گروه اقتصادي - ديروز مطالعات و برنامه‌ريزي رسانه‌ها ميزبان نشست نقش رسانه در شرايط پس از تحريم بود. به گزارش «اعتماد»، در اين نشست كه سخنرانان غالب آن را كارشناسان و فعالان اقتصادي تشكيل مي‌دادند، بررسي نقش رسانه‌ها از منظر اقتصادي در دستور كار بود. احمد توكلي نماينده مجلس، سعيد ليلاز كارشناس مسائل اقتصادي، احمد ميدري معاون رفاه اجتماعي وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي، حميد حسيني فعال اقتصادي، حجت‌الله ميرزايي استاد دانشگاه و حسين خطيبي فعال اقتصادي جزو سخنرانان اين مراسم بودند.
در حالي كه احمد توكلي مبارزه با فساد را لازمه متفاوت بودن دوران پساتحريم با دوران تحريم مي‌دانست، سعيد ليلاز ديگر سخنران اين نشست، تاكيد كرد كه تا زماني كه مبارزه با فساد جناحي باشد كار به نتيجه نخواهد رسيد.
بحث مبارزه با فساد اقتصادي بحث داغ ديگر سخنرانان نيز بود. هر‌كدام وقتي مي‌خواستند دوران پساتحريم و نقش رسانه را مورد بررسي قرار دهند گريزي به انبوه اخباري مي‌زدند كه بر فساد گسترده اقتصادي در دوران تحريم دلالت داشت و به عقيده توكلي، نماينده مجلس سيستماتيك شده است. به گفته وي اين بدان معناست كه دستگاه‌هاي مبارزه‌كننده با فساد خود آلوده شده‌اند.
ميدري، معاون وزير كار اما وقتي درباره فساد صحبت مي‌كرد سوالي را با افكار عمومي در ميان گذاشت كه خود پاسخي در اين خصوص نداشت. وي پرسيد اينكه هر روز اخباري درباره فساد به تيتر يك تبديل مي‌شود درست است يا تاثير منفي بر افكار عمومي مي‌گذارد. او خواستار دريافت اين پاسخ از صاحبنظران شد.
رسانه؛ فرشته صلح يا آتش بيار معركه
احمد توكلي در اين نشست با اشاره به كلمه «پساتحريم» عنوان كرد: اين كلمه در صورتي مي‌تواند صحت داشته باشد كه توافق هسته‌اي سرآغاز اتفاق مهمي باشد كه اين مهم هم نياز به برنامه‌ريزي و اراده كافي دارد وگرنه پساتحريم با دوران ديگر هيچ تفاوتي نخواهد داشت. علاوه بر اين در دوران تحريم هم هر چند مشكلاتي گريبان كشور را گرفت اما در زمينه‌هايي هم توسعه داشتيم. به‌طور مثال در زمينه مهندسي سطح كشور به خودكفايي رسيد و دانشگاه صنعتي اصفهان توانست موفقيت‌هاي بسياري كسب كند. اگر در آينده هم بتوانيم گرايش به خودكفايي را حفظ كنيم آن‌گاه اوضاع به واقع چرخش مهمي به سمت توسعه خواهد داشت. وي در ادامه افزود: هر نوع اصلاح ساختاري در كشور بدون تفاهم عمومي نتيجه‌بخش نخواهد بود چون در كشور ما قدرت دايما و هر چند سال يك‌بار جابه‌جا مي‌شود و عقلاني هم نيست كه با هر تغيير سياسي، تمام برنامه‌ها عوض شود. ما در مطالعاتي كه صورت گرفته ديديم كه كشمكش سياسي چقدر براي كشورها زيان‌آور است. به همين خاطر رسانه‌ها مي‌توانند هم در نقش فرشته صلح ظاهر شوند و هم در نقش آتش‌بيار‌معركه.
توكلي كه زودتر از ساير ميهمانان نشست را ترك كرد، به سابقه رسانه‌اي‌اش اشاره كرد و ادامه داد: : از طرف ديگر با وجود فساد هيچ باري به سرمنزل خود نخواهد رسيد. ما امروز در كشور فساد سيستمي داريم؛ فساد سيستمي به اين معنا است كه دستگاه‌هايي كه بايد با فساد مقابله كنند خود به فساد آلوده شدند مانند نيروي انتظامي، قوه قضاييه و مجلس. در چنين شرايطي برخي خبرنگاران خريده مي‌شوند. بزرگ‌ترين خدمت خبرنگاران ايراني بايد اين باشد كه مانند همكاران غربي خود همقسم شوند و خود را نفروشند. دايم هم نگوييد آزادي نيست، به هر حال مبارزه با فساد هزينه دارد و اگر مبارزه با فساد نباشد، پساتحريم تغيير مهم وضعيتي نخواهيم داشت.
تحريم، اخلاقيات جامعه را تحت‌تاثير قرار داد
ميدري، سخنران بعدي، با اشاره به تصور رايجي كه از وضعيت اقتصادي پساتحريم وجود دارد، تصريح كرد: چنين نگرشي در شرايط بعد از جنگ هم به وجود آمد و دولتمردان هم تحت‌تاثير فضاي عمومي به اين شرايط تن دادند و نهايتا تورم كمرشكن بر كشور حاكم شد. امروز همچنين تصوري وجود دارد و احتمالا سياستمداران باز هم تحت‌تاثير اين نگاه قرار مي‌گيرند. چنين تصوري به باور من غلط است زيرا تحول ارزي موجبات گشايش چشمگير را فراهم نمي‌آورد.
