درصد آنان مرد و 12 درصد زن هستند. طبق اين اعلام و از سال 65 تاكنون شش هزار و 990 نفر مبتلا به ايدز در كشور شناسايي شده‌اند كه شش هزار و 202 نفر آنها جان خود را از دست داده‌اند. به گفته صداقت، علل ابتلا به اچ‌آي‌وي دركل مواردي كه از سال 1365 تاكنون در كشور به ثبت رسيده‌اند به ترتيب، تزريق با وسايل مشترك در مصرف‌كنندگان مواد (6/66 درصد)، رابطه جنسي (5/14 درصد) و انتقال از مادر به كودك (4/1 درصد) بوده و راه انتقال در 7/16 درصد از اين گروه نامشخص مانده اما در مقايسه اين آمار با مواردي كه ابتلاي آنان در سال 1393 گزارش شده، اعتياد تزريقي 7/43 درصد، برقراري روابط جنسي 3/37 درصد و انتقال از مادر مبتلا به كودك چهار درصد دلايل ابتلاي مبتلايان شناسايي شده در سال 93 بوده ضمن آنكه 6/72 درصد موارد شناسايي شده در سال 93، مردان و 4/27 درصد، زنان بوده‌اند.
صداقت ضمن اعلام اين آمار درباره خطر بازگشت موج دوم و وقوع موج سوم ايدز در كشور در اواخر دهه 90 هم هشدار داد و گفت: «ما در حال حاضر با دو نگراني مهم مواجه هستيم؛ شيوع مجدد HIV از طريق مصرف تزريقي مواد مخدر كه بعد از موفقيت اواخر دهه 80، اين نگراني وجود دارد كه در صورت عدم مداخله موثر و جدي، در اواخر دهه 90 نيز موج دوم همه‌گيري HIV - انتقال بيماري از طريق تزريق مشترك - بازگردد. نگراني دوم نيز مربوط به افزايش موارد ابتلا از طريق انتقال جنسي است كه خطر وقوع موج سوم همه‌گيري HIV را افزايش مي‌دهد. براي پيشگيري از وقوع اين اتفاقات، تمام سازمان‌ها و ارگان‌ها به ويژه ستاد مبارزه با مواد مخدر، بهزيستي و سازمان زندان‌ها كه به نوعي در سياستگذاري و برنامه‌‌ريزي حوزه كاهش آسيب ماموريت دارند، بايد برنامه‌هاي كاهش آسيب و درمان‌هاي جايگزين سوء مصرف مواد را با كيفيت بالاتر و جديتي بيشتر از گذشته اجراكنند. همچنين در زندان‌ها با اجراي كامل برنامه‌هاي جامع كاهش آسيب مي‌توانيم از بازگشت مجددHIV از طريق تزريق مواد مخدر جلوگيري كنيم.»
وي با اشاره به وجود شواهدي مبتني برتزريق مواد محرك و روانگردان در برخي نقاط كه منجر به هم‌پوشاني موج دوم و موج سوم همه‌گيري ايدز مي‌شود، با ابراز نگراني از وضعيت موجود، افزود: «اين شرايط با تغيير الگوي مصرف مواد مخدر و شيوع مصرف مواد محرك و روانگردان نگران‌كننده‌تر مي‌شود چرا كه مصرف مواد محرك و روانگردان، به سهولت فرد مصرف‌كننده را در معرض رفتارهاي پرخطر جنسي قرار مي‌دهد.» در كنار نگراني‌هاي رييس اداره ايدز وزارت بهداشت از بازگشت موج دوم ايدز بر اثر اعتياد تزريقي، مقامات سازمان ملل هم از بابت تمركز شيوع ايدز در گروه‌هاي با رفتار پرخطر در ايران ابراز نگراني كرده‌اند.
در حالي كه سازمان ملل، سال گذشته كه پايان برنامه كشوري سوم ايدز بود، اعلام كرد كه آماده همكاري با ايران در تدوين برنامه چهارم كنترل ايدز است و اعلام شد كه طي سال‌هاي 2012 و 2013 هم كمكي حدود 14 ميليون دلار از سوي سازمان ملل اعطا شده تا براي ايجاد توقف يا كاهش روند رشد بيماري مورد استفاده قرار گيرد، اما در عين حال، همچنان تمام مبتلايان اچ‌آي‌وي ايدز در ايران تحت پوشش خدمات درمان قرار ندارند و مهم‌ترين دليل اين اتفاق، بي‌خبري بيماران از آلودگي و ابتلاست كه به همين سبب، سازمان ملل مدعي شده كه حداكثر، 15 الي 30 درصد بيماران ايدز در ايران خدمات درماني دريافت مي‌كنند.
با وجود آنكه وزارت بهداشت طي سال‌هاي گذشته در آگاهسازي و اطلاع‌رساني به جامعه عمومي تلاش كرده و در حال حاضر هم علاوه بر خدمات درماني رايگان براي مبتلايان، مراكز مشاوره بيماري‌هاي رفتاري و مراكز دولتي و غير دولتي تشخيص سريع HIV در تمام نقاط كشور فعال است اما همچنان تعداد مراجعات براي انجام آزمايش و بيماران تحت پوشش خدمات درمان و مشاوره با توجه به تخمين درباره تعداد مبتلايان، مورد رضايت مسوولان وزارت بهداشت نيست.
به نظر مي‌رسد تدوين چهارمين برنامه استراتژيك كشوري ايدز هم با اتكا بر همين نگراني مسوولان وزارت بهداشت صورت گرفته چنان كه به گفته صداقت، اين برنامه پنج ساله كه اجراي آن از ابتداي امسال آغاز شده، مبناي خود را تحليلي از وضعيت اپيدمي HIV/AIDS در كشور قرار داده ضمن آنكه تاكيد اصلي در اين برنامه هم كنترل بيماري‌هاي آميزشي و پيشگيري از انتقال جنسي HIV/AIDS و پررنگ شدن برنامه‌هاي كاهش آسيب اعتياد است.