گزارش «اعتماد» از آنهايي كه از توافق هسته‌اي عصباني هستند
مخالفان توافق تنها «كاسبان تحريم» نيستند
ناهيد مولوي/ كاسبان تحريم با توافق هسته‌اي مخالفند. اين حرف را رييس‌جمهور در آخرين حضور تلويزيوني‌اش و در صحبت با مردم بيان كرد. پيش از توافق و در جريان مذاكرات نفسگير هسته‌اي، حسن روحاني و تيم مذاكره‌كننده ايران بيشترين فشارها را از جانب مخالفان توافق متحمل شدند و رفتارهاي دلواپسان در مجلس نمود عيني اين فشارها بود تا جايي كه ظريف را خائن خطاب كردند اما در دور پاياني مذاكرات فضا به طرز معجزه‌آسايي به نفع مذاكره‌كنندگان ايراني تغيير كرد و يك عزم ملي براي حمايت از تيم مذاكره‌كننده پديد آمد. عزمي كه خط‌بندي‌هاي جناحي را زير پا گذاشت و چهره‌هاي شاخص اصولگرا را در اين حمايت بسيج كرد؛ از رييس مجلس علي لاريجاني و نمايندگان اصولگرايي همچون احمد توكلي تا مراجع تقليدي همچون آيت‌الله مكارم‌شيرازي در قم كه در ديدار با نهاونديان گفته بود در قنوت نمازهايم براي موفقيت تيم مذاكره‌كننده دعا مي‌كرده است. بي‌شك چنين عزمي براي درنورديدن مرزهاي جناحي در ايران بي‌سابقه بوده است و كم نظير و شايد از همين رو بود كه در روزهاي ابتدايي بعد از توافق، توپخانه مخالفان خاموش بود و هيچ صدايي از آنها به گوش نمي‌رسيد، حتي حضور ظريف و صالحي در مجلس هم براي ارايه گزارش درمورد روند مذاكرات و توافق حاصل شده برعكس هميشه حاشيه‌اي را از جانب مخالفان پديد نياورد و بر خلاف هميشه كه نطق‌هاي آتشين و حرف‌هاي تند و تيزشان عليه مذاكرات و تيم مذاكره‌كننده در شبكه‌هاي اجتماعي و خبرگزاري‌ها دست به دست مي‌شد اين‌بار عكس‌هاي چهره‌هاي شاخص مخالفان توافق بود كه توجه‌ها را به خود جلب كرد. عكس‌هايي كه نشان مي‌داد اين افراد حين توضيحات ظريف و صالحي در مجلس با بي‌حوصلگي مشغول كارهاي خويش هستند. اما اوضاع اين‌گونه نماند؛ گويي آرامش آن روزها آرامش قبل از توفان بود. هر چه از توافق گذشت صداي مخالفان توافق هر چند كه در اقليت بودند بلند‌تر شد و اين‌بار تيرشان علي لاريجاني، برجسته‌ترين چهره اصولگرايي را كه تمام‌قد از توافق حمايت كرده بود هدف قرار داده بود. تحليل‌ها در مورد دلايل مخالفان زياد بوده است و از همين رو بود كه واژه «كاسبان تحريم» به ادبيات سياسي ايران وارد شد. رييس‌جمهور هم مخالفان توافق را كاسبان تحريم خواند و بيان كرد كساني منافعي در تحريم‌ها به دست آورده‌اند؛ اما آيا تنها كاسبان تحريم با توافق هسته‌اي مخالف هستند؟ براي پاسخ به اين سوال با سه تن از چهره‌هاي سياسي و اقتصادي تماس گرفتيم و اين مساله را با آنها در ميان گذاشتيم و نظر آنها را جويا شديم. سعيد ليلاز به عنوان چهره اقتصادي، علي شكوري‌راد فعال سياسي اصلاح‌طلب و ناصر ايماني فعال سياسي اصولگرا. آنچه از اين نظرخواهي به دست مي‌آيد اين است كه مخالفان توافق هسته‌اي به غير از كاسبان تحريم كه با برچيده شدن تحريم‌ها منافع مالي خود را در خطر مي‌بينند، نيستند، بلكه اين توافق مخالفاني سياسي هم دارد، كساني كه ناراحتي‌شان از اين باب است كه اين توافق با همه دستاوردهايش به پاي دولت روحاني نوشته خواهد شد. كساني كه شايد حسرت اين را مي‌خورند كه چرا چنين توافقي با همه دستاوردهايش در دولت قبلي كه دولت مطبوع‌شان بود، حاصل نشد. از سوي ديگر بسياري از مخالفان سياسي روحاني به خوبي مي‌دانند كه اين توافق بر نتايج انتخابات اسفندماه مجلس و همين طور در انتخابات آينده رياست‌جمهوري تاثيرگذار خواهد بود و هر چه تاثير توافق در زندگي و سفره‌هاي مردم نمايان شود روحاني محبوب‌تر خواهد شد و مواجهه آنها با مردم را در موضع مخالفت با توافق سخت‌تر خواهد كرد. اما واقعيت اين است كه مخالفان توافق تنها كاسبان تحريم يا كساني كه برنامه ناكام دولت روحاني را دنبال مي‌كنند، نيستند. بخشي از منتقدان توافق وين كساني هستند كه نگران آينده هستند و معتقدند طرف مقابل قابل اعتماد نيست و صحبت از اين به ميان مي‌آورند كه اگر طرف مقابل بر تعهد خود پايبند نباشد چه و بسياري از اين اگر‌ها. اين گروه از منتقدان توافق معمولا چهره‌هاي دانشگاهي و از اساتيد دانشگاه هستند. از نوع و جنس انتقاد اين گروه مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه مساله آنها برخلاف ساير مخالفان، نفس توافق نيست بلكه طرف توافق و بي‌اعتماد بودن به طرف مقابل است و اگر طرف مقابل بر تعهداتش پايبند باشد نفس آن درتضاد با منافع ملي ايران نيست. اين گروه بيشتر نگران آينده ايران و نوع برخورد طرف‌هاي مقابل هستند، البته مذاكره‌كنندگان بارها در صحبت‌هاي‌شان به اين موضوع اشاره كرده‌اند و گفته‌اند در صورتي كه طرف مقابل بر تعهداتش پايبند نباشد ايران هم مقابل به مثل خواهد كرد و بر سر مواضع قبلي خود بازخواهد گشت و اين بازگشت ديگر نقض توافق شمرده نخواهد شد.