معاون وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي با اشاره به گفته‌هاي جان مينارد كينز گفت: كينز به دولت‌هاي غربي بعد از جنگ اول جهاني توصيه كرد كه آلمان را تحريم نكنند چرا كه وي معتقد بود تحريم تورم مي‌آورد و تورم اخلاقيات و ارزش‌هاي جامعه را تغيير مي‌دهد. ما شرايط سخت تورم را زندگي كرديم و به‌قول كينز اخلاقيات جامعه ما تحت‌تاثير قرار گرفت و هر‌روز اخبار فسادهاي مختلف در جامعه پخش مي‌شود. در شرايط پساتحريم بايد اخلاقيات جامعه را احيا كنيم. فراموش نبايد كرد جامعه چند پاره حتي اگر سرمايه‌گذاري هم شود، پيشرفت نخواهد كرد.
وي با اشاره به شوروي و لهستان در مقطع فروپاشي بلوك شرق گفت: در روسيه بعد از فروپاشي هر چند سرمايه‌گذاري بيشتر شد اما وضعيت كشور اصلا مطلوب نشد ولي در لهستان، اتحاديه‌هاي كارگري با كليسا متحد شدند و توانستند روح جمعي جامعه را حفظ كنند. ما هم بايد انتخاب كنيم كه كدام مسير را خواهيم رفت. به همين دليل در شرايط فعلي ائتلاف‌هاي ملي مي‌توان شكل داد تا توسعه كنيم، مانند ائتلاف ملي كه بر سر توافق هسته‌اي انجام شد.
بيشتر شبيه شوروي هستيم
حجت‌الله ميرزايي، عضو هيات علمي دانشگاه علامه با اشاره به صحبت‌هاي معاون وزير كار گفت: مقايسه لهستان و شوروي، مقايسه مناسبي است و متاسفانه بايد پذيرفت كه كشور ما بيشتر شبيه به شوروي است زيرا در قياس با لهستان، ما نهادها، مراكز و رسانه‌هاي آزادي را كه لهستان داشت نداريم و همين كار ما را دشوار مي‌كند.
اين استاد دانشگاه با اشاره به سياست‌هاي كلان اقتصادي دولت يازدهم، اين سياست‌ها را عقلاني ارزيابي كرد و گفت: متاسفانه باز هم براي نهادسازي كاري انجام نشد. امروز رسانه‌هاي ما برد كمي دارند و دايما از تعداد روزنامه‌خوان‌ها كم مي‌شود. علاوه بر اين سهم رسانه‌هاي رسمي نسبت به رسانه‌هاي غير‌رسمي هم كمتر مي‌شود. همچنين توليد محتوا هم در مطبوعات كاهش داشته است.
مبارزه جناحي با فساد بي‌نتيجه است
سعيد ليلاز، كارشناس اقتصادي نيز در مورد وظايف مطبوعاتي‌ها در دوران پساتحريم گفت: من نه تنها براي رسانه‌ها بلكه براي افراد هم هويت مستقل نمي‌توانم قايل شوم، چرا كه هر فرد نماينده طبقه يا انديشه خاصي است. اگر هم در كشور وفاق ملي شكل مي‌گيرد به اين خاطر است كه منفعت طرفين به لغو تحريم بود. علاوه بر اين نقش رسانه‌ها به فضاي سياسي بستگي دارد و نه اقتصادي. اگر فضاي سياسي باز باشد آنها مي‌توانند فعاليت كنند. درنتيجه صادر كردن حكم براي مطبوعات را عملي نمي‌دانم.
اين كارشناس اقتصادي ادامه داد: وقتي كه در كشور قدرت خريد مردم به شكل چشمگيري كاهش داشته، طبيعتا كمپيني مانند نه به خريد خودروي داخلي به راه مي‌افتد كه بازتاب‌دهنده قدرت خريد مردم است. وقتي مصرف لبنيات 40 تا 50 درصد كاهش داشته، بسياري از ما مطبوعاتي‌ها به آن بي‌توجهي كرديم، زيرا خوانندگان ما عمدتا اقشار بالايي جامعه هستند و نه طبقه كارگر. اما حتي اگر در واقعيت پهن هم بشويم تنها مي‌توانيم عميق شويم، اما به هيچ عنوان نمي‌توانيم تيراژ خود را بالا ببريم.
وي با اشاره به گفته‌هاي احمد توكلي در مورد فساد تصريح كرد: يقين كنيد مبارزه با فساد در جمهوري اسلامي هيچگاه نتيجه نخواهد گرفت چرا كه مبارزه با فساد در ايران تماما جناحي است چون هر كس حقيقت را براساس منافع خود مي‌بيند.
تاثيرها در حال نمايان شدن است
سيدحميد حسيني نيز با ابراز اميدواري از وضعيت اقتصادي كشور در شرايط پساتحريم گفت: مطمئنا در وضعيت اقتصادي كشور در حوزه نفت و گاز تغيير خواهد كرد. هر فاز پارس جنوبي كه به‌راه انداخته شود، براي كشور شش ميليارد دلار منابع خواهد آورد و پارس جنوبي تا 20 فاز مي‌تواند گسترده شود يعني 120 ميليارد دلار منابع. از سوي ديگر هر چند در روزهاي گذشته دايما قيمت نفت كاهش داشته است، اما در يك ماه اخير فروش فرآورده‌هاي نفتي كشور افزايش چشمگيري داشته است.